A General Overview On 15 July: From Military Tutelage To FETÖ Tutelage

Yıl 2018, 15 Temmuz ve Türkiye Demokrasisi Özel Sayısı, 105 - 122, 15.07.2018

Abdulvahap Akıncı

Öz

One of
the traditions of Turkish history is the military coups. The pressure that
started over the military administration in the last period of the Ottoman
Empire got a different dimension during the republic. The military who regarded
himself as the guardian of the regime, indirectly or directly intervened
politics in periods when the system is perceived to be in danger. After every
intervention, the military who reinforced the field and the strength of his
tutelage also achieved serious economic gains.

The coup d’état
on 15 July 2016 carries significant differences from all other deficits in the
history of the Ottoman Empire and the Republic of Turkey. While in the previous
coups the military was constructing its own guardianship; the army intended to
give control to–a rogue gang, in other words a structure that defined itself as
a religious community on July 15.

In this
article we will compare the previous interventions made by the soldiers for the
establishment of military tutelage with the July 15th initiative and try to
show that July 15 is aimed at providing a community guardian rather than a
military coup attempt.

Anahtar Kelimeler

15 July, FETÖ, Parallel Goverment, Military Coups

Askeri Vesayetten FETÖ Vesayetine: 15 Temmuz Üzerine Genel Bir İnceleme

Öz

Türk tarihinin geleneklerinden
birini askeri darbeler oluşturmaktadır. Askerin yönetim üzerinde Osmanlı
Devleti’nin son döneminde başlayan baskısı Cumhuriyet ile daha farklı bir boyut
kazanmıştır. Kendini rejimin bekçisi olarak gören asker, sistemi tehlikede
gördüğü dönemlerde siyasete dolaylı veya doğrudan müdahale etmiştir. Her
müdahale sonrasında kendi vesayetinin alanını ve gücünü pekiştiren asker, aynı
zamanda ciddi ekonomik kazanımlar da elde etmiştir.

15 Temmuz 2016’da gerçekleşen
darbe kalkışması, Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti tarihindeki bütün
diğer darbelerden önemli farklılıklar taşımaktadır. Daha önceki dönemde
gerçekleşen darbelerde asker kendi vesayetini inşa ederken, 15 Temmuz’da kökü
dışarda olan bir ihanet çetesinin veya diğer bir ifade ile kendini dini cemaat
olarak tanımlayan bir yapının kontrolüne vermeyi amaçlamaktaydı.

Bu makalede askeri
vesayetin tesisi için askerlerin yaptığı müdahaleler ile 15 Temmuz kalkışması
karşılaştırılarak, bunun bir askeri darbe girişiminden ziyade, bir cemaat
vesayetinin sağlanması amacını güttüğü ortaya konmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

