Ankara Tren İstasyonu Bölgesinin Eski ve Yeni Bağlamda Değerlendirilmesi

Year 2025, Issue: 24, 370 - 385, 10.03.2025

Şule Nur Altın

https://doi.org/10.46250/kulturder.1616357

Abstract

Sanayi Devrimi'nin getirdiği makineler, trenlerin icadı da dahil olmak üzere köklü dönüşümler yaratmış ve bu durum istasyon binaları ile kampüslerinin ortaya çıkmasına yol açmıştır. Bu kampüsler, çevrelerinin odak noktaları haline gelerek yerel kalkınmaya katkıda bulunan kentsel mekânlara dönüşmüştür. Demiryolu mirası tarafından şekillenen değişen çevreler, endüstri mirasının ayrılmaz bir parçasını oluşturmakta ve şehirlerin hafızasını ve tarihini etkilemektedir. Teknolojideki ilerlemeler trenlerin uyarlanmasına yol açarak bazı istasyon binalarını yetersiz hale getirmiş ve yeni yapıların inşa edilmesini zorunlu kılmıştır. Sanayi mirasının önemli bir örneği olan Ankara Tren İstasyonu, zaman içinde yapılan eklemelerle genişlemiştir. 21. yüzyılda yüksek hızlı trenin hizmete girmesiyle, ilk büyük ekleme olarak 2016 yılında Ankara Yüksek Hızlı Tren Garı açılmıştır. 2019 yılında kampüsün bir kısmının mülkiyeti Medipol Üniversitesine devredilmiş ve 2020 yılında üniversitenin ihtiyaçlarını karşılamak üzere Diş Hekimliği Fakültesi Binası inşa edilmiştir. Bu çalışma, kampüs binalarının mimari ve kültürel değerlerini değerlendirmektedir. Ankara Yüksek Hızlı Tren Garı ve Medipol Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Binası; taklit, öykünme, saygılı yaklaşım ve zıtlık tasarım kriterleri bağlamında incelenerek bu yapıların endüstri mirası alanı olarak kampüsün bütünlüğüne etkisi ele alınmıştır.

Keywords

demir yolu, eski ve yeni, değer temelli koruma, miras, tasarım yaklaşımı

Evaluation of Ankara Train Station Area in the Old and New Context

Abstract

The machines introduced by the Industrial Revolution brought radical transformations, including the invention of trains, which led to the emergence of station buildings and campuses. These campuses became focal points of their surroundings, evolving into urban spaces that contributed to local development. The changing environments shaped by railway heritage form an integral part of industrial heritage, influencing the memory and history of cities. Advancements in technology have led to the adaptation of trains, rendering some station buildings insufficient and necessitating new structures. The Ankara Station Campus, a significant example of industrial heritage, has expanded with additions over time. With the introduction of the high-speed train in the 21st century, the first major addition, the Ankara High-Speed Train Station, was inaugurated in 2016. In 2019, part of the campus ownership transferred to Medipol University, which subsequently constructed the Dentistry Faculty Building in 2020 to meet its needs. This study evaluates the architectural and cultural values of the campus buildings. It examines the Ankara High-Speed Train Station and Medipol University Dentistry Building in the context of imitation, emulation, respectful approach, and contrast design criteria, emphasizing their impact on the integrity of the campus as an industrial heritage site.

