Türkiye İmalat Sanayii ve Alt Sektörlerinin Bölgesel Yoğunlaşma Yapısı: 2011-2020 Yılı Karşılaştırmalı Yerelleşme Katsayısı Analizi

Yıl 2022, Cilt: 19 Sayı: 3, 1452 - 1468, 31.12.2022

Erdal Çelik , Ersin Sandal

https://doi.org/10.33437/ksusbd.1122318

Cited By: 5

Öz

İmalat sanayisi ekonomik faaliyetlerin temel itici güçlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Toplumsal yapı içerisinde sağladığı istihdam ve ekonomik olarak oluşturduğu katma değer bölge ve ülkelerin kalkınmasında önemli role sahiptir. Türkiye’de bölgeler arasında dengeli dağılış göstermen imalat sanayisi kutuplaşmış bir örüntü oluşturmaktadır. Sektör genel itibari ile nüfusun yoğun olduğu, pazar hacminin büyük olduğu Marmara ve Ege Bölgesin Başta olmak üzere ülkenin batısında yoğunlaşmıştır. İmalat sanayisinde uzmanlaşma düzeyi ülkenin batısından doğusuna doğru azalmaktadır. Emek yoğun, düşük teknolojiye sahip, hammaddeye dayalı sektörler ülke genelinde yaygın faaliyet alanına bulurken yüksek teknoloji, kalifiye eleman ve büyük sermaye gerektiren sektörler genellikle ülkenin batısında sınırlı ilde faaliyet göstermektedir. 2011 ve 2020 yıllarına ait imalat sanayi ve 24 alt sektörün istihdam ve yerel birim sayısı verileri kullanılarak illerin sektörel yoğunlaşma düzeyleri tespit edilmiş, imalat sanayisinin genel örüntüsü ortaya çıkarılmıştır. Tekirdağ, Kocaeli, Manisa, İstanbul, İzmir, Kırklareli, Sakarya, Bursa, Konya, Gaziantep iller imalat sanayisinin önemli merkezileridir. Uzmanlaşmış ve uzmanlaşmaya aday sektörlerin belirlendiği bu özgün çalışma kamu ve özel yatırımlar çalışmaları için rehber niteliği taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik Coğrafya, Yerelleşme Katsayısı, Bölgesel İktisat, Endüstriyel Yoğunlaşma

Regional Concentration Structure of Turkish Manufacturing Industry and Sub-Sectors: Comparative Location Coefficient For 2011 and 2020

Öz

The manufacturing industry is considered one of the main driving forces of economic activities. The employment it provides in the social structure and the added value it creates economically have an important role in the development of regions and countries. The manufacturing industry, which is evenly distributed among the regions in Turkey, creates a polarized pattern. The sector is concentrated in the west of the country, especially in the Marmara and Aegean Regions, where the population is dense and the market volume is large. The level of specialization in the manufacturing industry decreases from the west to the east of the country. While labor-intensive, low-tech, raw material-based sectors find widespread activity throughout the country, sectors that require high technology, qualified personnel and large capital generally operate in a limited province in the west of the country. By using the employment and local unit numbers of the manufacturing industry and 24 sub-sectors for the years 2011 and 2020, the sectoral concentration levels of the provinces were determined and the general pattern of the manufacturing industry was revealed. Tekirdağ, Kocaeli, Manisa, İstanbul, İzmir, Kırklareli, Sakarya, Bursa, Konya, Gaziantep provinces are important centers of manufacturing industry. This unique study, in which specialized and candidate sectors are determined, is a guide for public and private investments.

Anahtar Kelimeler

Economic Geography, Location Quotient, Regional Economy, Industrial Concentration

