Erken çocukluk döneminde çocuk Youtube içerik üreticilerinin yayınladığı videoların, çocuğun duygusal istismarı açısından incelenmesi

Year 2022, Volume: 5 Issue: 2, 453 - 474, 02.12.2022

Sevilay Çubuk , Dilek Erol

https://doi.org/10.33400/kuje.1135119

Abstract

Sosyal medya uygulamalarının gelişmesi, kullanımının yaygınlaşması ve çocukların da bu platformlarda denetimsiz ve aktif olarak yer almaya başlamaları ile çocuk istismarı yeni bir boyut kazanmış ve sosyal medyanın çocuklara yönelik etkileri, incelenmesi gereken önemli bir alan olarak ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada erken çocukluk dönemindeki Youtube içerik üreticilerinin yayınladıkları videolarda, anne-babaları tarafından duygusal istismara maruz kalma durumları, duygusal istismar türleri ve sıklığı araştırılmıştır. Çalışmada durum ve olaylar olduğu gibi müdahale edilmeksizin ele alındığından nitel desende tasarlanmış ve metin, renk ve imajlar gibi çoklu iletişim tarzlarına bakma fırsatı veren “Çok Modlu Eleştirel Söylem Analizi” yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada videolar amaçlı örneklemle, Youtube’da içerik üreten ve en yüksek takipçiye sahip 4 çocuk içerik üreticisi olarak seçilmiştir. Her kanala ait son 6 yılda yayınlanmış, içeriğinde anne veya babası bulunan, en çok izlenme sayısına sahip 10 video olmak üzere toplam 40 video, duygusal istismar ve alt boyutları kapsamında incelenmiştir. Video içerikleri duygusal istismarın alt boyutları baz alınarak oluşturulan kodlara göre “Dedoose” programı ile analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda incelenen 40 video içerisinden 13 videoda duygusal istismar bulgusuna rastlanmıştır. Çalışma kapsamında analiz edilen videolarda çocukların anne veya babaları tarafından duygusal istismara uğrama sıklığı %33 olarak belirlenmiştir. Çocukların bu videolarda daha çok anneleri tarafından duygusal istismara uğradığı, en çok uygulanan duygusal istismar davranışlarının ise azarlama ve aşağılama olduğu görülmüştür. Reddetme, aşırı koruma, izole etme, ayrım, karşılaştırma, suça yöneltme ve lakap takma alt boyutlarına rastlanmamıştır.

Keywords

duygusal istismar, istismar, erken çocukluk, sosyal medya, Youtuber

Investigation of the videos published by YouTube content producers in terms of emotional abuse of the child in early childhood period

Abstract

As the scale and use of social media apps grow, and as children also begin to join and become active in these platforms –without any significant monitoring–, a whole new form of child abuse came into existence. As a result, social media’s effects on children is now an important object of analysis and research. This study investigates if and how young Youtube content producers in early childhood years suffer emotional abuse by their parents, and the types and frequency of emotional abuse, based on the videos they publish. As the study does not entail any intervention on the cases and events analyzed, a qualitative research pattern was employed, in the form of “Multi-Modal Critical Discourse Analysis” method providing insights into multiple forms of communications including text, color, and images. The videos were selected through purposive sampling. The focus was on 4 children who produced content on Youtube. These content producers are noteworthy for having the highest numbers of followers. 10 videos with the highest view count with parents covered in the content were selected from each channel. The 40 videos thus included in the sample were all published in the last 6 years. The focus of the analysis through the videos was on emotional abuse and its sub-dimensions. The content of the videos were analyzed using the “Dedoose” software, with reference to the codes assigned to sub-dimensions of emotional abuse. Out of the 40 videos analyzed, 13 were found to include elements of emotional abuse. In the videos covered, the frequency of emotional abuse the children were found to incur from their parents was 33%. Mothers were found to be the more frequent source of abuse in these videos, whereas the most common forms of emotional abuse were reprimand and degrading. Rejection, overprotection, isolation, discrimination, comparison, abetting, and name calling sub-dimensions were not observed.

