Türkiye'de Sığınmacı Konumundaki Okul Öncesi Dönem Çocukları Hakkında Yapılan Araştırmalar: Sistematik Derleme

Yıl 2024, , 681 - 694, 31.08.2024

Özlem Demirel , Alper Yusuf Köroğlu , Barış Kösretaş , Safa Ataman

https://doi.org/10.33437/ksusbd.1266859

Öz

Bu araştırma Türkiye’de okul öncesi dönemde sığınmacı konumunda olan çocuklar ile ilgili yapılan çalışmaları ve sonuçlarını belirlemek amacıyla sistematik derleme yöntemiyle yapılmıştır. Sistematik derlemeler, belli bir protokol dahilinde, belli bir konuda yapılmış tüm çalışmaların incelenmesiyle yapılması gereken önemli araştırma projeleridir. Bu nedenle de araştırma sürecinde tarih kısıtlaması yapılmaksızın “sığınmacı çocuk”, “sığınmacı çocuklar”, “mülteci çocuk” ve “mülteci çocuklar” anahtar kelimeleri kullanılarak Google Akademik ve YÖKTEZ veri tabanında taranan çalışmalar ile gerçekleştirilmiştir. Sistematik derlemeye dahil etme kriterleri 0-6 yaş grubundaki çocuklarla yapılan çalışmalar olarak belirlenirken, dışlama kriteri olarak da 6 yaş üzeri çocuklarla ilgili çalışmalar olarak belirlenmiştir. Belirlenen anahtar kelimeler neticesinde toplamda 2039 çalışmaya ulaşılmış ve hepsi tek tek incelenmiştir. Bu çalışmalardan araştırmanın amacına uygun olan 43 çalışma belirlenmiştir. Mükerrer çalışmalar çıkarıldıktan sonra dahil etme ve dışlama kriterlerine uyan 29 çalışmaya yer verilmiştir. Çalışmalar incelendiğinde görülmüştür ki sığınmacı sorunu sadece yetişkinler özelinde kalmamaktadır. Bu durumdan, hangi yaş grubunda olursa olsun, en çok çocuklar etkilenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sığınmacı çocuk, mülteci çocuk, okul öncesi, 0-6 yaş, sistematik derleme

Research on Asylum-Seeking Preschool Children In Turkey: A Systematic Review

Öz

This study was conducted with the systematic review method to determine the studies conducted on children who are asylum-seekers in preschool period in Turkey and their results. Systematic reviews are important research projects that should be conducted by examining all studies conducted on a certain subject within a certain protocol. For this reason, the current study was carried out with the studies searched in Google Scholar and YÖKTEZ database by using the keywords "asylum-seeking children", "asylum-seeking child", "refugee children", "refugee child" without any date restriction in the research process. While the inclusion criteria for the systematic review were determined as studies conducted with children in the 0-6 age group, the exclusion criteria were determined as studies on children over the age of 6. Because of the keywords determined, a total of 2039 studies were reached and all of them were analyzed one by one. From these studies, 43 studies that were suitable for the study were identified. After removing duplicate studies, 29 studies that met the inclusion and exclusion criteria were included. When the studies were analyzed, it was seen that the problem of asylum-seekers is not limited to adults. Children are most affected by this situation.

Anahtar Kelimeler

Asylum-seeking children, refugee children, preschool, 0-6 years, systematic review