15 Temmuz, FETÖ, Paralel Devlet, Askeri Darbe

Kaynakça

• Akıncı, Abdulvahap (2013a), “Türkiye’de Askeri Vesayetin Tesisi ve Demokratikleşmeye Olan Etkisi”, Akademik İncelemeler Dergisi, Cilt 8, Sayı 1, s.93-123
• Akıncı, Abdulvahap (2013b), “Türk Siyasal Hayatında 1980 Sonrası Darbeler ve E-Muhtıra”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, cilt 15, Sayı 2, 39-58
• Akıncı, Abdulvahap (2014), “Türkiye’nin Darbe Geleneği: 1960 ve 1971 Müdahaleleri”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, İİBF Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 1, s.55-72
• Alkan, Haluk (2016), “15 Temmuz’u Anlamak: Parametreler ve Sonuçlar”, Bilig, Güz, Sayı: 79, s.253-272
• Alpar, Melek (2017), “Sonuçları İtibarıyla 15 Temmuz Darbesi”, Turkish Studies, Cilt: 12, sayı: 16, s.53-64
• Anadolu Ajansı (2016), Dakika Dakika FETÖ’nün Darbe Girişimi; 15-20 Temmuz 2016, http://aa.com.tr/uploads/TempUserFiles/pdf%2Ffeto_darbe_girisimi.pdf (E.T. 04.11.20147)
• Aras, Bülent (2017), 15 Temmuz Sonrası Türkiye’de Devlet Kurumlar ve Reform, İstanbul Politikalar Merkezi, http://ipc.sabanciuniv.edu/wp-content/uploads/2017/03/15-Temmuz-sonras%C4%B1-Turkiyede-devlet-kurumlar-ve-reform_Bulent-Aras.pdf (E.T.: 03.11.2017)
• Aydın, Levent ve Dilek Çetin (2017), “Türkiye’de 15 Temmuz Darbesinin Ekonomik Etkileri: Darbe ile Darbe Girişimi Karşılaştırması”, Turkish Studies, Cilt: 12, sayı: 16, s.103-124
• Bakırcı, Mustafa (2016), “Dindarlık ve Sekülerlik Bağlamında 15 Temmuz Darbe Teşebbüsü”, Uluslararası Demokrasi Sempozyumu: Darbeler ve Tepkiler, Sempozyum Kitabı, s. 661-666,, http://iibf.giresun.edu.tr/fileadmin/user_upload/Demokrasi/Demokrasi4/Demokrasi5/kapak0901.pdf (E.T. 14.10.2017).
• Bulut, Yakup (2005), “21. Yüzyıla Girerken Türkiye’de Parlamentonun Yasa Faaliyeti: Sorunlar ve Çözümler”, Adnan Küçük ve diğerleri (der.), 21. Yüzyılın
• Eşiğinde Türkiye’de Siyasal Hayat, Cilt: 1, Aktüel Yayınları, Bursa, s.145-164
• Çitçi, Oya (2006), “Ordu-Siyaset İlişkileri”, Amme İdare Dergisi, Cilt 39, Sayı 4, Aralık, s.17-44
• Demir, Sertaç Timur, İsmail Çağlar (2017), FETÖ’nün ve 15 Temmuz Darbe Girişiminin İletişim Stratejisi, SETA yayınları
• Devran, Yusuf, Ömer Faruk Özcan (2016), “15 Temmuz Darbe Girişimi: Gelenekselden Yeniye Medya Araçlarının Kullanımı”, AJIT-e; Online Academic Journal of Information Technology, Cilt: 7, sayı: 25, s:71-91
• DİB (2017), Kendi Dilinden Fetö; Örgütlü Bir Din İstismarı, Diyanet işleri Başkanlığı Yayınları, Ankara
• Dursun, Davut (1999), Demokratikleşemeyen Türkiye, 1. Baskı, İşaret Yayınları, İstanbul
• Erdem, Fazıl H. (1999) “Liberal-Demokratik Kuram Bağlamında Sivil-Asker İlişkileri”, Yeni Türkiye, Yıl 5, Sayı 25, Ocak-Şubat, ss. 145-165.
• Genç, F. Neval (2017), “Türkiye’de Askeri Müdahaleler ve Kriz Yönetimi”, Turkish Studies, Cilt: 12, sayı: 16, s.219-240
• Hali, Servet ve Selcan Rencuzoğulları (2017), “Tarih Öğretmen Adaylarının, Askeri darbelerin Siyasi ve Sosyal Etkisine Yönelik Görüşlerinin İncelenmesi”, Turkish Studies, Cilt: 12, sayı: 16, s.259-276
