Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Tablo, Grafik ve Diyagram Çizme ve Yorumlama Becerisine İlişkin Görüşleri

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 1, 46 - 71, 29.04.2021

Esen Durmuş , Dilan Kuruyer

https://doi.org/10.33437/ksusbd.793809

Cited By: 3

Öz

Bu araştırmanın amacı, Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının tablo, grafik ve diyagram çizme ve yorumlama becerisine ilişkin görüşlerini belirlemektir. Araştırmada nitel araştırma türlerinden olan durum çalışması deseni kullanılmıştır. Araştırma, 2019- 2020 eğitim- öğretim yılında 36 kadın, 14 erkek olmak üzere toplam 50 kişi ile birlikte; Fırat Üniversitesi, İnönü Üniversitesi, Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Muş Alparslan Üniversitesi ve Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Fakültelerinde öğrenim gören 4. Sınıf Sosyal Bilgiler öğretmen adayları ile yürütülmüştür. Araştırmada verilere yarı yapılandırılmış görüşme formu ile ulaşılmış ve verilerin analizinde içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Veriler, NVİVO 11 nitel veri analiz programı ile çözümlenmiştir. Öğretmen adaylarının söz konusu beceri için genellikle sayısal verilerin görsellerle ifade edilmesi şeklinde tanımlamalar yaptıkları tespit edilmiş ve bu becerinin kazandırılması konusunda Sosyal Bilgiler dersini yeterli gördükleri sonucuna ulaşılmıştır. Bu beceriye Sosyal Bilgiler Öğretim Programında yer alan diğer öğrenme alanlarında da yer verilebilir ve tüm kademelerdeki öğrencilere kazandırılması hedeflenen bir beceri olması sağlanabilir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler, Beceri Eğitimi, Tablo, Grafik ve Diyagram Çizme ve Yorumlama Becerisi