Kaynakça

• Akgüngör, S. & Falcıoğlu, P. (2005). European integration and regional specialization in Turkey‟s manufacturing industry. Dokuz Eylül University Faculty of Business Department of Economics Discussion, 01(05).
• Akgüngör, S. (2006). Geographic concentrations in Turkey's manufacturing industry: Identifying regional highpoint clusters. European Planning Studies, 14(2), 169-197. https://doi.org/10.1080/09654310500418002
• Akgüngör, S., Kumral, N. & Lenger, A. (2003). National industry clusters and regional specializations in Turkey. European Planning Studies, 11(6), 647-669.
• Alkan, A. & Bilim, Z. O. (2021). Lokasyon Katsayısı yaklaşımı ile Türkiye çimento sanayiinde bölgesel yoğunlaşma. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 101-113.
• Arısoy, İ. (2005). Türkiye’de sanayileşme ve temel göstergeler açısından sanayinin gelişimi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 45-67.
• Baer, C. & Brown, T. (2006). Location quotients: a tool for comparing regional industry compositions. Incontext, 7(3), 1-3. Bayraktutan, Y., Tüylüoğlu, Ş. & Özbilgin, M. (2012). Lojistik sektöründe yoğunlaşma analizi ve lojistik gelişmişlik endeksi: Kocaeli örneği. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 4 (3), 61-71.
• Brantingham, P. L. & Brantingham, P. J. (1998). Mapping Crime for analytic purposes: location quotients, counts and rates. Crime Mapping and Crime Prevention, 8, 263-288.
• Cromley, R.G. & Hanink, D.M. (2012). Focal location quotients: Specification and applications. Geographical Analysis, 44(4), 398-410.
• Çiftçi, M. (2018). Türkiye’ de bölgelerarası sektörel verimliliğim analizi. İşletme Araştırmalar Dergisi, 10(1), 551 – 580. https://doi.org/10.20491/isarder.2018.407
• Çubukçu, KM. (2015). Planlamada ve Coğrafyada Temel İstatistik ve Mekansal İstatistik, Ankara: Nobel Yayınları. Doğanay, H. & Çavuş, A. (2016). Türkiye ekonomik coğrafyası. (7. Baskı). Pegem Akademi.
• Eser, U. & Köse, S. (2005). Endüstriyel yerelleşme ve yoğunlaşma açısından Türkiye sanayii: il imalat sanayiilerinin analizi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 60 (2), 97-139.
• Groff, E. (2011). Exploring ‘near’: characterizing the spatial extent of drinking place ınfluence on crime”, Australian & New Zealand Journal Of Criminology, 44 (2), 156-179.
• Gülcan, Y., Kuştepeli, Y. & Akgüngör, S. (2009). Public policies and development of the tourism ındustry in the aegean region, European Planning Studies , 17 (10), 1509-1523.
• Isserman, A. M. (1977). The Location Quotient Approach to Estimating Regional Economic Impacts. Journal of the American Institute of Planners, 33-41.
• Karaalp, H. S. (2008). Türkiye’de sektörel yığılmalar ve bölgeler arası yakınsamaya etkisi (Doktora Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karaalp, H. S. & Erdal, F. (2012). Sanayileşmenin bölgesel yığılması ve komşu illerin büyümesi gelir farklılıklarını artırır mı? Türkiye için bir beta yakınsama analizi. Akademik Bakış, 12 (4), 475-486.
• Karakayacı, Ö. (2010). Ekonomik büyüme ve girişimcilik aktivitelerinde kümeleşmenin rolü: Bursa ve Konya sanayi kümeleri örneğinde karşılaştırmalı bir araştırma. Megaron, 5(3), 149-159.
• Kaya, A. A. (2006). Regional Specialization and Location of Industrial Activity in Turkey. İzmir: Ege University.
• Kaygalak İ. (2013). Türkiye Sanayi Coğrafyasında Endüstriyel Kümelenme ve Bölgesel Yoğunlaşma Eğilimi. Beşeri Coğrafya Dergisi, 1 (1), 67-81.
• Kaygalak, İ. (2011). Türkiye’de sanayi kümelenmesi: Uşak örneği, (Doktora tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir). https: //tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/.
• Lazzeretti, L., Capone, F. & Seçilmiş, İ. E. (2014). Türkiye’de yaratıcı ve kültürel sektörlerin yapısı. Maliye Dergisi, 166(1), 195-220. Li, R. (2015). National and regional socio - economic dependence on the fishery sector in mainland china. Fisheries Management and Ecology, 22 (1), 33-44.
• Malmberg, A., & Maskell, P. (1997). Towards an explanation of regional specialization and industry agglomeration. European Planning Studies, 5(1), 24-41.
• Manavgat, G. & Saygılı, F., (2014, 4-6 Haziran). Ege bölgesindeki endüstriyel faaliyetlerin coğrafi yoğunlaşması üzerine bir analiz. International Congress of Turkish Association of Geographers, Muğla, 1-12.
• McCord, E. S., & Ratcliffe, J. H. (2009). Intensity value analysis and the criminogenic effects of land use features on local crime Patterns. Crime Patterns and Analysis, 2(1), 17-30.
• Moineddin, R., Beyene, J., & Boyle, E. (2003). On the location quotient confidence ınterval. Geographical Analyisis, 35 (3), 249-256.
• Munandar, T.B., Azhari, Musdholifah A. & Arsyad, L. (2017). Modified agglomerative clustering with location quotient for identification of regional potential sector. Journal of Theoretical and Applied Information Technology, 95(5), 1191-1199.
• Seçkin, E. (2015). Perakende sektöründeki yapısal dönüşümün Bursa’daki üretim piyasası ile tüketim piyasasına yansıması. Megaron, 10(1), 70-79.
• Sungur, O. (2015). TR61 (Antalya, Isparta, Burdur) bölgesinde sektörel yoğunlaşmanın ve yoğunlaşma dinamiklerinin analizi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 13(3), 289-315.
• Şahinalp, M. S. (2019). Effects of Natural Geographic Features on the Manufacturing Industry in Sanliurfa, Turkey. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 33(1), 89-105.
• Şen, Ö., & Sandal E. K. (2017). Gaziantep ilinde üç yıldız analizi yöntemi ile endüstriyel kümelenme analizi. Doğu Coğrafya Dergisi, 38, 39-62.
• Urhan, F. B. & Sandal, E. K. (2019). Spatial patterns of Turkish textile industry: Comparative location quotient analysis for 2009 and 2015. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 40, 172-189.
• Virtanen, J., Ahvonen, A. & Honkanen, A. (2001). Regional socio-economic importance of fisheries in Finland. Fisheries Management and Ecology. 8(4-5), 393-403.
• Yuanyuan, C. & Bingliang, S. (2017). Logistics agglomeration and its impacts in china. Transportation Research Procedia, 25, 3875-3885.