Keywords

emotional abuse, early childhood, social media, youtube, youtuber child

References

• Abidin C. (2017). Visibility labour: engaging with influencers’ fashion brands and #OOTD advertorial campaigns on Instagram. Media International Australia. 161, no.1: 86–100.
• Ahern, K. (2018). Institutional betrayal and gaslighting. The Journal of Perinatal & Neonatal Nursing, 32(1) , 59-65.
• Akdi, M. (2016). Ana-babanın çocuğun fotoğraf ve görüntülerinin sosyal medyada yayınlamasından doğan sorumluluğu. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 22 (3), 123-144.
• Aksoy, E., Çetin, G., İnanıcı, M. A., Polat, O., Süzen Ş., & Yavuz, F. (2004). Çocuk istismarı ve ihlali, Adli Tıp ders notları. http://www.turktabiplerbirliği.com.
• Aktay, M. (2020). İstismar ve İhmalin Çocuk Üzerindeki Etkileri ve Tedavisi. Gelişim ve Psikoloji Dergisi, 1 (2), 169-184 https://dergipark.org.tr/tr/pub/gpd/issue/54914/774648.
• Alikasifoglu, M., Erginoz, E., Ercan, O., Albayrak-Kaymak, D., Uysal, O., & Ilter, O. (2006). Sexual abuse among female high school students in Istanbul, Turkey. Child Abuse & Neglect, 30(3), 247-255.
• Alikaşifoğlu, M. (2012). İnternet kullanımı ve çocuk ve ergen sağlığı Türk pediatri kurumu TBMM Sunusu, https://www.tbmm.gov.tr.
• Alpaslan, A. H. (2014). Çocukluk döneminde cinsel istismar. Kocatepe Tıp Dergisi, 15(2), 194-201.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., & Yıldırım, E. (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı (6. Baskı). Sakarya Yayıncılık.
• Altunsu, B. (2004). Çocuklara bakım veren hemşirelerin çocuk istismar ve ihmalini tanıyabilmeleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: M. Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Atalay, G. E. (2019). New-age child labour in Turkey: child influencers on Youtube. In Critical Global Semiotics (pp. 186-198). Routledge.
• Atalay, G. E. (2019). Sosyal medya ve çocuk: “babishko family fun tv” isimli youtube kanalının eleştirel bir analizi. Erciyes İletişim Dergisi, Uluslararası Dijital Çağda İletişim Sempozyumu Özel Sayısı, 179-202.
• Avşar, Z., & Öğütoğulları, E. (2012). Çocuk işçiliği ve çocuk işçiliği mücadele stratejileri. Sosyal Güvenlik Dergisi, 2(1), 9-40.
• Aydın, İ. (2019). Türkiye’de çocuk istismarı, çocuk istismarını önleyici sosyal politikalar ve Diyarbakır Örneği, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aydin, B., Akbas, S., Turla, A., Dundar, C., Yuce, M., & Karabekiroglu, K. (2015). Child sexual abuse in Turkey: an analysis of 1002 cases. Journal of Forensic Sciences, 60(1), 61-65.
• Bakış, Ç. İ. K. B., & Modellenmesi, U. S. (2020). Çocuk İstismarına Kapsamlı Bir Bakış. Ankara.
• Ballı Ö. (2010). Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesine başvuran çocuk istismarı ve ihmali olgularının değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi), Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Berg, B. L., & Lune, H. (2019). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Eğitim Yayınevi.
• Beyazova U. (2014). Çocuk İstismarına ve İhmaline Yaklaşım. Temel Bilgiler. Ankara 2014.
• Bilir, M. (2017). Sosyal Medya ve Çocuk. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Bitirme Ödevi), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Bilişim Hukuku.
• Blum-Ross, A. & Livingstone S. ( 2017). Sharenting, parent blogging, and the boundaries of the digital self. Popular Communication, 15(2). 110-125.