Kaynakça

• Akgün, İsmail Hakan (2010). İlköğretim Sosyal Bilgiler 7. Sınıf Öğrencilerinin Grafik Okuma ve Hazırlama Becerisini Kazanma Düzeyleri, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Akın, Köse, Meltem (2011). Sosyal Bilgiler Öğretiminde İstatistik ve Grafik Kullanım Tekniklerinin Öğrencilerin Grafik Okuma Becerisine Etkisi, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Alverman, Donna E ve Boothby, Paula R (1986). “Children's Transfer Of Graphıc Organızer Instructıon”. Journal of Reading Psychology, 7(2), ss. 87-100.
• Avcı, Yusuf ve Çelik, Gamze (2018). “Ortaokul Yedinci Sınıf Öğrencilerine Görsel Okuryazarlık Becerisi Etkinliklerinin Uygulanması”, Journal Of Awareness, 3 (Özel Sayı), ss. 697-714.
• Bean, Thomas- Singer, Harry- Sorter, Jack ve Frazee, Charles (1986). “The Effect Of Metacognitive İnstruction İn Outlining And Graphic Organizer Construction On Students' Comprehension İn A Tenthgrade World History Class”. Journal of Reading Behavior, 18(2), ss. 153-169.
• Büyüköztürk, Şener-Kılıç Çakmak, Ebru- Akgün, Özcan Erkan- Karadeniz, Şirin ve Demirel, Funda (2018). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (25. Baskı), Pegem Akademi, Ankara.
• Casteleyn, Jordi veMottart, Andre (2012). “Presenting Material Via Graphic Organizers İn Science Classes İn Secondary Education”, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 69, ss. 458-466.
• Cendek, Meltem Elif (2015). Öğrencilerde Harita Okuryazarlığının Geliştirilmesine İlişkin Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Görüşleri, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Creswell, Jhon W. (2020). Nitel Araştırma Yöntemleri: Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni, Mesut Bütün ve Selçuk Beşir Demir (Çev. Ed), Siyasal Kitabevi, Ankara. (Eserin aslının yayın tarihi 2013).
• Demirci, Neşet ve Uyanık, Fatma (2009). “Onuncu Sınıf Öğrencilerinin Grafik Anlama ve Yorumlamaları ile Kinematik Başarıları Arasındaki İlişki”, Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 3(2), ss. 22-51.
• Doğanay, Hayati (2002). Coğrafya Öğretim Yöntemleri, Aktif Yayınevi, Erzurum.
• Dönmez, Cengiz -Yazıcı, Kubilay ve Sabancı, Osman (2007). “Sosyal Bilgiler Derslerinde Grafik Düzenleyicilerinin Kullanımının Öğrencilerin Akademik Bilgiyi Elde Etmelerine Etkisi”, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(3), ss. 437-459.
• Durmuş, Esen ve Kuruyer, Dilan (2019, Kasım). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Tablo, Grafik ve Diyagram Çizme ve Yorumlama Becerisine İlişkin Görüşleri, 8. Uluslararası Sosyal Bilgiler Eğitimi Sempozyumu, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, Ankara, ss. 289-308.
• Ekiz, Durmuş (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (4. Baskı), Anı Yayıncılık, Ankara.
• Erdoğan, Erdi (2019). Gözlem, Aksoy, Bülent- Akbaba, Bülent ve Kılcan, Bahadır (Ed.). Sosyal Bilgilerde Beceri Eğitimi (1. Baskı), Pegem Akademi, Ankara, ss. 200-218.
• Gültekin, Cem (2009). Ortaöğretim 9. Sınıf Öğrencilerinin Çözeltiler ve Özellikleri Konusu İle İlgili Grafik Çizme Okuma ve Yorumlama Becerilerinin İncelenmesi, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
• Gürgil, Fitnat (2018). “Table, Graphic, and Diagram Interpretation and Preparation Skills: Social Studies and Geography Teachers’ Practice and Beliefs”, Review of International Geographical Education Online (RIGEO), 8(3), ss. 517-541.
• Gürgil, Fitnat (2019). Araştırma, Bülent Aksoy, Bülent Akbaba ve Bahadır Kılcan (Ed.). Sosyal Bilgilerde Beceri Eğitimi (1. Baskı), Pegem Akademi, Ankara, ss. 1-24.
• Hall, Colby- Kent, Shawn- McCulley, Lisa- Davis, Angela ve Wanzek, Jeanne (2013). “A New Look At Mnemonic And Graphic Organizes İn The Secondary Social Studies Classroom”, Teaching Exceptional Children, 46(1), ss. 47-55.
• Karasar, Niyazi (2020). Bilimsel Araştırma Yöntemi (35. Baskı), Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Keskin, Gökhan (2018). Sosyal Bilgiler Dersinde Grafik Hazırlama ve Okuma Becerisine Dayalı Etkinliklerin Akademik Başarıya Katkısının İncelenmesi, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aksaray.
• Meydan, Ali ve Akdağ, Hakan (2015). Sosyal Bilgiler Dersinde Öğretim Teknolojileri ve Materyal Kullanımı, Bayram Tay ve Adem Öcal (Ed.). Özel Öğretim Yöntemleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi (4.Baskı), Pegem Akademi, Ankara, ss. 154- 190.
• Miles, Matthew B. ve Huberman, Michael A. (2019), Genişletilmiş Bir Kaynak Kitap: Nitel Veri Analizi, Sadegül Akbaba ve Ali Ersoy (Çev. Ed.), Pegem Akademi, Ankara. (Eserin aslının yayın tarihi 1994).
• Milli Eğitim Bakanlığı (2004). Sosyal Bilgiler 4. ve 5. Sınıf Öğretim Programı. (Alındığı tarih 03.03. 2019).
