Bitkilerde Kullanılan Mutajenite Testleri

Year 2014, Volume: 7 Issue: 1, 29 - 47, 31.12.2014

Doğan İlhan

Abstract

Canlı organizmaların mutajen olarak adlandırılan çeşitli
kimyasal, çevresel ve radyolojik faktörlere karşı hassas oldukları ve bunun
neticesinde genetik materyalleri olan DNA’larının zarar gördükleri
bilinmektedir. Mutasyon olarak adlandırılan bu durumla birlikte canlılarda
nesiller boyunca aktarılacak olan kalıtsal bozukluklar meydana gelmektedir.
Aynı zamanda meydana gelen bu hasarların yok edilmesi ya da en aza indirgenmesi
için canlıların DNA’ları onarım fonksiyonu da görmektedir. DNA hasarları için
otonom olarak geliştirilmiş olan onarım mekanizmaları bulunmaktadır. Bu
mekanizmalar sayesinde genlerde ya da kromozomlarda meydana gelen bozukluklar
minimum düzeye indirgenmekte ya da tamamen ortadan kaldırılmaktadır. Bu otonom
mekanizmaların yanısıra zaman içerisinde canlıların mutajenlere karşı genom
düzeyinde hassasiyet durumlarının belirlenmesi için farklı organizmalara göre
geliştirilmiş olan çeşitli mutajenite testleri bulunmaktadır. Bu testler
memeliler, bakteriler ya da bitkiler gibi farklı özel canlı grupları için
spesifik olarak geliştirilmiş olan testlerdir. Bu derleme makalesinde özellikle
son yıllarda bitkisel organizmalar için populer olarak kullanılan bitki gen
mutasyon testleri (Klorofil Mutasyonları, Polen Mutasyonları (Mısırda Waxy
Lokus Mutasyonları), Somatik Mutasyonlar (Tradescantia
Stamen Tüy Mutasyonu) ve bitki kromozom mutasyon testleri (Kök Ucu Hücreler
Testi (Mitotik Analiz ve Mitotik İndeksin Hesaplanması), Kromozomal Anomaliler,
Mikronükleus Oluşumları) gibi önemli mutajenite testleri hakkında bilgiler
verilmiştir. Bu derlemenin daha fazla bitkisel organizma için mutajenite
testlerinin optimal koşullarda, hassas ve uygun kullanımına öncülük edebilmesi
açısından referans bir çalışma olabileceği ve bilimsel açıdan destek
sunabileceği düşünülmektedir.

Keywords

Bitki, DNA, Mutajenite, Test, Canlı Organizma

References

• Acar O, Demirbas S, Ilhan D, Ozdinc N 2010. The Effects Of Glyphosate Isopropylamine on Mitotic Activity, Superoxide Dismutase and Peroxidase Activities of Allium cepa L. Root Tips, Fresenius Environmental Bulletin, vol. 19, pp. 522-525.
• Akı C, Karabay Ü 2004. Genetik Laboratuvarı Uygulama Kitabı. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Yayınları, No.38, Çanakkale.