Nostalji: İnsan ne zaman evindedir? Odysseus, Aeneas, Arendt

Yıl 2020, Cilt: 23 (2) Sayı: 46, 443 - 452, 07.09.2020

Nehir Durna

Öz

İsviçre Almancasından gelen ve Nostos (dönüş) ve algos (acı, eziyet) kelimelerinden oluşan Nostalji sözcüğünü Barbara Cassin "geri dönüş acısı" olarak tanımlıyor. Kolektif Kitap tarafından 2018 yılında Türkçede yayımlanan "Nostalji: İnsan Ne Zaman Evindedir? - Odysseus, Aeneas, Arendt" kitabında Barbara Cassin bizi mitler ve tarihsel örnekler ile bezeli bir yolculuğa çıkarıyor. Cassin, vatan, sürgün ve anadil arasındaki ilişki bağlamında ele aldığı nostaljiyi mitsel metaforlarla anlattığı köklenmek ve kökünden sökülmek olarak düşünüyor. Dolayısıyla Barbara Cassin için nostaljinin tanımının sadece sıla özlemi veya eve dönüş olarak sınırlandırılmadığını görüyoruz. Cassin için nostalji, istilacı ve tatlı bir duygudur ve tıpkı köken gibi bize devamlı olarak sevimli ve insani bir kültür olgusu olduğunu hatırlatıcı emareler veren seçilmiş bir kurgudur.

Cassin, kitabında kelimenin yaygın anlamıyla kullanılan nostalji kavramı ile Odysseia destanında, Odysseus'un eve dönüşünü betimleyen kurucu sahnelerin gösterdiği nostalji arasında bir fark olduğunu vurguluyor. Cassin, nostaljiyi kuran iki sahneden söz ediyor. İlki kökü toprakta bulunan ve kıpırdamayan, sabit yatak. İkincisi harman küreği metaforu ile betimlenen yola çıkış. Yani Odysseus'un evine döndükten sonra tekrar çıktığı yol. Vardığımız anda tekrar yola çıkmak. Cassin bize bu sahnelerle nostaljinin yalnızca zaman temelinde kurulabileceğini anlatıyor.

Kitap 4 bölümden oluşuyor; "Korsika misafirperverliği", "Odysseus ve dönüş günü", "Aeneas: Nostaljiden sürgüne" ve "Arendt: Vatan yerine dile sahip olma".

Anahtar Kelimeler

Nostalji, Sürgün, Mekân, Zaman, Anadil, Arendt

Kaynakça

• Bachelard, Gaston (2014). Mekânın Poetikası. Çev., Alp Tümertekin. İstanbul: İthaki Yayınları.
• Cassin, Barbara (2018). Nostalji: İnsan Ne Zaman Evindedir? Odysseus, Aeneas, Arendt. Çev., Seçil Kıvrak. İstanbul: Kolektif Kitap.
• Dominic, Boyer (2006). “Ostalgie and the Politics of the Future in Eastern Germany." Public Culture, 18(2): 361-381.
• Erhat, Azra (1996). Mitoloji Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Rosenberg, Donna (2003). Dünya Mitolojisi, Büyük Destan ve Söylenceler Antolojisi. Çev., Koray Akten vd. Ankara: İmge Kitabevi.
• YouTube (2019). “Barbara Cassin, nostaljiyi ve "evde olma hâlini" Odysseia hikâyesi üzerinden anlatıyor.” https://www.youtube.com/watch?v=pACflsl6560 Erişim tarihi 12.07.2020