Keywords

railway, old and new, value-based conservation, heritage, design approach

References

• Ahunbay, Zeynep (2017). Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon. Yem Yayınları.
• Altın, Şule Nur (2019). Ankara Gar Yerleşkesi'nin Bir Parçası Olarak Ankara Oteli ve Değer Temelli Korunması. Master's Thesis. Gazi University.
• Ateş Can, Sevim & Uyguralp, Özge (2022). “Tarihi Çevrede Yeni Yapı/Ek ve Bağlam İlişkisi”. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 13(1): 27-39.
• Baytin, Çiğdem (2000). “Mevcut Çevrelerde Yeni Yapı Tasarımında Mimari Yaklaşımlar.” Yapı Dergisi, 229: 6-51.
• Bond, Stephen & Worthing, Derek (2008). “Cultural Significance”. Managing Built Heritage, The Role of Cultural Values and Significance, Blakwell Publishing, 47-101.
• Branca, Alexander V. F. (1979). “Tarihsel Çevrede Yapı Eylemi”. Çev. Özgür Ecevit. Mimarlık Dergisi, 17(1): 45-46.
• Burman, Peter (1997). Philosophies for Conserving the Railway Heritage. Taylor & Francis.
• Büyükmıhçı, Gonca & Kılıç, Ayşegül (2015). “Tarihi Dokuda Yeni Yapı Uygulamaları”. 9th International Sinan Symposium, BOUND-ARY. Trakya University, 125-132.
• Feilden, Bernard M. & Jokilehto, Jukka (1998). Management Guidelines for World Cultural Heritage Sites. ICCROM.
• Feilden, Bernard M. (2003). Conservation of Historic Buildings. Architectural Press.
• Ferrarini, Alessia (2004). Railway Stations from The Gare De L'est to Penn Station. Milan Electa Architecture.
• Jokilehto, Jukka (1999). History of Architectural Conservation. Butterworth-Heinemann.
• Kapubağlı, Süleyman (2004). Tarihi Çevrede Yeni Yapılaşma ve İstanbul Örneğinde Infill Uygulamaların Değerlendirilmesi. Master's Thesis. Yıldız Technical University.
• Kılıç, Ayşegül (2015). Tarihi Çevrede Yeni Yapı-Yeni Ek Bağlamında Norman Foster Yapıları. Master's Thesis. Erciyes University.
• Köksal, T. (2016). 20. Yüzyıl Modern Mimarlık Mirasının Değerlendirmesi: İMÇ Örneği. Master's Thesis. Istanbul Technical University.
• Krier, Leon (1984). “Avrupa Kentinin Yeniden İnşası”. Mimarlık Dergisi, 84(6): 28.
• Kuban, Doğan (1965). “İstanbul’da Tarihi Çevrenin Önemli Bir Kısmı Ortadan Kalkıyor”. Mimarlık, 24: 20-21.
• Madran, Emre & Özgönül, Nimet (2005). Kültürel ve Doğal Değerlerin Korunması. TMMOB.
• Mutluay, Eda (2015). Ankara: Yeni Kurulan Ulus Devletin Temsili Olarak İnşa Edilen Başkent. Bachelor's Thesis. Mimar Sinan Fine Arts University.
• Riegl, Alois (2015). Modern Anıt Kültü. Daimon Yayınları.
• Sezginalp, Şule Feza & Sezginalp, Pınar (2020). “Demiryolu Mirası: Arşiv ve İstasyonların İzleri”. Mimarlık, 420: 36-40.
• Şahin, Fatih (2017). “İstasyon Yapılarının Değişimi: Ankara YHT Garı Örneği”. International Congress on Political Economic and Social Studies, 9-11 November. Ankara, 57-71.
• Tanaç Zeren, Mine (2010). Tarihi Çevrede Yeni Ek ve Yeni Yapı Olgusu. Yalın Yayıncılık.
• Tektaş, Elif & Akalın, Aysu (2020). “Değişen Dönüşen Bir Kentte Eski-Yeni Çelişkisi: Ankara Tren Garı-Ankara YHT Garı-Ankara”. Mimarlık Dergisi, 412: 64-72.
• Throsby, David (2006). “The Value of Cultural Heritage: What Can Economics Tell Us?” Capturing the Public Value of Heritage Conference. Ed. Kate Clark. English Heritage, 40-43.
• Velioğlu, Ayşe (1992). Tarihi Çevre İçinde Mimari Tasarım ve Süreci Üzerine Bir Araştırma. PhD Thesis. Karadeniz Technical University.
• Yıldız, Ali (2019). “Babaeski ve Kavaklı Tarihi Tren İstasyonu Binalarının Yeniden Değerlendirilmesi”. Tasarım+Kuram, 15(27): 31-54.
• Zancheti, Silvio M. & Jokilehto, Jukka (1997). “Values and Urban Conservation Planning: Some Reflections”. Journal of Architectural Conservation, 3(1): 37-51.