Türkiye'deki Aile Hekimlerinin Erişkin Aşılaması Hakkındaki Bilgi, Tutum ve Uygulamalarının Değerlendirilmesi: Sistematik Derleme

Year 2024, , 188 - 198, 30.06.2024

Duygu Ayhan Başer , Raziye Şule Gümüştakım

https://doi.org/10.18521/ktd.1432169

Abstract

Amaç: Bu sistematik derleme, Türkiye'deki aile hekimlerinin (aile hekimliği uzmanları, aile hekimleri, aile hekimliği asistanları) erişkin aşılarına ilişkin bilgi, tutum, düşünce ve davranışlarını araştırmayı amaçlamaktadır.
Yöntemler: Bu sistematik derlemede, "PubMed, Google Scholar, Ulusal tez merkezi" veritabanlarında 2013-2023 yılları arasında Türkçe ve İngilizce olarak yayımlanan tanımlayıcı çalışmaların retrospektif bir araştırması yoluyla veri toplanmıştır. Dahil edilen çalışmaların uygunluğunu belirlemek için PICOS yöntemi kullanılmış ve sistematik inceleme içindeki çalışmaların metodolojik kalitesi, The Preferred Reporting Items for Systematic Reviews and Meta-Analyses Protocols Checklist (PRISMA) kontrol listesi akış diyagramı kullanılarak değerlendirilmiştir.
Bulgular: Başlık olarak seçilen 177 makale, özet analizi için incelendi; bunların arasından 55 makale ve tez, tam metin değerlendirmesi için incelemeye uygun bulundu. Bunların detaylı bir şekilde incelenmesi sonucunda, toplamda 23 makale ve tez çalışmaya dahil edilmek üzere seçildi. Aile hekimlerinin influenza aşısı ve HPV aşısı bilgisi diğer aşılardan daha yüksekti ve bunu hepatit B izledi. COVID-19, hepatit B, tetanoz, influenza aşılarının aile hekimleri tarafından erişkinlere en sık önerilen aşılar olduğu görüldü.
Sonuç: Sonuç olarak, bu sistematik derleme, aile hekimlerinin erişkinler arasında aşılama konusunda önemli bir rol oynadığını vurgulamaktadır. Bu çalışma sonuçlarına göre aile hekimlerinin bilgi eksikliklerini, uygulamalarını ele alarak, sağlık profesyonelleri içinde aşılama kültürünü teşvik edip, aşılanma oranlarını artırabilir ve nihayetinde daha iyi halk sağlığı sonuçlarına katkıda bulunabiliriz.

Keywords

Aile hekimi, Aile hekimliği, Erişkin bağışıklama

Family Physicians' Knowledge, Attitudes, and Practices Regarding Adult Immunization in Turkey: A Systematic Review

Abstract

Objective: This systematic review aims to investigate the knowledge, attitudes, thoughts, and behaviors of family physicians (family medicine specialists, family doctors, family medicine assistants) in Turkey regarding adult vaccinations.
Methods: In this systematic review, data were obtained through a retrospective search of descriptive studies published in Turkish and English between 2013-2023 in the databases of " PubMed, Google Scholar, National thesis center." The PICOS method was used to determine the eligibility of included studies, and the methodological quality of the studies within the systematic review was assessed using the The Preferred Reporting Items for Systematic Reviews and Meta-Analyses Protocols Checklist (PRISMA) checklist flow diagram.
Results: 177 selected by title for abstract analysis; among which 55 articles and theses were considered to be examined for the full-text review. As a result of the detailed examination of them, a total of 23 articles and theses were selected to be included in the study. Influenza vaccine and HPV vaccine knowledge of family doctors were higher and followed by hepatitis B. COVID-19, hepatitis B, tetanus, influenza were the mostly recommended vaccines by family doctors to adults.
Conclusion: In conclusion, this systematic review emphasizes the critical role of family physicians in promoting vaccination among adult populations. By addressing knowledge gaps, addressing concerns of family doctors, promoting a culture of vaccination within the healthcare community, we can enhance vaccine uptake and ultimately contribute to improved public health outcomes and disease prevention efforts.

