Anşa Bacılı-Beydili Köyü Örneğinde; Türk Kültüründe Tabiat Kültleri

Yıl 2022, Cilt: 14 Sayı: 27, 507 - 516, 31.12.2022

İbrahim Karaca

https://doi.org/10.38155/ksbd.1168218

Cited By: 1

Öz

Bu çalışma Sivas’ın Hafik ilçesine bağlı Beydili köyü örneğinde, Anşa Bacılı Türkmen Alevilerinde tabiat kültlerini Türk kültürü bağlamında ele almaktadır. Anşa Bacılılar topluluğu, Anadolu Aleviliği içerisinde yer alan ve birbirlerine kan bağı ile bağlı olan bir topluluktur. Günümüzde Sivas, Tokat ve Amasya’da yaşamaktadırlar. Anşa Bacılılar, Oğuzlar’ın Beydili boyuna mensupturlar. Beydili köyü, geleneksel Alevi topluluklarından olan Anşa Bacılı’lardan oluşmaktadır. Beydili köyünde yaşayan Anşa Bacılılar geleneksel topluluk olma özelliklerini Alevi değerler sistemi içerisinde, günümüzde de göstermektedirler. Düzenli olarak yapılan ritüeller ve ortak anlatıma sahip olan mitler yapılan alan çalışması sırasında gözlemlenmiştir. Bu kültürel kodlar kendisini tabiat kültleri olarak ortaya çıkarmaktadır. Beydili köyünde çok sayıda örnekleri bulunan; kahraman atalar kültü, ağaç ve su kültü, ateş kültü, dağ kültü, taş ve kaya inançları gibi eski Türk inançlarında var olan inanışlar bir sistem dâhilinde kendisini gündelik hayatta göstermektedir. Geleneksel Türk dini içerisinde yer alan tabiat kültlerini Anşa Bacılılar’ın gündelik hayatlarını gözlemleyerek ortaya çıkarmak bu çalışmanın amacıdır. Bu çalışma, belirtilen konu ve amaca uygun olarak kendisine etnografiyi yöntem olarak belirlemiştir. Bu amaçla Nisan 2016’da Sivas’ın Hafik ilçesi, Beydili köyünde alan çalışması yapılmıştır. Doğal ortamda gerçekleştirilen alan araştırması sonucunda, nitel yönteme göre, katılımlı gözlem ve derinlemesine görüşmeler ile veriler elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türk Kültür Tarihi, Türk Halkları ve toplulukları, Anşa Bacılılar, Beydili, Alevilik-Bektaşilik

Kaynakça

• Ergun, P. (2004). Türk kültüründe ağaç kültü, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• İnan, A. (1998). Makaleler ve incelemeler II., Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• İnan, A. (2013). Tarihte ve bugün şamanizm materyaller ve araştırmalar. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Karaca, İ. (2017). Beydili’de (Sivas-Hafik) Ficek geleneği. Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi, 3/6,48-63.
• Ocak, A. Y. (2012). Alevi-Bektaşi inançlarının İslam öncesi temelleri. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Potapov, L.P. (2012). Altay şamanizmi. (Çev. Metin Ergun). Konya: Kömen Yayınları.
• Selçuk, A. (2016). Anşa Bacılılar’da adak. Journal of World of Turks. Vol. 8 No. 3. 33-52.
• Selçuk, A. (2017). Anşa Bacılı ocağı. Konya: Çizgi Yayınevi.
• Tanyu, H. (1968). Türklerde taşla ilgili inançlar. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.
• Yılmaz, D.U. (2014). Kültürel kimlik bağlamında Sivas-Hafik Beydili Köyü müzik pratikleri.
• (Doktora Tezi). Erciyes Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Kayseri.
• Yıldırım, R. (2020). Geleneksel Alevilik. İstanbul: İletişim.
• Yörükan, Y. Z. (2005). Müslümanlıktan evvel Türk dinleri şamanizm. (Haz. Turhan Yörükan). İstanbul: Ötüken Yayınevi.