Kanıta Dayalı Tıp Laboratuvar Testleri ve Preanalitik Değişkenler

Year 2010, Volume: 2 Issue: 3, 29 - 33, 01.12.2010

Turhan B

Abstract

Kanýta dayalý týp, klinisyenin kiºisel deneyimlerini sistematik araºtýrmalarla elde edilen mevcut en iyi kanýtlarla birleºtirmesidir. Günümüz hekimlik uygulamalarýnda doktorun kanaatine baðýmlý klasik yöntem yerine, kanýta dayalý yöntemler tercih edilmektedir. Taný, tedavi ve takipte çok önemli olan laboratuvar sonuçlarýnýn doðru deðerlendirilmesi zaman ve maliyet-etkinlik açýsýndan da önemlidir. Klinisyenler laboratuvar analizlerinden kesin ve net sonuç beklerler fakat laboratuvar test sonuçlarýndan bazen beklenmeyen sonuçlar çýkabilmektedir. Bunlarýn büyük kýsmý laboratuvar test prosedürlerinden deðil hastanýn demografik özellikleri, numunenin alýnma ºekli ve diðer dýº faktörlere baðlý olmaktadýr. Hasta sayýlarý giderek artan birinci basamak hekimlerinin çabuk ve doðru ºekilde deðerlendirmeler yapabilmeleri için laboratuvar test sonuçlarýný etkileyen preanalitik deðiºkenleri deðiºkenlerin test sonuçlarýna etkileri özetlenerek birinci basamak hekimlerine pratik bir baºvuru kaynaðý sunmak amaçlanmýºtýr

Keywords

Kanýta dayalý týp, preanalitik deðiºkenler, beklenmeyen test sonuçlarý, birinci basamak hekimliði, laboratuvar, demografik özellikler

References

• Sackett DL, Rosenberg WM, Gray JAM, Haynes BR, Richardson SW. Evidence based medicine: what it is and what it isn't. BMJ 1996; 312:71-72.
• Harteloh PP. Quality systems in health care: a sociotechnical approach. Health Policy 2003;64(3):391-398.
• Akp˝nar E, ™ahin E.M. Aile Doktorlar˝ iÁin Kurs Notlar˝. 1. Aºama. Bˆl¸m III. Birinci Basamakta Klinik Yaklaº˝m. Ayr˝ºmam˝º Hastaya Yaklaº˝m 1. Bas˝m. Ankara: T.C. Saðl˝k Bakanl˝ð˝, 2004;79-88.
• Charlin B, Tardif J, Henny PA, Boshuizen A. Scripts and Medical Diagnostic Knowledge: Theory and Applications for Clinical Reasoning Instruction and Research. Acad Med 2000; 75:182-190.
• Hull FM. Diagnostic pathways in rural general practice. J R Coll Gen Pract 1969;18(86):148-55.
• G¸ner G, Tuncel P, ÷rmen M. Preanalitik evrede kalite yˆnetimi. In: T˝bbi Laboratuvarda Standardizasyon ve Kalite Yˆnetimi. Taga Y, Aslan D, G¸ner G, Kutay ZF (Ed). Ankara: T¸rk Biyokimya Derneði Yay˝nlar˝, 2000;139-149.
• Wallach J. («ev Ed: Tuzcu S). Referans deðerler. In: Wallach J. Interpretation of diagnostic tests. 7 th ed. Philadelphia: Lippincots Williams &Wilkins, 2000:3.
• Durrington NP. Biological Variation in Serum Lipid Concentrations. Scand J Clin Lab Invest 1990; 50:86ñ 91.
• Young SD, Bermes WE. Preanalytical variables and biological variation. In: Burtis AC, Ashwood RE, Burns AD, eds. Tietz textbook of Clinical Chemistry and molecular diagnostics. Fourth ed. Missouri: Elsevier Saunders, 2006;449-523.
• 10. Erden G, Barazi AO, Tezcan G, Yildirimkaya MM. Biological variation and reference change values of CA 19-9, CEA, AFP in serum of healthy individuals. Scand J Clin Lab Invest 2008;68(3):212-218.
• Coºkun A. Total variation of LDL-cholesterol apolipoprotein B/serum apolipoprotein B is superior to LDL- cholesterol level in predicting incident coronary disease among Turks. Letters to the editors. J Anat Cardiol 2007;7:331-332.
• Dalpino F, Barreto ML, Castilho L, Faria E. Rhythms of biochemical serum parameters in a Brazilian population: a Three-Year Study. J Biol Med Rhythm Res 2005;22: 925ñ935.
• Holmes EW. The Interpretation of Laboratory Tests. In: Clinical Laboratory Medicine. McClatchey KD. Ed. 2 nd ed. Philadelphia: Lippincott Williams&Wilkins, 2002;96-121.
• Passare G. Drug use and side effects in the elderly. Karolinska University Press, 2005.
• Dufour RD. Sources and control of preanalytical variation. In: Kaplan AL, Pesce JA, Kazmierczak CS. Clinical Chemistry 4 th ed. Missouri: Mosby, 2003;66-81.