Keywords

family physician, family medicine, adult ımmunization, systematic review

References

• 1. World Organization of Family Doctors (WONCA). The new definition of general practice/family medicine [Internet]. 2023 Edition. [cited 2024 Jan 10]. Available from: https://www.woncaeurope.org/page/definition-of-general-practice-family-medicine.
• 2. Toprak D, Köksal İ, Sargın M, Akan H. Adult vaccination, problems in practice and solution proposals, role of family physicians in adult vaccination. Türk Aile Hek Derg. 2018;22(3):166-74.
• 3. Republic of Turkey Ministry of Health, General Directorate of Primary Health Care. Circular letter on Expanded Program on Immunization. Ankara: Republic of Turkey Ministry of Health; 2009.
• 4. Centers for Disease Control and Prevention. Adult immunization schedule [Internet] Atlanta (GA): Centers for Disease Control and Prevention; 2023. [cited 2024 Jan 10]. Available from: https://www.cdc.gov/vaccines/schedules/hcp/imz/adult.html.
• 5. Prieto-Campo Á, García-Álvarez RM, López-Durán A, Roque F, Herdeiro MT, Figueiras A, et al. Understanding primary care physician vaccination behaviour: A systematic review. Int J Environ Res Public Health. 2022;25;19(21):13872.
• 6. Pavlovic D, Sahoo P, Larson HJ, Karafillakis E. Factors influencing healthcare professionals' confidence in vaccination in Europe: A literature review. Hum Vaccin Immunother. 2022;31;18(1):2041360.
• 7. Escriva-Boulley G, Mandrik O, Préau M, Herrero R, Villain P. Cognitions and behaviours of general practitioners in France regarding HPV vaccination: A theory-based systematic review. Prev Med. 2021;143:106323.
• 8. Collange F, Verger P, Launay O, Pulcini C. Knowledge, attitudes, beliefs and behaviors of general practitioners/family physicians toward their own vaccination: A systematic review. Hum Vaccin Immunother. 2016;3;12(5):1282-92.
• 9. Moher D, Liberati A, Tetzlaff J, Altman DG, PRISMA Group. Reprintpreferred reporting items for sytematic reviews and meta-analyses: The PRISMA statement. Phys Ther. 2009;89(9):873-80.
• 10. Akan H, Yavuz E, Yayla ME, Külbay H, Kaspar EÇ, Zahmacıoğlu O, et al. Factors affecting uptake of influenza vaccination among family physicians. Vaccine. 2016;29;34(14):1712-8.
• 11. Fethiye Akgül, Merve Ören, İrem Akdemir Kalkan, Yeşim Yıldız, Ömer Karaşahin, Fesih Aktar, et al. Assessment of knowledge about vaccination practices of family physicians participating in a symposium. Kocaeli Med J. 2021;10(2): 56-62.
• 12. Aslan Ş. Aile hekimlerinin mevsimsel influenza ve pnömokok aşıları hakkında bilgi, tutum ve davranışlarını belirleme [master’s thesis]. [Kahramanmaraş (TR)];Sütcü İmam University;2016.
• 13. Ates Bulut E, Badak SO, Aksoy H, Fadiloglu A, Isik AT. The awareness and attitude of physicians to older adult routine vaccination scheme. Clin Interv Aging. 2022;31;17:1581-8.
• 14. Aydemir A. Eskişehirde görev yapan aile hekimleri ve aile hekimliği uzmanlık öğrencilerinin human papillomavirus (HPV) ve HPV aşısı hakkında bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi. [master’s thesis]. [Eskişehir (TR)];Osmangazi University;2023.
• 15. Revanlı A, Yüceer C, Şenol E, Azap A, Erbay A, Alp-Çavuş S, et al. Awareness and attitude of family physicians about human papilloma virus and herpes zoster vaccines. Klimik Dergisi. 2016;29(1):15-20.
• 16. Z Baykan, M Naçar, S Özdemir, S Poyrazoğlu, F Çetinkaya. Knowledge and attitude of family physicians regarding adult vaccination. World Journal of Vaccines. 2011;1(3):92-7.
