POST TRUTH ÇAĞINDA DİJİTAL GAZETECİLİK VE HABER BAŞLIKLARINDA “TIK TUZAĞI”

Year 2019, Volume: 27 Issue: 4, 35 - 49, 30.12.2019

Bahşende Çoban

Abstract

İnternetin gündelik yaşantımıza dahil olmasıyla birlikte, diğer pek çok meslek alanında olduğu
gibi gazetecilik mesleği de gelenekselden dijitale doğru bir değişim göstermiştir. Bu süreçte,
kimi gazeteler basılı yayınlarına son verirken, kimileri de basılı yayınları ile birlikte, internet
ortamındaki web sitelerinde de yayın hayatlarına devam etmektedir. Günümüzde, bireylerin
haber alma ihtiyaçlarının büyük çoğunluğunu, sanal mecralar aracılığıyla gerçekleştirdiği göz
önüne alındığında, gazetelerin dijital ortamda varlığını sürdürmesi önem arz etmektedir.
Geleneksel gazetecilikte bir gazetenin geleceğinin, sahip olduğu tiraj ile belirlenmesi gibi
bugün de haber sitelerinin akıbetini “tık” sayıları belirlemektedir. Dolayısıyla, haber siteleri bu
uğurda okuyucularına tık tuzakları kurmakta ve haber başlıkları ile haber içeriklerinin tutarsız
olduğu haberlerle, tık sayılarını arttırmayı hedeflemektedir. Söz konusu gerçeklik; “Hakikat
Sonrası Çağ”ın yansımalarından biri olarak karşımıza çıkmaktadır. “Post-Truth” olarak bilinen
“Hakikat Sonrası Çağ” kavramı ise 2016’da Oxford Sözlük tarafından yılın kelimesi olarak
seçilmiştir. Bu kavram kısaca, gerçeğin üstünün örtülürken bireylerin suçluluk duymamasını ve
yalanın normalleşmesini ifade etmektedir. “Hakikat Sonrası Çağ” ile yalanın normalleşmesi,
her türlü alanda etiğin yok oluşunu gözler önüne sermektedir. Bu bağlamda, dijital gazetecilik
de etik açısından tartışmaya açık bir alandır. Bu çalışmada; “Hakikat Sonrası Çağ”a uyum
sağlayan, Türkiye’deki ana akım medyanın en çok ziyaret edilen haber sitelerine
(hurriyet.com.tr ve milliyet.com.tr) ait haber içerikleri ve haber başlıkları “tık tuzağı” uygulaması
bağlamında, içerik analizi yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Böylece, haber sitelerinde
gerçekleştirilen tık tuzaklarının ve haber başlıklarında tık tuzağı uygulamasına ne sıklıkla
başvurulduğunun tespit edilmesi hedeflenmiştir.

Keywords

Post-Truth, Clickbait, Tık Tuzağı, Dijital Gazetecilik

References

• Alexa.com, Türkiye’nin En İyi İnternet Siteleri, https://www.alexa.com/topsites/countries/TR, (Erişim Tarihi: 18.02.2019).
• Binark, M. (2015). Yeni Medya Çalışmalarında Araştırma Yöntem ve Teknikleri, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Filibeli, T. E. (2018). Kullanıcı Türevli İçerik ve Yurttaş Medyası: Haberin Dönüşümü, Sınırlar ve Olanaklar. Akdeniz İletişim. 453-469.
• Keyes, R. (2017). Hakikat Sonrası Çağ, İzmir: Delidolu.
• Özdemir, M . (2010). Nitel Veri Analizi: Sosyal Bilimlerde Yöntembilim Sorunsalı Üzerine Bir Çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (1), 323-343.
• Özyal, B. (2016). Tık Odaklı Habercilik: Tık Odaklı Haberciliğin Türk Dijital Gazetelerindeki Kullanım Biçimleri. Global Media Journal TR, 6 (12), 273-301.
• Uluk, M (2018). Hakikat sonrası Çağda Yeni Medya ve Yalan Haber, Ankara: Dorlion Yayınları.
• https://en.oxforddictionaries.com/word-of-the-year/word-of-the-year-2016,(Erişim Tarihi: 27.03.2019)
• https://en.oxforddictionaries.com/definition/clickbait, (Erişim Tarihi: 27.03.2019)
• http://www.hurriyet.com.tr/kelebek/magazin/bir-insan-bu-kadar-kotu-olabilir-mi-40795807 (Erişim Tarihi: 29.03.2019)
• http://www.milliyet.com.tr/2018/01/01/ (Erişim Tarihi: 29.03.2019)
• http://www.hurriyet.com.tr/sporarena/romada-cengiz-underden-kotu-haber-40796044 (Erişim Tarihi: 29.03.2019)
• http://www.milliyet.com.tr/2018/04/06/ (Erişim Tarihi: 29.03.2019)
• http://www.hurriyet.com.tr/sporarena/jahovicin-transferde-onceligi-40699256 (Erişim Tarihi: 29.03.2019)
• http://www.milliyet.com.tr/2018/04/06 (Erişim Tarihi: 29.03.2019)
• http://www.hurriyet.com.tr/gundem/tuzaga-dusmeyecegiz-406989 (Erişim Tarihi: 29.03.2019)
• http://www.milliyet.com.tr/abd-baskani-trump-dto-yu-ekonomi-2642709 (Erişim Tarihi: 29.03.2019)
• http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/ekmekte-yeni-donem-bugunden-itibaren-basladi40696277 (Erişim Tarihi: 29.03.2019)
• http://www.milliyet.com.tr/2018/12/01/ (Erişim Tarihi: 29.03.2019)