• Milli Eğitim Bakanlığı (2005). Sosyal Bilgiler 6. ve 7. Sınıf Öğretim Programı. (Alındığı tarih 03.03. 2019).
• Milli Eğitim Bakanlığı (2018a). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 4-7. Sınıflar). http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=354 (31.03.2019 tarihinde erişilmiştir).
• Milli Eğitim Bakanlığı (2018b). Ortaokul Coğrafya Dersi Öğretim Programı (9, 10, 11 ve 12. Sınıflar) http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=336 (13.05.2019 tarihinde erişilmiştir.)
• Mutluer, Celal (2013). “Sosyal Bilgiler Programlarında Yer Alan Beceriler Hakkında Sosyal Bilgiler Öğretmen Görüşleri (İzmir Menemen Örneği)”, Turkish Studies, 8(7), ss. 355-362.
• Namal, Remzi (2011). İlköğretim 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Yer Alan ‘‘Ülkemizde Nüfus’’ Ünitesinin Öğretiminde Görsel Materyallerden Yararlanmanın Öğrenci Başarısı Üzerine Etkisi, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Namal, Remzi (2019). Tablo, Grafik ve Diyagram Çizme ve Yorumlama, Bülent Aksoy, Bülent Akbaba ve Bahadır Kılcan (Ed.). Sosyal Bilgilerde Beceri Eğitimi (1. Baskı), Pegem Akademi, Ankara, ss. 517-536.
• Oruç, Şahin ve Akgün, İsmail Hakan (2010). “İlköğretim Sosyal Bilgiler 7. Sınıf Öğrencilerinin Grafik Okuma Becerisini Kazanma Düzeyleri”, Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), ss. 51-58.
• Öztaşkın, Bektaş, Özlem (2014). “Grafik Örgütleyicilerinin Sekiz Türü İle Sosyal Bilgiler Öğretimi: Akademik Başarı ve Başarı Yönelimlerine Etkisi”, Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 5(14), ss.83-109.
• Pala, Şenol Mail ve Başıbüyük, Adem (2019). Matematik Becerisinin Sosyal Bilgiler Derslerindeki Harita Grafik ve Tablo Okuma Becerilerine Etkisi, Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 3(1), ss. 41-56.
• Saban, Ahmet (2009). “Öğretmen Adaylarının Öğrenci Kavramına İlişkin Sahip Oldukları Zihinsel İmgeler”, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), ss. 281-326.
• Safi, Hüseyin (2010). Sosyal Bilgiler Öğretim Programında Yer Alan Mekânı Algılama Becerisinin Geliştirilmesi Hakkında Öğretmen Görüşleri, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Seferoğlu, Sadi ve Akbıyık, Cenk (2006). “Eleştirel Düşünme ve Öğretimi. Hacettepe Üniversitesi Eği¬tim Fakültesi Dergisi”, 36, ss. 193-200.
• Selamet, Cumhur Sancak (2014). Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Tablo ve Grafik Okuma ve Yorumlama Başarı Düzeylerinin İncelenmesi, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Sönmez, Ömer Faruk ve Koç, Hakan (2017). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Harita, Grafik ve Tablo Kullanımı, Ramazan Sever ve Erol Koçoğlu (Ed.), Sosyal Bilgiler Öğretiminde Eğitim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı (2. Baskı), Pegem Akademi, Ankara, ss. 181-199.
• Şahin, Salih- Gençtürk, Ebru ve Budanur, Tülay (2007). “Coğrafya Öğretiminde Uygun Grafik Seçimi ve Kullanımının Öğrenme Üzerindeki Etkisi”, Kastamonu Eğitim Dergisi,15(1), ss. 293-302.
• Şahinkaya, Nihan ve Aladağ, Elif (2013). “Sınıf Öğretmen Adaylarının Grafikler İle İlgili Görüşleri”, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilgiler Enstitüsü Dergisi, 6(15), ss. 309-328.
• Taşdemir, Adem- Demirbaş, Murat ve Bozdoğan, Aykut Emre (2005). “Fen Bilgisi Öğretiminde İşbirlikli Öğrenme Yönteminin Öğrencilerin Grafik Yorumlama Becerilerini Geliştirmeye Yönelik Etkisi”, Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), ss. 81-91.
• Temiz, Burak Kağan ve Tan, Mustafa (2009). “Lise 1. Sınıf Öğrencilerinin Grafik Yorumlama Becerileri”, Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, ss. 31-43.
• Türk Dil Kurumu Online Sözlük (2019). (05 Mayıs 2019). http://www.tdk.gov.tr/.
• Türker, Abdullah (2019). Değişim ve Sürekliliği Algılama, Bülent Aksoy, Bülent Akbaba ve Bahadır Kılcan (Ed), Sosyal Bilgilerde Beceri Eğitimi (1. Baskı), Pegem Akademi, Ankara, ss. 54-66.
• Yanpar Şahin, Tuğba ve Yıldırım, Soner (1999). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Yayla, Gamze ve Özsevgeç, Tuncay (2014). “Ortaokul Öğrencilerinin Grafik Becerilerinin İncelenmesi: Çizgi Grafikleri Oluşturma ve Yorumlama”, Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(3), ss. 1381-1400.
• Yazıcı, Kubilay (2006). “Sosyal Bilgilerde Kullanılan Görsel Araçlar: Haritalar-Küreler, Resimler, Tablolar ve Grafikler”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, ss. 651-662.
• Yıldırım, Ali ve Şimşek, Hasan (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (11. Baskı), Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Zaini, Syaza Hazwani -Mokhtar, Siti Zalina ve Nawawi, Mokhtar. (2010). “The Effect of Graphic Organizer on Students’ Learning in School”, Malaysian Journal of Educational Technology, 10(1), ss. 17-23.