• Boğa, E. & Sağlam, M. (2021). Dijital Ortamda Çocuk: Bir Çocuk Youtuber Kanalının İçeriksel Analizi. Erciyes İletişim Dergisi, 8(2), 643-664.
• Bostancı, M. (2019). Dijital Ebeveynlerin Sosyal Medyada Mahremiyet Algısı. AJIT-e: Bilişim Teknolojileri Online Dergisi, 10 (38) , 115-128.
• Boyd, D. (2008). American Teen Sociality in Networked Publics. (Unpublished Doktoral Thesis), University of Berkeley.
• Brosch, A. (2018). Sharenting-Why Do Parents Violate Their Children’s Privacy? The New Educational Review, 54, 75-85.
• Bryer, T. A. & Zavattaro, S. (2011). Social media and public administration: theoretical dimensions and introduction to symposium. Administrative Theory & Praxis, 33(3).
• Can. M., Tırıtıl L. & Dokgöz H. (2009). Çocuk istismarı olgularında hekim. Klinik Gelişim. 89- 94.
• Children APSAC. Guidelines for the psychosocial evaluation of suspected psychological maltreatment in children and adolescents.
• Author Chicago; 1995.Celiloğlu, B. (2018). Çocuk istismarı ve ihmali farkındalık ölçeklerinin geçerlik ve güvenirlik çalışmaları ile okul öncesi öğretmen adaylarının farkındalık düzeylerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Çağlar, S., & Savaşer S. (2010). İnternet ve Çocuk Pornografisi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 7(1),1001-1008.
• Çakmak, B. (2018). Türkiye Yazılı Basınında Yer Alan Çocuk İstismarı Haberlerinin İncelenmesi, Global Media Journal TR Edition, 9 (17).
• Çimke, S., Gürkan, D. Y. & Polat S, (2018). Sosyal Medyada Çocuk Hakkı İhlali: Sharenting, Güncel Pediatri, 16 (2), 261-267.
• Çöpoğlu, M. (2018). Türkiye’de Çocuk İşçiliği. Igdir University Journal of Social Sciences, (14).
• Çubuk, S. & Şeker, P. T. (2021). Çocuk istismarının Türkiye’de yapılan lisansüstü çalışmalara yansıması: Bir literatür incelemesi. e-Kafkas Journal of EducationalResearch, 8 (3), 534-552.
• Donat Bacıoğlu, S. D., & Kaya, Z. (2020). Öğretmen Adaylarının Çocuk İstismar ve İhmaline İlişkin Bilgi Düzeyleri ile Çocuğa Yönelik Cinsel İstismarı Bildirme Tutumlarının İncelenmesi. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi (YYU Journal of EducationFaculty), 17(1):894-929.
• Dursun, C. (2019). Ebeveynlerin Çocuklarını Sosyal Medyada Teşhiri: Çocuk Hakları Bağlamında Bir Değerlendirme. Çocuk ve Medeniyet, 4(8), 195-208. https://dergipark.org.tr/en/pub/cm/issue/57214/807915.
• Dursunkaya D. (2008). Duygusal Örselenme ve İhmal. In: Çuhadaroğlu Çetin F, ed. Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Temel Kitabı. HYB Yayıncılık.
• Duygulu, S. (2019). Sosyal Medyada Çocuk Fotoğrafı Paylaşımlarının Mahremiyet İhlali ve Çocuk İstismarı Açısından Değerlendirilmesi. TRT Akademi, 4(8), 428-487.
• Ebert, M. H., Loosen, P. T., & Nurcombe, B., (2003). Current Psikiyatri Tanı ve Tedavi, çev. ed.: Birsöz, S., Karaman, T. Güneş Kitabevi.
• Efe, H., & Uluoğlu, S. A. (2015). Dünyada çocuk işçiliğiyle mücadelede gelinen nokta ve geleceğe dair bazı öngörüler. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 13(51), 46-72.
• Erişir, R., Erişir, D. (2019). Yeni Medya ve Çocuk: Instagram Özelinde Sharenting (Paylaşan anababalık) Örneği. Yeni Medya Dergisi, 50-64.
• Finkelhor, D. (1994). The international epidemiology of child sexual abuse. Child Abuse & Neglect, 18(5), 409-417. https://doi.org/10.1016/0145-2134(94)90026-4.
• FluHuizen, J. (2020.). Medical News Today. https://www.medicalnewstoday.com.
• Giardiano, AP., Christian, CW. & Giardiano, ER. (1997). A Practical Guide to the Evaluation of Child Physical Abuse and Neglect. SagePub. London, 23- 211.
