Bildungsroman Bağlamında Süheyl ü Nevbahâr Mesnevisi’ni Okumak

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 2, 839 - 856, 28.08.2021

Özkan Ciğa

https://doi.org/10.33437/ksusbd.946062

Öz

Süheyl ü Nevbahâr mesnevisi, XIV. yüzyılda Hoca Mesûd ve yeğeni İzzeddin Ahmed tarafından Farsçadan Türkçeye çevrilmiştir. Eser, Türk edebiyatında beşeri aşkı konu edinen ilk mesnevi olarak tanınmaktadır. Geleneksel anlatılar içesinde gerek dil özellikleri gerek kurgusu bakımından önemli bir yer edinen Süheyl ü Nevbahâr mesnevisini bildugsroman çerçevesinde ele almak mümkündür. Anlatının kahramanlarından Süheyl’in eğitimi, karakter olarak olgunlaşması, aldığı eğitim yoluyla karşılaştığı engelleri aşması ve aydınlanması bildungsroman ile uyumludur. Bildungsroman/eğitim romanı başkahramanın (protagonist) olaylar geliştikçe değiştiği, olgunlaştığı roman türüne denir. Kahramanın çocukluğundan itibaren yaşadığı tinsel değişimi ve olgunlaşmayı konu edinen bildungsromanda, kahraman olgunlaştıkça kim olduğu üzerinde düşünür ve bireysel varlığını kendi eylemleriyle meydana getirir. Ayrıca bildungsromanda olaylar mutlu bir sonuca bağlanır, kahraman ilk gençliğindeki hayallerini geride bırakıp hatalarının üstesinden gelerek olgunlaşır. Süheyl ü Nevbahâr mesnevisinde başkahraman olarak öne çıkan Süheyl’in aldığı eğitim sonucu olgunlaşması bir çok açıdan bildungsromanı hatırlatır. Bu çalışmanın amacı Süheyl ü Nevbahâr mesnevisini bildungsroman çerçevesinde ele alarak incelemektir.

Anahtar Kelimeler

Bildungsroman, Süheyl ü Nevbahâr, Mesnevi, Olgunlaşma

Kaynakça

• Abrams, M. H. (1999). A glossary of literary terms. Boston: Heinle & Heinle.
• Aytaç, G. (1990). Edebiyat yazıları I. Ankara: Gündoğan Yayınları.
• Bingöl, U. (2019). Postmodernizmden modernizme eleştiri terimleri sözlüğü I. İstanbul: Akademik Kitaplar Yayınevi.
• Ciğa, Ö. (2013). Süheyl ü Nev-bahâr metin-aktarma, art zamanlı anlam değişmeleri, dizin, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi.
• Dilçin, C. (1991). Süheyl ü Nev-bahâr inceleme-metin-sözlük. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayını. Bayram, Y. (2007). Bildungsroman olarak ‘Hüsn ü Aşk’. İlmi Araştırmalar, S. 23, s. 7-28.
• Boes, T. (2006) Modernist studies and the bildungsroman: a historical survey of critical trends. Literature Compass, 3(2). England: Blackwell Synergy.
• Gadamer, H.-G. (2008). Hakikat ve yöntem birinci cilt. (çev. Hüsamettin Arslan-İsmail Yavuzcan). İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
• Kütük, R. (2004). Bireyin eğitimini konu edinen bir eser olarak Lârendeli Hamdî’nin Leylâ ile Mecnûn mesnevîsi. A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi Sayı 24. s. 67-83. Erzurum.
• Lukacs, G. (2007). Roman kuramı. (çev. Cem Soydemir). İstanbul: Metis Yayınları.
• Minden, M. (1997). The german bildungsroman. Cambridge: Cambridge University Press.
• Parla, J. (2012). Don Kişot’tan bugüne roman. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Thamarana, S. (2015). Origin and development of bildungsroman novels in English literature. IJELIH Volume III, Issue VI, August 2015, pp. 21-26.
• Tökel, D. A. (2009). Bu alamet ile bulur beni soran: Fuzuli kitabı. İçinde M. Çakır, H. Koncu (Edt.), Bir bildungsroman olarak Leyla vü Mecnûn mesnevisi (ss. 179-193) İstanbul: Kesit Yayınları.
• Wilhelm D. (1985). Poetry and Experience. (Ed. and trans. Rudolf A. Makkreel and Frithjof Rodi). Princeton:Princeton University Press.