• Heper, Metin (1994), “Atatürk’te Devlet Düşüncesi”, Ersin Kalaycıoğlu; Ali Yaşar Sarı- bay (der.), Türkiye’de Siyaset: Süreklilik ve Değişim içinde, Der Yayınları, İstanbul, s.233-263
• Heper, Metin (1998), “Türkiye’de Devlet, Demokrasi Geleneği ve Silahlı Kuvvetler”, Davut Dursun; Hamza Al (der.), Türkiye’de Yönetim Geleneği, İlke Yayıncılık, İstanbul, s.209-233
• Heper, Metin (2006), Türkiye’de Devlet Geleneği, Çev. Nalan Soyarık, Doğu Batı Yayınları
• İzol, Ramazan (2002), “Türkiye’de Ordu’nun Siyasi Varlık Sebepleri”, Mülkiye, Cilt XXVI, Sayı 235, Temmuz-Ağustos, s.193-215
• Kalaycıoğlu, Ersin (2007), “Türkiye’de Politik Rejimin Evrim ve Yasama Sistemi”, Ersin Kalaycıoğlu; Ali Yaşar Sarıbay (der.), Türkiye’de Politik Değişim ve Modernleşme, 3.Baskı, Aktüel Yayınları, İstanbul, s.331-349
• Karacaoğlu, Korhan ve Fatih Saydam (2016), “Örgütsel Politika Düzleminde Bir Darbe Girişiminin Arka Planındaki Örgütlü Yapının Çözümlenmesi”, Uluslararası Demokrasi Sempozyumu: Darbeler ve Tepkiler, Sempozyum Kitabı, s. 609-617, http://iibf.giresun.edu.tr/fileadmin/user_upload/Demokrasi/Demokrasi4/Demokrasi5/kapak0901.pdf (E.T. 14.10.2017).
• Kaya, Emine (2017), “Dini grupların Dini Bilgi Kaynaklarını Kullanımı (Gülen Cemaati Örneği)”, Turkish Studies, Cilt: 12, sayı: 16, s.343-360
• Kohn, Richard H. (2000) “Demokrasiler Orduyu Nasıl Denetler?”, Çev. Yusuf Tekin ve Sabri Çiftçi, Türkiye Günlüğü, Sayı 59, Ocak- Şubat, ss. 9-18.
• Palabıyık, Adem (2016), “15 Temmuz darbe Girişiminde Liderlik ve Milli Duruş örneği Olarak, Recep Tayyip Erdoğan Üzerine Bir Değerlendirme”, Uluslararası Demokrasi Sempozyumu: Darbeler ve Tepkiler, Sempozyum Kitabı, s. 344-362, http://iibf.giresun.edu.tr/fileadmin/user_upload/Demokrasi/Demokrasi4/Demokrasi5/kapak0901.pdf (E.T. 14.10.2017).
• Sarı, Enver (2016), “Fetullahçı Terör Örgütünün Felsefi Analizi”, Uluslararası Demokrasi Sempozyumu: Darbeler ve Tepkiler, Sempozyum Kitabı, s. 785-793, http://iibf.giresun.edu.tr/fileadmin/user_upload/Demokrasi/Demokrasi4/Demokrasi5/kapak0901.pdf (E.T. 14.10.2017).
• Sarıkaya, Mehmet Emin (2017), “Dini Gruplarda Güç devşirme Yöntemleri: FETÖ Örneği”, Turkish Studies, Cilt: 12, sayı: 16, s.423-438
• Şengün, Hayriye (2016), “15 Temmuz darbe Girişiminin Kadın ve Çocuklar üzerindeki Etkisinin Medyada Yansıması”, Uluslararası Demokrasi Sempozyumu: Darbeler ve Tepkiler, Sempozyum Kitabı, s. 283-293, http://iibf.giresun.edu.tr/fileadmin/user_upload/Demokrasi/Demokrasi4/Demokrasi5/kapak0901.pdf (E.T. 14.10.2017).
• Şen, Mustafa (2016), “15 Temmuz Aslında neydi?”, Uluslararası Demokrasi Sempozyumu: Darbeler ve Tepkiler, Sempozyum Kitabı, s. 378-386, http://iibf.giresun.edu.tr/fileadmin/user_upload/Demokrasi/Demokrasi4/Demokrasi5/kapak0901.pdf (E.T. 14.10.2017).
• Yalçınkaya, Alaeddin (2016), “Darbeler ve Oryantalist Bakış”, Uluslararası Demokrasi Sempozyumu: Darbeler ve Tepkiler, Sempozyum Kitabı, s. 11-25, http://iibf.giresun.edu.tr/fileadmin/user_upload/Demokrasi/Demokrasi4/Demokrasi5/kapak0901.pdf (E.T. 14.10.2017).
• Yıldırım, Sevda Gülşah ve Eren Yürüdür (2017), “Öngörüden Gerçeğe: 15 Temmuz Askeri Darbe Girişiminde Gençlik”, Turkish Studies, Cilt: 12, sayı: 16, s.493-510