• Güner, Ş. İ., Güner, S., & Şahan, M. H. (2010). Çocuklarda sosyal ve medikal bir problem; istismar. Van Tıp Dergisi, 17(3), 108-113.
• Güngör, A. (2021). Sosyal Medyada Çocuk Hakları İhlali ve Çocuk İstismarı: Instagram Anneleri. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, (54), 1-24.
• Hablemitoğlu Ş. (2016). Çocuk Hakları İhlali ve Çocukların İstismar Alanı Olarak 'Sosyal Medya'. https://tr.linkedin.com/pulse/%C3%A7ocuk-haklar%C4%B1-ihlali-v%C3%A7ocuklar%C4%B1n-istismaralan%C4%B1-ii-hablemito%C4%9.
• Hancı, H. (2002). Adli Tıp ve Adli Bilimler. Seçkin Yayıncılık.
• https://wearesocial.com/global-digital-report-2019.
• https://wearesocial.com/uk/blog/2018/10/the-state-of-the-internet-in-q4-2018.
• Kara, B., Biçer, Ü., ve Gökalp, A. S. (2004). Çocuk istismarı. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 47(2), 140-151.
• Karagöz, S. U. ve Uran, P. (2019). Duygusal istismar. B. Ulukol, S. Başkan, P. Uran. (E.) Çocuk istismarı ihmali, cilt 1 (s. 69-75). içinde. Punto Yayınları.
• Karakoç, E., & Ünlü, T. (2021). Oyun Mu İş Mi? Youtube Kidfluencerları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz. TRT Akademi, 6(12), 468-493.
• Kempe, C. H., Silverman, F. N., Steele, B. F., Droegemueller, W., & Silver, H. K. (1985). The battered-child syndrome. Child Abuse & Neglect, 9, 143-154.
• Kendall-Tackett K. A. (2002). The health effects of childhood abuse: Four path ways by which abuse can influencehealth. Child Abuse & Neglect, 26(6-7):715-29.
• Kepenekçi, Y. K., & Nayir, F. (2012). Çocukların ana babaları tarafından istismar ve ihmaline ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri. The Journal of Academic Social Science Studies, 5(7).
• Keskinkılıç, H. (2014). Erciyes Üniversitesi hastanelerine başvuran çocuk cinsel istismarı olgularının değerlendirmesi (Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi). Erciyes Üniversitesi.
• Kılıç, B., & Kaya, S. (2021). Yeni Medya Çağında Çocuk Youtuberlar Üzerinden Çocukluğun Yok Oluşu. Gümüshane University Electronic Journal of the Institute of Social Science/Gümüshane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 12(3).
• Koç, F. & Paslı, F. (2021). Çocuğa Yönelik İstismar ve İhmal Olaylarının Haberdeki Temsilinin Çocuk Hakları Bağlamında İncelenmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 32 (1), 97-119.
• Köktener, A., & Akgün, N. (2020). Mahremiyet algısının dönüşümü: instagram anneleri üzerinden bir analiz. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(9), 235-247.
• Lenhart, A. & M. Madden (2007). Social Networking Web sites and Teens: An Overview Pew Internet and American Life Project Report.
• Ludwig, S. (2000). Child abuse. Textbook of Pediatric Emergency Medicine (4th Edition).
• Mavi Aydoğdu, S. G., Özsoy, Ü., & Evrensel, İ. H. (2017). Çocuk Hakları İhlali: Cinsel İstismar. Journal of Academic Research in Nursing, 3(ek), 57-60.
• Mayfield, (2008), Antony, What is Social Media, iCrossing, e‐book, v.1.4, s. 5. http://www.icrossing.co.uk/fileadmin/uploads/eBooks/What_is_Social_Media_iCrossing_ebook.pdf
• Mazman, G. & Usluel, Y.K. (2011). Gender differences in using social networks. TheTurkish Online Journal of Educational Technology (TOJET), 10 (2).
• Mazman, G., (2009), Sosyal Ağların Benimsenme Süreci ve Eğitsel Bağlamda Kullanımı, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi.