• 17. Bulca Acar A, Nur Eke R, Özen M. An analysis of the attitudes of family physicians towards the COVID-19 Vaccine. Konuralp Medical Journal.2021;13(S1):429-37.
• 18. Celep G, Duyan Çamurdan A, Baran Aksakal FN, Kara OF. Different perspectives of immunizations during pregnancy. Turk J Med Sci. 2020;9;50(2):316-23.
• 19. Demir E. Sağlık çalışanlarının, sağlık çalışanlarına yönelik bağışıklama hizmetleri hakkındaki bilgi düzeyleri, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi. [master’s thesis]. [İstanbul (TR)];2021.
• 20. Deveci A. Aile hekimliği asistanlarının HPV ve korunma yöntemleri farkındalık düzeyinin araştırılması. [master’s thesis]. [İstanbul (TR)]; 2020.
• 21. Engin E, Sarı O. Birinci basamakta sağlık hizmeti veren aile hekimlerinin influenza aşısı hakkındaki bilgi, tutum ve davranışlarının saptanması. J Mol Virol Immunol;2021;2(2):29-38.
• 22. Gümüştakım RŞ, Bilgili P, Çevik M, Ayhan Başer D, Doğaner A, Karahan Saper SH, et al. A double-sided view to adult vaccination: The opinions and attitudes of patients and health workers. Health. 2018;10,1697-713.
• 23. Ketenci S, Akpınar NG, Çakır Çobanoğlu R. COVID-19 aşı programının farmakovijilansı hakkında hekim bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi. ETD. 2023;62(1):103-11.
• 24. Köksoy Y. İzmir’de görev yapan aile hekimliği asistanlarının pnömokok aşısı konusunda bilgi tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi. [master’s thesis]. [İzmir (TR)];2021.
• 25. Köse F. Ankara Şehir Hastanesi’nde farklı kliniklerde çalışan doktorların HPV aşıları hakkında bilgi düzeyleri, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi. Ankara, 2022. uzmanlık tezi
• 26. Oğuzöncül AF, Tuncer-Kara K, Deveci SE. Knowledge, attitudes and behaviors of primary healthcare physicians about vaccines. Klimik Derg. 2021;34(2):123-8.
• 27. Özbakır Acar N, Özşahin A, Edirne T. Knowledge and attitudes of primary health care workers about cervical cancer and HPV vaccine. Pam Med J. 2019;12:457-66.
• 28. Pekgenç M. Ankara Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde çalışan hekimlerin 65 yaş ve üstü hastalarda aşı uygulamaları konusundaki bilgi düzeyleri ile bu konudaki tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi. [master’s thesis]. [Ankara (TR)] ;2017.
• 29. Us M. Ankara ilinde görev yapan aile hekimliği asistanlarının üst solunum yolu enfeksiyonları, üst solunum yolu enfeksiyonlarında antiviral ilaçların kullanımı ve influenza aşısı konusunda bilgi düzeylerinin değerlenderlendirilmesi. [master’s thesis]. [Ankara (TR)] ;2020.
• 30. Yağız M. Erzurum il merkezindeki aile sağlığı merkezinde çalışan hekimlerin mevsimsel grip aşısına bakış açısı, kendilerine uygulamaları ve hastalarına önerme durumlarının karşılaştırılması. [master’s thesis]. [Erzurum (TR)] ;2019.
• 31. Yağmur H. Aile hekimliği asistanlarının COVID-19 pandemisi döneminde influenza, pnömokok ve COVID-19 aşıları hakkında bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi. [master’s thesis]. [Ankara (TR)] ;2021.
• 32. Yetik I, Tanoglu FB, Pasin O, Cetin C, Ozcan P. Knowledge levels and community guidance of doctors working in family health centers on HPV screening and HPV vaccination. J Obstet Gynaecol Res. 2023;49(10):2519-27.
• 33. Yılmaz Karadağ F, Sağlam ZA. Assessment of the factors influencing primary care physicians’ approach to vaccination of adult risk groups in Istanbul, Turkey. PeerJ. 2019;7:e7516.