Selim İlçesinin Toprak Örneklerinde Doğal Radyoaktivite Düzeyleri ve Radyolojik Etkilerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2017, Cilt: 10 Sayı: 1, 37 - 47, 23.10.2017

Gülçin Bilgici Cengiz

Öz

Bu
çalışmada, Kars ili Selim ilçesinin farklı yerlerinden toplanan 99 toprak
örneğinin aktivite konsantrasyonları NaI(Tl) gama spektrometresi kullanılarak
belirlenmiştir. Toprak numunelerindeki doğal radyonüklitlerin ⁴⁰K, ²²⁶Ra
ve ²³²Th konsantrasyonlarının sırasıyla, 290.9±58.8 ile 913.9±184.7
Bqkg^-1, 9.4±6.9 ile 27.9±8.0 Bqkg^-1 ve 16.3±4.8 ile
45.0±5.1 Bqkg^-1 arasında değiştiği görülmüştür. Ayrıca incelenen
alanda, aktivite konsantrasyon değeri 1.0±0.9 ile 29.6±3.6 Bqkg^-1 arasında değişen nispeten
düşük miktarda ¹³⁷Cs bulunmuştur. Burada çalışılan toprak
numunelerinin Radyum eşdeğer aktivitesi (Ra_eq), açık havada
soğurulan gama doz oranı (ADR), radyonüklitlerin varlığına bağlı havadaki
yıllık etkin doz oranı (AED) ve ortalama bir insan ömrü boyunca bu dozların
kanser oluşturma riski (YFKR) değerleri belirlendi. Bu çalışmada sunulan
sonuçlar, Türkiye'nin farklı bölgelerinde yapılan benzer çalışmaların sonuçları
ve dünya ortalamaları ile karşılaştırılmıştır. Çalışmanın sonuçları, gelecekteki
değerlendirmeler için bir referans oluşturabilir.

Anahtar Kelimeler

Toprak, Doğal Radyoaktivite Konsantrasyonu, Gama Işını Spektrometresi, Kanser Riski

Kaynakça

• Abu Samreh M.M., Thabayneh K.M., Khrais F.W. (2014). Measurement of activity concentration levels of radionuclides in soil samples collected from Bethlehem Province, West Bank, Palestine, Turkish J Eng Env Sci, 38: 113-125.
• Alzubaidi G., Fauziah B., Hamid S., Abdul Rahman I. (2016). Assessment of Natural Radioactivity Levels and Radiation Hazards in Agricultural and Virgin Soil in the State of Kedah, North of Malaysia The Scientific World Journal, 1-9.
• Anonymous, (2009). http://www.taek.gov.tr/sss/radyasyondan-korunma/505-iyonlastirici-radyasyonun-biyolojik-etkileri.html (Erisim tarihi 25 Temmuz 2017).
• Beretka J. Mathew P.J. (1985). Natural radioactivity of Australian building materials, industrial wastes and by-products. Health Phys., 48, 87–95.
• Bilgici Cengiz G., Çağlar İ. (2016). Determination of the Health Hazards and Life time Cancer Risk Due to Natural Radioactivity in Soil of Akyaka, Arpaçay and Susuz Areas of Kars, Turkey. International Journal of Scientific &Engineering Research, Volume 7 ıssue 3,619-626.
• Bilgici Cengiz, G., Reşitoğlu S. (2014). Determination of natural radioactivity levels in Kars City center, Turkey. Journal of Nuclear Sciences, 1, 32-37.
• Chandrasekaran A., Ravisankar R. Senthilkumar G., Thillaivelavan K., Dhinakaran B., Vijayagopal P., Bramha S.N., Venkatraman B. (2014). Spatial distribution and lifetime cancer risk due to gamma radioactivity in Yelagiri Hills, Tamilnadu, India Egyptian journal of basic and applied sciences 1 38-48.
• Değerlier M., Karahan G., Ozger G. (2008). Radioactivity concentrations and dose assessment for soil samples around Adana, Turkey. Journal of Environmental Radioactivity, 99(7), 1018–1025.
• Dizman S., Görür F.K., Keser R. (2016). Determination of radioactivity levels of soil samples and the excess of lifetime cancer risk in Rize province, Turkey. International Journal of Radiation Research, 14(3): 237-244.
• EC, (1999). European Commission. Radiation Protection Unit, radiological protection principles concerning the natural radioactivity of building materials. Radiat. Prot., 112.
• Kapdan E., Varinlioglu A., Karahan G. (2011). Radioactivity Levels and Health Risks due to Radionuclides in the Soil of Yalova, Northwestern Turkey Int. J. Environ. Res., 5(4):837-846.
• Karataslı M., Turhan S., Varinlioglu A., Yegingil Z. (2016). Natural and fallout radioactivity levels and radiation hazard evaluation in soil samples. Environ Earth Sci, 75:424.
• Markkanen M. (1995). Radiation Dose Assessments for Materials with Elevated Natural Radioactivity. Report STUK-B-STO 32. Radiation and Nuclear Safety Authority -STUK.
• Oyeyemi K.D., Usikalu M.R., Aizebeokhai A.P., Achuka J.A., Jonathan O. (2017). Measurements of radioactivity levels in part of Ota Southwestern Nigeria: Implications for radiological hazards indices and excess lifetime cancer-risks IOP Conf. Series: Journal of Physics: Conf. Series 852, 1-8.
• Rafique M., Ur Rahman S., Basharat M., Aziz W., Ahmad I., Lone K.A., Ahmad K., Matiullah M. (2014). Evaluation of excess life time cancer risk from gamma dose rates in Jhelum valley. Journal of Radiation Research and Applied Sciences, 7 29-35.
• TAEA (2010). Türkiye’deki Çevresel Radyoaktivitenin İzlenmesi 2009, Technique Report, Ankara 9-14.
• Taskin H., Karavus M., Ay P., Topuzoglu A., Hidiroglu S., Karahan G. (2009). Radionuclide concentrations in soil and lifetime cancer risk due to gamma radioactivity in Kirklareli, Turkey. Journal of Environmental Radioactivity, 100, 49-53.
• Turhan Ş., Köse A., Varinlioğlu A., Şahin N.K., Arıkan İ., Oğuz F., Yücel B., Özdemir T. (2012). Distribution of terrestrial and anthropogenic radionuclides in Turkish surface soil samples. Geoderma, 187–188, 117–124.
• Tzortzis M., Tsertos H., Christofides S., Christodoulides G. (2003). Gamma-ray measurements of naturally occurring radioactive samples from Cyprus characteristic geological rocks, Radiation Measurements 37, 221-229.
• Yaren H., Karayılanoğlu T. (2005). Radyasyon ve insan sağlığı üzerine etkileri, TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 4 (4), 199-208.
• UNSCEAR (2000). Sources, Effects and Risks of Ionizing Radiation Report of the United Nations Scientific Committee on the Effects of Atomic Radiation to the General Assembly. United Nations, New York.