The Reflection of “Yeni Lisan” Article On The Story of “Bahar Ve Kelebekler”

Yıl 2020, Cilt: 17 Sayı: 2, 851 - 867, 20.10.2020

Mehmet Fetih Yanardağ

https://doi.org/10.33437/ksusbd.681659

Öz

When ‘Genç Kalemler’ is called, the first thing that comes to mind is ‘Yeni Lisan’ movement. The ‘Yeni Lisan’ article was published on the first issue of 2 volume of the magazine. For the first time the ‘Yeni Lisan’ movement started with ‘Yeni Lisan’ article which was published in 11 April 1911. ‘Yeni Lisan’ Movement that holds an important place in the purification history of Turkish is the social and intellectual movement rather than literary movement. In the article, the principles of purification of Turkish which were not identified for a long time were determined and the magazine of ‘Genç Kalemler’ applied and defended these principles. The article in question was accepted not only interms of Turkish Language and Literature, but also as a declaration of ideological movement which started newly in those years. Ömer Seyfettin’s story titled ‘Bahar ve Kelebekler’ was published first on the 26th issue of ‘Genç Kalemler’ magazine in 1911. This story has been written in accordance with National literature understandings whose principals were established with ‘Yeni Lisan’ article. Therefore, this story which is one of the most important stories has value to be examined in this respect. In this article, by taking consideration into ‘Yeni Lisan’ article, the tracks and influences of ‘Yeni Lisan’ article on ‘Bahar ve Kelebekler’ will be investigated and the findings will be discussed.

Anahtar Kelimeler

Ömer Seyfettin, Bahar ve Kelebekler, Yeni Lisan, Effect

“Bahar Ve Kelebekler” Hikâyesinde “Yeni Lisan” Makalesinden Yansımalar

Öz

Genç Kalemler denince akla ilk gelen şey, “Yeni Lisan” hareketidir. “Yeni Lisan” makalesi ilk defa derginin II. Cildin birinci sayısında yayınlanır. “Yeni Lisan” hareketi Genç Kalemler Mecmuası’nın 11 Nisan 1911 tarihli sayısında “Yeni Lisan” makalesi ile başlar. Türkçenin sadeleşme tarihinde önemli bir yer tutan “Yeni Lisan Hareketi” edebi olmaktan çok fikri ve sosyal bir harekettir. “Yeni Lisan” makalesinde uzun zamandan beri bir sisteme oturtulamayan “Dilde Sadeleşme Meselesi”nin adeta kanunları ortaya konur ve Genç Kalemler mecmuası hem bu prensiplerin uygulayıcısı hem de savunucusu olur. “Yeni Lisan” makalesi sadece Türk Dili ve Edebiyatı bakımından değil, o yıllarda başlayan yeni bir fikir ve ideoloji hareketinin de bir çeşit beyannamesi olarak kabul edilir. Esasen hemen her dönemde, içten içe varlığını bildiğimiz dilde sadeleşme isteğinin, zaman içerisinde yeni bir merhalesi olarak görülen bu hareketin memlekette hüküm süren fikir hayatındaki ikiliklerden, yazı ve konuşma dilindeki ikiliklere kadar, birbirine uymayan sıkıntılı durumları ortadan kaldırmak için, “Genç Kalemler” ce özel olarak ortaya atılmış olduğu bir gerçektir. “Genç Kalemler” etrafındaki ilk halkayı, tesadüflerin bir araya getirdiği Ali Canib, Ömer Seyfettin ve Ziya Gökalp üçlüsü teşkil eder. Ali Canib Ömer Seyfettin ile mektuplaşmaktadır. Ömer Seyfettin mektupların birinde dil hakkındaki görüşlerini ortaya koyar. Burada ortaya konulan çağırı fikirleri, ileride dalga dalga genişleyip gelişecek olan, denize atılmış ilk taşları oluşturur. Ömer Seyfettin uzunca bir mektupla birlikte “Yeni Lisan” makalesini Ali Canib’e gönderir. Böylece bu makalenin adı, bu yüzyılın başında yapılan bilgili ve şuurlu dil hareketinin de adı olur. Ömer Seyfettin’in “Bahar ve Kelebekler” başlıklı hikâyesi ilk kez “Genç Kalemler” dergisinin 1911 yılındaki 26. sayısında yayınlanır. Yazarın bu hikâyesi “Yeni Lisan” makalesinde ortaya konulan Milli Edebiyat anlayışına uygun olarak kaleme alınmıştır. Ömer Seyfettin’in hikâyeleri içinde önemli bir yere sahip olan bu hikâyesi bu düşünceyle incelenmeye değerdir. Bu çalışmada “Yeni Lisan” makalesi merkez alınacak ve burada ortaya konulan fikir ve düşüncelerin “Bahar ve Kelebekler” hikâyesindeki izlerine, etkisine ve yansımalarına bakılacak ve ortaya konulan bulgular irdelenecektir.
Anahtar Kelimeler: Ömer Seyfettin, Bahar ve Kelebekler, Yeni Lisan, Etki

Anahtar Kelimeler

Ömer Seyfettin, Bahar ve Kelebekler, Yeni Lisan, Etki

Kaynakça

• Akyüz, Kenan (1995). Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri, İstanbul: İnkılap Yayınevi.
• Andı, Mehmet Fatih (1999). Ömer Seyfeddin, İstanbul: Şule Yayınları.
• Banarlı, Nihat Sami (1987). Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul: MEB Yayınları.
• Çelik, Hüseyin (1995). Genç Kalemler Mecmuası Üzerinde Bir Araştırma, Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi Yayınları.
• Gözler, H. Fethi (1976). Ömer Seyfeddin- Bütün Yönleriyle- İstanbul: Çağdaş Yayınevi.
• Kaplan, Mehmet (1984). “Bahar ve Kelebekler ’in Tahlili”, Doğumunun 100. Yılında Ömer Seyfeddin, İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınları,
• Karaalioğlu, Seyit Kemal (1985). Türk Edebiyatı Tarihi, 3.C, İstanbul: İnkılap Yayınevi.
• Lekesiz, Ömer (1997). Yeni Türk Edebiyatında Öykü, 1.C, İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Öksüz, Yusuf Ziya (1995). Türkçenin Sadeleşme Tarihi Genç Kalemler ve Yeni Lisan Hareketi, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Tuncer, Hüseyin (1994). Meşrutiyet Devri Türk Edebiyatı, İzmir: Akademi Yayınevi.