• McCoy, M.L. & Keen, S.M. (2014). Child Abuse and Neglect, Second Edition: New York, USA, Psychology Press.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. (Çev. Ed. Turan, S.). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Mustafaoğlu, R., Zirek, E., Yasacı, Z. & Razak Özdinçler, A. (2018). Dijital teknoloji kullanımının çocukların gelişimi ve sağlığı üzerine olumsuz etkileri. Addicta: The Turkish Journal on Addiction, 5, 227–247.
• Olsona, L. M., Campbell, K. A., Cook, L. & Keenan, H. T. (2018). Social history: A qualitative analysis of child abuse pediatricians’ consultation notes. Child Abuse & Neglect, 86, 267-277.
• Özdemir, Ç. (2011). Çocuk istismarı. İçinde E. Sözüer ve İ. İkizceli (Ed.), Travma El Kitabı. Nobel Kitabevi.
• Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323‐ 343.
• Öztürk, M. F., & Talas, M. (2015). Sosyal medya ve eğitim etkileşimi. ZeitschriftfürdieWelt der Türken/Journal of World of Turks, 7(1), 101-120.
• Parsa, A. F., & Akmeşe, Z. (2019). Sosyal medya ve çocuk istismarı: Instagram anneleri örneği. Kadem Kadın Araştırmaları Dergisi, 5(1), 163-191.
• Koç, F. & Paslı, F. (2021). Çocuğa Yönelik istismar ve ihmal olaylarının haberdeki temsilinin çocuk hakları bağlamında incelenmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 32(1), 97-119.
• Pehlivan, G. T. (2016). Hemşirelik öğrencilerinin çocuk istismarı ve ihmali konusundaki farkındalık düzeylerinin belirlenmesi ve bu konuda verilen planlı eğitimin etkinliğinin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Pamukkale Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Pesen, A. & Epçaçan, U. (2021). Öğretmen adaylarının çocuk istismarı ve ihmali konusundaki bilgi ve risk tanıma düzeyleri ile karar verme stilleri arasındaki ilişki. Toplum ve Sosyal Hizmet, 32 (1), 121-140.
• Polat O. (2007). Tüm Boyutlarıyla Çocuk İstismarı. Seçkin Yayıncılık.
• Safko, L. (2010). The Social Media Bible. New Jersey: John Wiley and Sons.
• Sahillioğlu, D. E. (2017). Prevention Studies of Child Abuse and Neglect in Turkey. Current Trends in Educational Sciences, 175-184.
• Sahillioğlu, D., & Okyay, Ö. (2020). Türkiye'de Çocuk İstismarı ile İlgili Yapılan Lisansüstü Tezlerin Betimsel Analizi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(34), 294-311.
• Salkaya, A. D. (2020). Yeni medyada çocuk içerik üreticileri: Yaşam biçimi sunumu ve toplumsal cinsiyet rolleri üzerinden Youtube çocuk kanalları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sarı, H. Y., Ardahan, E., & Öztornacı, B. Ö. (2016). Çocuk ihmal ve istismarına ilişkin son 10 yılda yapılan sistematik derlemeler. TAF Preventive Medicine Bulletin, 15(6), 501-511.
• Sekmen, M. (2019). Çocuk Youtuber’larda sorunlu bir alan: tüketim ile mahremiyetin yitimi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(4), 3566-3584.
• Serin, H. (2019). Sosyal Medyada Çocuk Hakları İhlalleri: Ebeveynler ve Öğretmenler Farkında mı? Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1005-1031.
• Sistek-Chandler, C. (2012). Connecting the digital dots with social media and Web 2.0 technologies, Journal of Research in InnovativeTeaching, 78-87.
• Spear, A. D. (2020). Gaslighting, confabulation, and epistemic innocence. Topoi, 39(1), 229-241.
• Steinberg, S.B. (2017). Sharenting: children’s privacy in the age of social media, emory. Law Journal 66, 839-884.
• Şahin F. (2009). Çocuğun fiziksel, cinsel ve duygusal istismarı. Çocuk ve Şiddet Çalıştayı. 24-26.
• Şahin, F. (2014). Fiziksel İstismar. Çocuk İstismarına ve İhmaline Yaklaşım. Temel Bilgiler Akademisyen Tıp Kitabevi.
