Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü (KEİ) Örneğinde Bölgesel İşbirliği Örgütlerinin Etkileri ve Akdeniz Üzerine Değerlendirme

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 1, 528 - 557, 29.04.2021

Selahaddin Bakan , Mehmet Emin Güven

https://doi.org/10.33437/ksusbd.835867

Cited By: 1

Öz

Ekonomik işbirliği örgütlerinin, üye ülkelerine sağladığı siyasi, ekonomik, sosyal ve kültürel işbirliği alanlarının üye ülkeler arasındaki ilişkileri desteklemeye ve sürdürmeye yönelik katkıları, bölgesel ve küresel çapta önemli etkiler yaratmakta ve olumlu sonuçlar ortaya çıkarmaktadır. Bu bağlamda bu çalışmada, Türkiye’nin öncülük ettiği girişimler sonucu kurulan Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü’nün; kuruluşu, amaçları ve hedefleri göz önünde bulundurularak örgüte üye durumunda bulunan ülkelerin arasında gerçekleşen ekonomik, siyasi ve sosyal ilişkiler üzerindeki etkisi ve örgütün bölgesel sorunların çözümüne yönelik yaptığı katkılar değerlendirilmeye çalışılmıştır. Ayrıca çalışmada, Türkiye’nin gerçekleştirilmesinde aktif rol üstlenerek katkıda bulunabileceği ve Akdeniz’e kıyısı olan ülkelerle oluşturulacak bir Akdeniz işbirliği örgütünün, yakın dönemde yaşanan gelişmelerle birlikte bölgesel ve küresel aktörlerin doğrudan hedefi haline gelen, Akdeniz Havzası’nda bölge ülkelerinin ilişkileri üzerinde meydana getireceği düzenleyici etkiler ve bölgesel sorunların çözümüne ilişkin sağlayacağı katkılar değerlendirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü, Bölgesel İşbirlikleri, Karadeniz, Akdeniz