Kaynakça

• Alabay, E. & Ersal, H. (2020). Sınıflarında farklı kültürden çocuk olan okul öncesi öğretmenlerinin uyguladıkları eğitim programına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 107-134. https://doi.org/10.30561/sinopusd.699738
• Alkan, B. (2020). Türkiye'de ana okuluna devam eden Suriyeli çocukların iletişim becerileri: bir durum çalışması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ataseven, H. & Çağdaş, A. (2019). Dil gelişimini destekleyici oyun etkinlikleri programının mülteci çocukların dil gelişimlerine etkisinin incelenmesi. Çizgi Kitabevi.
• Avcı, F. (2019). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden mülteci öğrencilerin sınıf ortamında karşılaştıkları sorunlara ilişkin öğretmen görüşleri. Language Teaching and Educational Research (LATER), 2(1), 57-80. https://doi.org/10.35207/later.537817
• Aydın, S. & Kurtulmuş, Z. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin göçmen çocukların eğitim sorunları hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 22(3). 231-250.
• Ayyıldız, F. (2021). Kilis ili mülteci kamplarında yaşayan 0-60 ay çocuklarda beslenme ve büyüme durumunun saptanması. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hasan Kalyoncu Üniversitesi.
• Bozkurt Polat, E., Özbey, S., Köyceğiz Gözeler, M. & Türkmen, S. (2021). Okul öncesi dönemdeki göçmen çocuklarda benlik algısı: Sosyal uyum ve beceri eğitiminin etkisi. Göç Dergisi, 8(2), 291-309. https://doi.org/10.33182/gd.v8i2.781
• Bozkurt Polat, E., Özbey, S., Türkmen, S. & Köyceğiz Gözeler, M. (2020). 60-72 aylık göçmen Afgan çocuklara uygulanan sosyal uyum ve beceri programının etkisinin incelenmesi, Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 5:2, 1-20. https://doi.org/10.37754/ 737081.2020.521
• Can Yaşar, M., Uyanık Aktulun, Ö., Hamiden Karaca, N. & Teke, H. (2018). Okul öncesi eğitimin 48-66 aylar arasındaki Suriyeli çocukların gelişimine etkisi. Electronic Turkish Studies, 13(27). 341-366. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.14599
• Çakan, A., Mercan, M. & Uzun, E. M. (2018). Okul öncesi kurumlarına devam eden mülteci çocukların sosyal-duygusal gelişimleri. İçinde V. Özpolat (Ed.). Zorunlu Göçler Ve Doğurduğu Sosyal Travmalar, (s. 267-297), Samsun Valiliği Bilim Kültür Hizmeti
• Dinler, C. & Hacıfazlıoğlu, Ö. (2020). Mülteci Çocukların İlköğretime Uyum Süreçleri: Tekirdağ İlinin Bir Okulundaki Öğretmenlerin ve Yöneticilerin Deneyimleri. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(6), 1717-1728. https://doi.org/10.18506/anemon.671367
• Ergun, G. (2018). Mültecilerin kente uyumunu ölçmeye yönelik Karaman ilinde bir araştırma. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gencer, T. E. (2017). Göç ve eğitim ilişkisi üzerine bir değerlendirme: Suriyeli çocukların eğitim gereksinimi ve okullaşma süreçlerinde karşılaştıkları güçlükler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(54). 838-851. https://doi.org/10.17719/jisr.20175434652
• Güllüce, E. S. (2019). Okul öncesi eğitime devam eden bölge çocukları ve Suriyeli mülteci çocukların sosyal becerilerinin ve problem davranışlarının psikometrik özelliklerine göre incelenmesi (Şanlıurfa ili örneği). [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Güngör, H. & Soysal, T. (2021). Türk yükseköğretimde Suriyeli mülteciler. Milli Eğitim Dergisi, 50(1), 1254-1264. https://doi.org/10.37669/milliegitim.960083
• İnce, M. Yıldırım, H. H., & Karakaşoğlu, S. (2022) Okul yöneticilerinin bütünleştirme uygulamalarına ilişkin görüş ve önerilerinin belirlenmesi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 13(2), 1210-1227. https://doi.org/10.51460/baebd.1178931
• İnce, M., & Yıkmış, A. (2021). Opinions and recommendations of academics training special education teachers about applicability of integration in Turkey. International Education Studies, 14(11), 54-74. https://doi.org/10.5539/ies.v14n11p54
• Karabulut, R., Türksoy, E., Kasapoğlu, N. & Kırat, H. (2020). Mülteci öğrencilerin çizdiği resimler yardımıyla okula uyum durumlarının incelenmesi. Çocuk ve Gelişim Dergisi, 3(6), 38-50. https://doi.org/10.36731/cg.747930
• Karaçam, Z. (2013). Sistematik derleme metodolojisi: Sistematik derleme hazırlamak için bir rehber. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(1), 26-33. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/deuhfed/issue/46815/587078