• Şanyüz, Ö. (2009). Çocuk istismarına hekimlerin yaklaşımı (Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi), İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı.
• Tıraşçı Y, Gören S. (2007).Child abuse and neglect. Dicle Tıp Dergisi, 34(1):70-4.
• Turla A. (2002). Çocuk istismarı ve ihmali olgularına tıbbi yaklaşım. OMÜ Tıp Dergisi, 19(4), 291-300.
• Türkiye’de Çocuk İstismarı ve Aile İçi Şiddet Araştırması (2008). http://atud.org.tr/kutuphane/ unisefrapor.pdf.
• Türkiye’de Çocuk İstismarı ve Aile İçi Şiddet Araştırması (2010). http://atud.org.tr/kutuphane/ unisefrapor.pdf.
• Ufan, S. (2019). Facebook’taki Çocuk İstismarının İnternet Haber Sitelerine Yansıması. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• UNICEF, (2017). Dijital Bir Dünyada Çocuk Olmak. New York: Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu.
• Uslu, R. İ. (2014). Duygusal İstismar. Çocuk İstismarına ve İhmaline Yaklaşım. Temel Bilgiler. Akademisyen Tıp Kitabevi.
• Üstündağ, A. (2020). Çocukların Sosyal Medya Kullanım Durumları ve Sosyal Medyanın Çocukların Duygu Durumları Üzerine Etkisi. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6 (2), 286-302. https://dergipark.org.tr/en/pub/intjces/issue/59193/746069.
• Üstündağ, A., Şenol, F. & Mağden, D. (2015). Ebeveynler Çocuk İstismarına Yönelik Bilgi Düzeylerinin Belirlenmesi ve Bilinçlendirilmesi. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, Uluslararası Katılımlı 3. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Kongre Kitabı. https://dergipark.org.tr/tr/pub/husbfd/issue/7893/103886.
• Weber, W. (1984). Experimental studies of skullfractures in infants. ZeitschriftfurRechtsmedizin. Journal Of Legal Medicine, 92(2), 87-94. PubMed. https://doi.org/10.1007/bf02116216.
• Wissow, LS. (1995). Child abuse and neglect. Eng. J. Med., 332(21), 1425- 1431.
• World Health Organization. (2006). Preventing child maltreatment: A guide to taking action and generating evidence / World Health Organization and International Society for Prevention of Child Abuse and Neglect. https://apps.who.int/iris/handle/10665/43499.
• World Health Organization. (2016). Child maltreatment. https://www.who.int/ en/news-room/fact-sheets/detail/child-maltreatment
• World Health Organization. Regional Office for the Eastern Mediterranean. (1998). Mental health promotion for school children: A manual for school teachers and school health workers. https://apps.who.int/iris/handle/10665/199916.
• Yalçın N. (2011). Türkiye’de Çocuk İstismarı Ve Çözüm Önerileri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Projesi), Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Yönetimi Anabilim Dalı.
• Yasa, F. (2021). Çocuklara ait Youtube kanallarında yer alan reklamların özellikleri: Bir içerik analizi. 7th Internatıonal Mardın Artuklu Scıentıfıc Researches Conference, December 10-12, 2021.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (6. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, S. (2019). Medya ve çocuk istismarı. Anasay, (10), 107-122.
• Zeren, C., Yengil, E., Çelikel, A., Arık, A. & Arslan, M. (2012). Üniversite öğrencilerinde çocukluk çağı istismarı sıklığı. Dicle Tıp Dergisi, 39 (4), 536-541.
• Zeytinoğlu S. (2002). Çocuk istismarı ve ihmali sorununa geniş açıdan yaklaşmak. Çoluk Çocuk. 15: 29-30.
• Zeytinoğlu, S., Kozcu. Ş. (1989). Fiziksel Çocuk İstismarı Konusunda Bir Araştırma Psikoloji Semineri, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 6-7: 77-84.