Bir Rabbi Olarak Moşe Ben Meymun I

Yıl 2023, Cilt: 15 Sayı: 29, 697 - 711, 28.12.2023

Hamza Üzüm

https://doi.org/10.38155/ksbd.1268195

Öz

Ortaçağ döneminin tartışmasız en önemli Yahudi düşünürü olan Rabbi Moşe Ben Meymun, “Rabbilerin Rehberi” ünvanıyla, ikinci Musa lakabıyla anılır. İbn Meymun İslam’ın altın çağı Endülüs’te Yunan ve Arap bilimlerinden rahatça istifâde etmiştir. Aynı zamanda da sağlam bir rabbilik eğitimi alarak Yahudi kaynaklarını en ince detayına kadar inceleme imkânını elde etmiştir. Geleneksel Yahudiliğin en büyük filozoflarından biri olarak tanımlanan RaMbaM; Talmud’un altıyüz onüç emrinin Tanrı tarafından Musa’ya verilmiş olduğunu ve bu emirleri rasyonel delillerle ve ilahi hikmet bağlamında yorumlamıştır. O Yahudi geleneğinde hakim olan görüşün aksine, Halakist midraşim tefsirleri Musa’dan rabbilere aktarılan geleneğe göre, “daha düşük seviyede” görürken, haggadist tefsirleri de genel anlamda “insan yapımı edebi bilgiler” olarak değerlendirmiştir. RaMbaM Talmud külliyatını, devrinin felsefi düşünceleriyle uzlaştırmayı başarmış; geleneğe izah, yorumlama ve tasnif getirerek, bir yorumcu (müfessir), tasnifci (musannif), fetva veren, (fakih) ve müctehid (hüküm çıkaran) olarak, çok boyutlu rabbi kimliğiyle kendini göstermiştir. O, Yahudi kutsal metinlerinin doğru okunmasını, anlaşılmasını ve yorumlanmasını sağlamıştır.

Anahtar Kelimeler

RaMbaM, Mişna, Talmud, Rabbi, Halakist

Maimonides as A Rabbi I

Öz

Maimonides is the most prominent Jewish Scholar of the Middle Ages, he is “the Guide of the Rabbis” and called as second Moses. He benefited from Greek and Arab sciences in Islamic age of Andalusiaas well as he had an opportunity of surveying on the Jewish traditional resources in detail, having got a well orientation on genuine Rabbinic educationn. Maimonides as he was known, is among the most important Jewish philosophers, he stated the 613 commands of Talmud were given by God to Moses at Sinai and explained them in a rational method. Different from the classical Rabbinic view, he viewed the Halakhis Midrashim as secondary to the oral tradition, and viewed the Haggadist explanations as “human made literature”. Maimonides was successfull in reconciliating the Talmudic literature with philosophical toughts of his period and shown himself with his multidimensional Rabbi identity like a commentator, sortes, legislator and jurist by bringing explanation, interpretation and classsification within the tradition. He is the leading figure in Jewish tradition in the correct understanding of the Jewish Scriptures.

Anahtar Kelimeler

Maimonides, Mishna, Talmud, Rabbi, Halakhist

Kaynakça

• Abelson, J. (1907). Maimonides on the jewish creed, The Jewish Quarterly Review, vol. XIX, England.
• Adam, B. (1992). Yahudilikte din ve gelenek üzerine, İslamî Araştırmalar, 6 (1), 44-51.
• Alıcı, M. (2004). Yahudilik’te dini otorite ve kurumları, Tabula Rasa, 10, 111-130.
• Çağrıcı, M. (1999). İbn Meymun, DİA, XX, 194-197, İstanbul.
• Davidson, H. A. (2005). Moses Maimonides: The man and his works, Oxford.
• Demirci, İ. (2022). Osmanlı’da Te’lif-i Mesâil şubesi (Kuruluşu ve İslam hukuku alanında yaptığı çalışmalar), İstanbul: Hikmetevi Yayınları.
• Doğan, H. (2010). Maymonides’in hayatı ve eserleri, İstanbul: Gözlem Yayıncılık.
• Hasanov, E. (2007). İslam hukuku ile karşılaştırmalı olarak Yahudi hukukunda zina ve benzeri suçlar, MÜSBE, İstanbul: (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi).
• İbn Meymun. (1939). Risale an’il ba’s -Proceedings of the American Academy for Jewish Research, ed. J. Finkel, Jerusalem.
• Katzenellgoben, R. (1955). Maimonides’ rationalisation of the divine commentments, Six Talks on Maimonides, ed. Aryeh Newman, Jerusalem.
• Kellner, M. (1996). Maimonides on the decline of the generations and the nature of rabbinic authority, New York.
• Kellner, M. (1986). Dogma in medieval jewish thought, Oxford University Press.
• Koçyiğit, H. (2015). Müfessirin nitelikleri üzerine, İstanbul: Pınar Yayınları.
• Langermann, T. (1993). Maimonides on the synochous fever, Israel Oriental Studies, 13.
• Lauterbach, J. Z. Moses ben Maimon (RaMbaM), J.E., IX.
• Leibowitz, J. (1987). The faith of Maimonides, trans. John Glucker, New York.
• Maimonides, M. (1963). Mishneh im perush, R. Moshe ben Maimon, with Arabic Original and Hebrew Translation, ed. J. Kapah, Jerusalem.
• Maimonides, M (ts). The guide for the perplexed, trans. M. Friedlander, New York.
• Önal, R. (2013). Ebû Mansûr el‐Mâtürîdî’ye göre İslam dışı dinler, Bursa: Emin Yay.
• Önal, R. (2016). Mâtürîdî’nin Yahudilerle polemiği:tahrif bağlamında kutsal kitap inançlarına yönelik eleştirileri, Journal of Islamic Research, 27(3), 333-335.
• Toprak, M. S. (2012). Talmud ve Hadis, İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Twersky, I. (1987). Maimonides, Moses ER, Ed. Eliade, New York.
• Werblowsky, Z. (1967). Moses Ben Maimon (Maimonides, The Encyclopedia of the Jewish Religion, ed. J. Zwi Werblowsky, London.
• Zevin, R. S. J. (1955). Four aspects of maimonides’ halakhic genius, Six Talks on Maimonides, ed. Aryeh Newman, Jerusalem.
• Zevin, R. S. J. (1985). Epistle to Yemen, Crisis and Leadership: Epistles of Maimonides, trans. Abraham Halkin, Philedelphia.
• Zevin, R. S. J. (1952) Epistle to Yemen with English translation of B. Cohen, ed. A. Halkin, New York.
• Zevin, R. S. J. (1963). The guide for the perplexed, Trans. With an Introduction and Notes by Shlomo Pines With an Introductory Essay by Leo Strauss, Chicago.