Kaynakça

• ab.gov.tr (2011), AB Genel Sekreterliği, T.C. Başbakanlık Avrupa Birliği Genel Sekreterliği:https://www.ab.gov.tr/files/pub/antlasmalar.pdf (28.09.2020).
• Akder, Halis (1998), "Avrupa Birliği'nin Akdeniz Politikası: Nedenleri, Hedefleri, Araçları ve Türkiye'nin AB'nin Akdeniz Politikasındaki Yeri", Avrupa Birliği'nin Akdeniz Politikası ve Türkiye, Friedrich Ebert Stiftung, İstanbul, ss. 5-29.
• Alkan, Akın (2006), 21. Yüzyılın İlk Çeyreğinde Karadeniz Güvenliği, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Altıntaş, Hakan (2006), "KEİB: Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü", Uluslararası Örgütler ve Türkiye, (Der. Çalış, Şaban - Akgün, Birol - Kutlu, Önder), Çizgi Kitabevi, Konya, ss. 639-669.
• Arı, Tayyar (2013), Uluslararası İlişkiler ve Dış Politika, MKM Yayıncılık, Bursa.
• Aslan, Nurdan (2005), "Dünya Ekonomisinde Gelişmeler: Küreselleşme", Ekonomik Entegrasyon Küresel ve Bölgesel Yaklaşım, (Der. Küçükahmetoğlu, Osman - Çeştepe, Hamza - Tüylüoğlu, Şevket), Ekin Yayıncılık, Bursa, ss. 5-22.
• Aşık, Ahmet (2010), "Karadeniz Bölgesi'ndeki Değişimin Analizi", Güvenlik Stratejileri Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 12, ss. 33-57.
• Baharçiçek, Abdulkadir (2020), Yeni Dünya Düzeninde Türk Dış Politikası, Orion Kitabevi, Ankara.
• Bakan, Selahaddin (2019), İktisadi Düşünceler ve Devlet, Bilsam Yayınları, Malatya.
• Bakan, Selahaddin, ve Tuncel, Gökhan (2012), "Küreselleşmenin Ulus Devlet Üzerindeki Etkisi", Birey ve Toplum, Cilt: 2, Sayı: 3, ss. 51-65.
• Bensidoun, Isabelle, ve Chevallier, Agnes (1997), "Avrupa Birliği - Akdeniz Bölgesi İlişkileri ve Serbest Ticaret Alanı Oluşumu", (Çev. Ünal, Targan), İstanbul Ticaret Odası, İstanbul.
• bsec-organization.org (2020), Organization of the Black Sea Economic Cooperation: http://www.bsec-organization.org/areas-of-cooperation (02.10.2020).
• Cihangiroğlu, Mustafa Baki (1998), Bölgesel İşbirliği Modeli Olarak KEİB Teşkilatı ve Bu Teşkilat İçinde Türkiye-Romanya Ekonomik Ticari İlişkileri Örneği, (Marmara Üniversitesi, Ortadoğu ve İslam Ülkeleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul'dan aktaran Cemail Şengül, "Karadeniz Ekonomik İşbirliği ve Birliğin Türkiye Üzerindeki Beklenen Etkileri", Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 2009.
• Çağıran, Mehmet Emin (2000), "Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü -Hukuki Yapısı ve Gelişimi Üzerine Bir İnceleme-", Galatasaray Üniversitesi Dergi Özel Sayı, ss. 1-49.
• Çakır, Armağan Emre (2001), Avrupa Bütünleşmesinin Siyasal Kuramları, Beta Yayıncılık, İstanbul.
• Çelik, Kenan (2005), "Karadeniz Ekonomik İşbirliği", Ekonomik Entegrasyon Küresel ve Bölgesel Yaklaşım, (Der. Küçükahmetoğlu, Osman - Çeştepe, Hamza - Tüylüoğlu, Şevket), Ekin Yayıncılık, Bursa, ss. 439-448.
• Çeşmecioğlu, Senem (2003), Avrupa-Akdeniz Ortaklığı ve Türkiye, İstanbul Ticaret Odası, İstanbul.
• Duran, Meltem (2004), Karadeniz Ekonomik İşbirliği Ülkeleri Arasında Ticaretin Gelişememesinin Nedenleri ve Çözüm Önerileri, İstanbul Ticaret Odası, İstanbul.
• Engin, Büşra (2016), Uluslararası Ekonomik Entegrasyonlar Ve Kuruluşlar, Ekin Yayıncılık, Bursa.
• Erkmenoğlu, Ferhan (2001), "Karadeniz Ekonomik İşbirliği (KEİ) - Örgütün Dünü, Bugünü ve Geleceği", Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı Yayınları, Uluslarararası Ekonomik Sorunlar Dergisi, Sayı: 2, http://www.mfa.gov.tr/karadeniz-ekonomik-isbirlici-_kei_---orgutunun-dunu_-bugunu-ve-gelececi.tr.mfa (10.10.2020).
• Ertürk, Emin (1993), Ekonomik Entegrasyon Teorisi ve Türkiye'nin İçinde Bulunduğu Entegrasyonlar, Ezgi Kitabevi Yayınları, Bursa.
• Gündüz, Zuhal (2012), "Avrupa-Akdeniz Ortaklığı: İyi Niyetler, Alışveriş Listeleri ve Alakart Menüler Üzerine", (Der. Coşkun, Bezen Balamir - Demirtaş, Birgül) Avrupa Birliği ve Komşuları Fırsatlar ve Zorluklar, Elips Kitap, Ankara, ss. 151-170.