• Karuç, S. (2019). Suriyeli sığınmacı annelerin 0-2 yaş grubu çocuklarının beslenme özelliklerinin incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Harran Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Kaya Değer, Z. (2019). Okul öncesi dönemdeki Suriyeli çocukların sosyal duygusal uyum becerilerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Konan, N. & Gürsul, S. (2021). Okul öncesi eğitimde öğretiminde uygulanacaktır ve çözüm önerileri. 11. ECLSS Dil ve Sosyal Bilimler Konferansları. 02-03 Şubat 2021. Yakova Üniversitesi “Fehmi Agani”, Yakova, Kosova.
• Kuru, N. (2020). Tamamlayıcı erken müdahale programının mülteci çocukların benlik saygısına, sosyal becerilerine ve psikolojik sağlamlığına etkisi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Hacettepe Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• MEB. (2013). Millî Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitimi Programı.
• Mercan Uzun, E. & Bütün, E. (2016). Okul öncesi eğitim kurumlarındaki Suriyeli sığınmacı çocukların karşılaştıkları sorunlar hakkında öğretmen görüşleri. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 1 (1), 72-83. Retrieved from http://ijeces.hku.edu.tr/tr/pub/issue/22947/175325
• Moralı, G. (2018). Suriyeli mülteci çocuklara Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde karşılaşılan sorunlar. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8 (15). https://doi.org/10.26466/opus.443945
• Özer Aytekin, K. & Sönmez Ektem, I. (2019). Sınıflarında bulunan Suriyeli göçmen çocuklar ile ilgili okul öncesi öğretmenlerin görüşlerinin incelenmesi (Hatay ili örneği). Turkish Studies–Educational Sciences, 14(5), 2557-2580. https://doi.org/10.29228/TurkishStudies.32712
• Özoruç, N. & Sığırtmaç, A. D. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinin mülteci çocukların eğitim sürecinde karşılaştıkları sorunlara ilişkin görüşleri. Millî Eğitim Dergisi, 51(233), 237-258. https://doi.org/10.37669/milliegitim.779155
• Tanış, İ. & Özgün, Ö. (2022). Sığınmacı çocuklarla çalışan okul öncesi öğretmenlerinin deneyimleri: Çokkültürlü bir bakış açısı. Ege Eğitim Dergisi, 23(Özel Sayı), 23-39. https://doi.org/10.12984/egeefd.1036816
• Tanrıkulu, F. (2017). Türkiye’de Yaşayan Suriyeli Çocukların Eğitim Sorunu ve Çözüm Önerileri. Liberal Düşünce Dergisi, 22(86), 127-144. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/liberal/issue/48149/609148
• Tuğçe Ayas, M. (2019). Ankara’da geçici koruma statüsü altında yaşayan 18- 72 ay arası Suriyeli çocukların gelişim düzeyinin değerlendirilmesi. Uzmanlık Tezi, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Ankara,
• Türker Üçüncü, Ş. & Aktan Acar, E. (2021). Erken çocukluk dönemindeki sığınmacı ve Türk asıllı çocukların okula uyum sürecinin analizi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 11, 221-248. https://doi.org/10.21733/ibad.902805
• Ünsal, A., & Sertkaya Doğan, Ö. (2024). Migration and Integration Policies in Türkiye. Kent Akademisi, 17(2), 529-550. https://doi.org/10.35674/kent.1418275
• Üstündağ, A. & Şenol, F. B. (2023). Okul öncesinde geçici koruma statüsündeki çocuklar. Temel Eğitim Dergisi, 18, 24-32. https://doi.org/10.52105/temelegitim.17.2
• Yalçın, V. & Simsar, A. (2020). Adjustment of Syrian refugee children into pre-school education in Turkey. Ilkogretim Online, 19(3). 1214-1224. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2020.728021
• Yanık Özger, B. & Akansel, A. (2019). Okul öncesi sınıfındaki Suriyeli çocuklar ve aileleri üzerine bir etnografik durum çalışması: Bu sınıfta biz de varız! Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi – Journal of Qualitative Research in Education, 7(3), 942-966. https://doi.org/10.14689/issn.2148-624.1.7c.3s.3m
• Yanık Özger, B. & Kozandağı, H. (2021). Okul öncesindeki Suriyeli ve Türk çocukların oyunları ve oyundaki ilişkileri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 51, 299-326. https://doi.org/10.9779/pauefd.682823.
• Zembat, R., Çelik, B., Yıldırım, M. & Kılıçkaya, A. (2021). Okul öncesi öğretmenlerinin “Göçmen Çocuk” metaforlarının belirlenmesi. Uluslararası İlköğretim Araştırma Dergisi, 5 (2), 152-170. https://doi.org/10.38089/iperj.2021.59
• Zindar, Y. (2020). İstanbul Bağcılar bölgesinde yaşayan 6 ay-6 yaş arası Suriyeli göçmen çocukların nütrisyonel anemi ve D vitamini eksikliği durumunun Türk çocuklar ile karşılaştırılması. Tıpta Uzmanlık Tezi. T.C. Sağlık Bilimleri Üniversitesi.