Sigara İçen Ve İçmeyen Bireylerin Stresle Başa Çıkma Tutumları Açısından Karşılaştırılması

Year 2019, , 102 - 107, 10.08.2019

Serdal Işıktaş , Merve Karafistan , Dilan Ayaz Ayşegül Sare Yılmaz

https://doi.org/10.35365/ctjpp.19.1.12

Abstract

Bu çalışma; Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) ikamet etmekte olan, sigara içen ve içmeyen kişilerin stresle başa çıkma tutumlarının ve anksiyete seviyelerinin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Günümüzde sigaraya başlama veya deneme yaşı çok küçük yaşlara inmiş, sigara tüketimi çok yaygın hale gelmiştir. Birey direnemeyeceğini düşündüğü bir durumla karşılaştığında beyin bazı uyarılar göndermeye başlar ve bu uyarıyla sempatik sinir sistemi devreye girer. Bu durum ‘’kaç, savaş ya da don’’ tepkileri olarak da adlandırılabilir. Solunum hızlanır, gözbebekleri büyür, vücut ısısı artar, kalp ve metabolizma normalinden çok daha hızlı çalışmaya başlarken sindirim yavaşlar. Bu aslında vücudumuzun kendini olası tehlikelerden koruma biçimidir. Fizyolojik olarak bu vücut değişimleri, tehlike ile başa çıkmaya çalışmamızı kolaylaştırmak için yaşanır. Stres ile sigara halk arasında ilişkilendirildiğinden, bu araştırmada amaçlanan esas durum sigara içenlerin mi yoksa sigara içmeyenlerin mi stresle daha iyi başa çıkabiliyor sorusuna cevap bulmaktır. Araştırmaya KKTC’de ikamet etmekte olan sigara içen ve içmeyen bireyler arasından rastgele 250 kişi dahil edilmiştir. Katılımcıların demografik özellikleriyle ilgili fikir edinebilmek adına Kişisel Bilgi Formu ve araştırma konusuna ilişkin veri elde etmek ve sorularımıza cevap bulabilmek için de Stresle Başa Çıkma ve Beck Anksiyete Envanteri (BAE) kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; sigara içmeyen katılımcıların BAE puanları arttıkça, kendine güvenli yaklaşım ve iyimser yaklaşım puanları azalmakta, çaresiz yaklaşım ve boyun eğici yaklaşım puanları artmaktadır. Sigara içen katılımcıların BAE puanlarının artması sonucunda kendine güvenli yaklaşım ve iyimser yaklaşım puanlarının azaldığı, çaresiz yaklaşım ve boyun eğici yaklaşım puanları arttığı sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

Sigara, Bağımlılık, Stres, Stresle Başa Çıkma Becerileri, Anksiyete, Dayanıklılık

References

• Bal, U. (2010). Anksiyete Bozukluklarında Cinsiyete Göre Semptom Farklılıkları. (Yayımlanmamış Tıpta Uzmanlık Tezi). Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Ana bilim Dalı. Adana.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• De Vaus, D.A. (2001) Research Design in Social Research, Sage Publications, London.
• Evren, C. (2010). Sosyal Anksiyete Bozukluğu Ve Alkol Kullanım Bozuklukları. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar Dergisi, 2(4), 473­515.
• Folkman, S., Lazarus, R.S. (1988). Coping As A Mediator of Emotion. Journal of Personality and Social Psychology, 54(3), 466-475.
• Kasatura, İ. (1998). Gençlik ve Bağımlılık. İstanbul: Evrim Yayınevi.
• Kassel, J. D., Stroud, L. R., Paronis, C. A. (2003). Smoking, stress, and negative affect: Correlation, causation, and context across stages of smoking. Psychological Bulletin; 129: 270-304.
• Kelleci, M., Gölbaşı, Z., İnal, S., Kavakcı, Ö. (2012). Sigara İçen Ve İçmeyen Üniversite Öğrencilerinin Stresle Başa Çıkma Tarzları: Cinsiyetin Etkisi. Cumhuriyet Tıp Dergisi; 34, 9-16.
• Öz, S. (2017). Sigara Kullanan Bireyler İle Kullanmayan Bireylerin Stresle Başa Çıkma Becerileri Ve Anksiyete Düzeylerinin İncelenmesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 64.
• Öztürk, A. (2018). Üniversite Öğrencisi Kadın Ve Erkeklerin Toplumsal Cinsiyet Algısının Anksiyete Ve Öfke Düzeyleri Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yakın Doğu Üniversitesi, KKTC.
• Sezer, E. (1992). Sigara Kullanımı ve Gençler: Sigara Alarmı. Türkiye: Halk Sağlığı Derneği Sigarayla Mücadele Kolu. 25-36.
• Şahin, N. H., ve Durak, A. (1995). Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği: Üniversite öğrencileri için uyarlanması. Psikoloji Dergisi, 10(34), 56-73.
• Tyas, S. L., Pederson, L. L. (1998). Psychosocial factors related to adolescent smoking: a critical review of the literature. Tob Control; 7: 409-20.
• Yazıcı, F. (2007). Genç Yetişkinlerde Sigara İçme Stres Ve Başa Çıkma Becerileri. Kriz Dergisi, 18.
• Yıldırım, İ. (1997). Sigara, Alkol Ve Uyuşturucu Kullanan Üniversite Öğrencilerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi; 13, 147-155.