• Gür, Memduh (1998), Karadeniz Ekonomik İşbirliği (KEİ) ve Türkiye Açısından Bir Değerlendirme, (Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara'dan aktaran Cemail Şengül, "Karadeniz Ekonomik İşbirliği ve Birliğin Türkiye Üzerindeki Beklenen Etkileri", Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 2009.
• Hepaktan, Erdem ve Çınar, Serkan (2011), "Küreselleşmenin Ekonomik Entegrasyon Üzerine Etkileri". International Conference on Eurasian Economies, ss. 69-77.
• Heywood, Andrew (2014), Küresel Siyaset (Çev. Uslu, Nasuh - Özdemir, Haluk), Adres Yayınları, Ankara.
• Kahraman, Serpil (2008), "AB-Akdeniz Bölgesel Politikaları ve Türkiye'nin Uyumu". Journal of Yaşar University, Cilt: 3, Sayı: 12, ss. 1731-1742.
• Kamalov, İlyas (2009), "Karadeniz Bölgesindeki Bazı Güncel Sorunlar", Karadeniz Araştırmaları, Cilt: 6, Sayı: 21, ss. 13-21.
• Karagül, Mehmet (2014), "Uluslararası İktisadi Örgütler ve Azgelişmiş Ülkeler", Nobel Yayıncılık, Ankara.
• Karakaş, Yusuf (2002), Avrupa Birliği'nde Siyasal Entegrasyon, Siyasal Kitabevi, Ankara.
• Karluk, Rıdvan (1995), "Küreselleşen Dünyada Uluslararası Ekonomik Kuruluşlar ve Entegrasyonlar", Anadolu Üniversitesi Basımevi, Eskişehir.
• Karluk, Rıdvan (2014), Avrupa Birliği Kuruluşu, Gelişmesi, Genişlemesi, Kurumları, Beta Yayıncılık, İstanbul.
• Kurtbağ, Ömer (2003), "Avrupa-Akdeniz Ortaklığı: Barselona Süreci", Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 1, ss. 73-92.
• mfa.gov.tr (2020), T.C. Dışişleri Bakanlığı, T.C. Dışişleri Bakanlığı Akdeniz İçin Birlik (AİB): http://www.mfa.gov.tr/akdeniz-icin-birlik.tr.mfa (05.10.2020).
• mfa.gov.tr (2020), T.C. Dışişleri Bakanlığı, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü (KEİ):www.mfa.gov.tr/karadeniz-ekonomik-isbirligi-orgutu_kei_.tr.mfa (20.09.2020).
• Özer, Yonca (2005), "Dünya Ekonomisinde Gelişmeler: Bölgeselleşme", Ekonomik Entegrasyon Küresel ve Bölgesel Yaklaşım, (Der. Küçükahmetoğlu, Osman - Çeştepe, Hamza - Tüylüoğlu, Şevket), Ekin Yayıncılık, Bursa, ss. 23-41.
• Özgöker, Uğur ve Batı, Güney Ferhat (2017), "Uluslararası Siyasi, Askeri, Ekonomik ve Sosyo - Kültürel Örgütler", Der Yayınları, İstanbul.
• Özlem, Kader (2017), "Kosova Sorunu Ekseninde Küresel Aktörlerin Politikalarının Analizi", Küresel Riskler ve Bölgesel Krizler, (Der. Sandıklı, Atilla - İsmayıl, Elnur), Bilgesam Yayınları, İstanbul. ss. 99-124.
• Sanalan, Timuçin (1997), Gümrük Birliği Karadeniz Ekonomik İşbirliği Bölgesi ve Doğu Karadeniz Ekonomisi: Karadeniz Ekonomik İşbirliği (KEİ), Türkiye Ekonomi Kurumu, Ankara.
• Şanlı, Bahar (2008), "Ekonomik Entegrasyon Teorisi Çerçevesinde Avrasya Birliği'nin Olabilirliği", İstanbul Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 22, Sayı: 1, ss. 13-30.
• Şengül, Cemail (2009), "Karadeniz Ekonomik İşbirliği ve Birliğin Türkiye Üzerindeki Beklenen Etkileri", Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
• Tezcan, Ercüment (2016), "Fransa-Avrupa Birliği İlişkileri", Avrupa Birliği ve Üye Devletler AB15 Üzerine Bir İnceleme, (Der. Tezcan, Ercüment - Aras, İlhan), Detay Yayıncılık, Ankara, ss. 7-70.
• Tınar, Mustafa Yaşar (1998), Avrupa Birliği'nin Akdeniz Politikası ve Türkiye, Friedrich Ebert Stiftung, İstanbul.
• tuik.gov.tr (2020), Türkiye İstatistik Kurumu Verileri, Türkiye İstatistik Kurumu: http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist (01.10.2020).
• Williams, Allan (1996), "Türkiye: Akdeniz Bağlamı", Türkiye ve Avrupa İlişkileri, (Der. Balkır, C - Williams, Allan), Sarmal Yayınevi, İstanbul, ss. 65-91.
• Yalçınkaya, Alaeddin (2017), "Geçmişten Günümüze Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü", Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, Cilt: 5, ss. 1-16.
• Yıldız, Dursun (2009), Doğu Akdeniz'de Isınan Sular, Bizim Kitaplar, İstanbul.