Hedef Programlama İle Menü Planlaması: Bir Örnek Uygulama

Year 2012, Volume: 2 Issue: 1, 121 - 142, 01.03.2012

Sinem Körpeli Burcu Şahin Tamer Eren

Abstract

Hedef programlama, çok amaçlı problemlerin çözümü için geliştirilmiş bir metoddur. Bu tür problemlerin çözümünde tam olarak bütün hedeflere ulaşılması beklenmemelidir. Çok amaçlı problemlerin çözümünden elde edilecek sonuçlar yöneticinin ya da karar vericinin vereceği kararlardan etkilenmektedir. Dolayısıyla hedefler arasında bir ödünleşim söz konusu olduğunda karar vericinin alacağı kararlara göre hedeflerden sapmalar olacaktır. Hangi hedeften, hangi yönde ne kadar sapılabileceği bu tür problemlerin çözümünde önemli rol oynamaktadır. Bu çalışmada amaç, hedef programlama yöntemi kullanarak menü planlaması yapmaktır. Çalışma Kırıkkale Üniversitesinde örnek bir uygulama ile gösterilmiştir

Keywords

Menü planlama, hedef programlama

References

• Akdeniz A., Aras S. (2010). “İzmir’de Kurulu Bir Plastik Işletmesinde Karar Vericinin Optimal Hedeflere Odaklanmasında Toplamsal Model Tabanlı Bulanık Hedef Programlama”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12 (3), 7-19.
• Ali, A. I., Blanco, T., Buclatin, B. (1998). “Goal Network Programs: A Specialized Algorithm and an Application”, European Journal Of Operational Research, 106 (1), 191-197.
• Alp S. (2008). “Doğrusal hedef programlama yönteminin otobüsle kent içi toplu taşıma sisteminde kullanılması”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 7 (13), 73-91.
• Altan Ş., Ediz A. (2009). “Girdi Katsayılarının Güncellenmesi Için Ras Ve Hedef Programlama Modellerinin Kullanımı”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11 (3), 79–92. Ayan T.Y. (2009). “Toplam Üretim Planlaması Problemi Için Bir Bulanık Hedef Programlama Yaklaşımı”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 34, 69-90.
• Bağ, N., Özdemir, M., Eren T. (2012). “0-1 Hedef Programlama Yöntemi ile Hemşire Çizelgeleme Probleminin Çözümü” International Journal of Engineering Research and Development, basımda.
• Bal, H. (1999). “Doğrusal Hedef Programlama ile Üç Gruplu Sınıflandırma”, Gazi Üni. Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 12 (3), 633-639.
• Baysal A., Merdo T.K. (1994). Yiyecek Ve İçecek Hizmeti Veren İşletmelerde Menü Planlama: Menü Planlama İlkeleri. Unipro Eğitim Seminerleri, Ankara.
• Beyhan Y. (1995). Çalışma Hayatında Toplu Beslenme Hizmetlerinin Yönetimi, Türk İş Yayınları, Ankara.,
• Beyhan Y., Ciğerim N. (1995). Toplu Beslenme Sistemlerinde Menü Yönetimi ve Denetimi. Kök Yayıncılık, Ankara.
• Chang, C. (2002). “A Modified Goal Programming Model For Piecewise Linear Functions”, European Journal Of Operetional Research, 139 (1), 62-67.
• Charnes A., Cooper W.W. (1961). Management Models and Industrial Applications of Linear Programming, Wiley, New York.
• Chen, L.H., Tsai, F.C. (2001). “Fuzzy Goal Programming with Different Importance and Priorities”, European Journal Of Operational Research, 133 (3), 548-556.
• Çetin, N., Tiryaki F. (2009). “Parçalı lineer üyelik fonksiyonlarını kullanarak çok amaçlı lineer kesirli taşıma problem (ÇALKTP) çözümüne bulanık programlama yaklaşımı”, Journal of Naval Science and Engineering, 5 (2), 55-74.
• Dağdeviren M., Eren T. (2001). “Tedarikçi Firma Seçiminde Analitik Hiyerarşi Prosesi Ve 0-1 Hedef Programlama Yöntemlerinin Kullanılması”, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 16 (1-2), 41-52.
• Dağdeviren, M., Akay, D., Kurt, M. (2004). “İş Değerlendirme, Faktör Derece Puanlarının Belirlenmesinde Hedef Programlama Yönteminin Kullanılması”, Gazi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 19 (1), 89-95.
• Doğan İ., Doğan N., Akcan A. (2000). “Rasyonel ve ekonomik hayvan beslemede hedef programlamadan yararlanma”, Turkish Journal of Veterinary and Animal Sciences, 24, 233–238
• Ediz A., Yağdiran Y. (2009). “Hedef Programlama Tekniği İle Menü Planlaması”, Gazi Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11 (1), 45-74.
• Ghosh, D., Sharma, D.K., Mattison, D.M. (2005). “Goal Programming Formulation in Nutrient Management For Rice Production in West Bengal”, International Journal of Production Economics, 95 (1), 1–7.
• Gök, G. (2004). Kurumlarda Menü Planlaması Aşamasında Besin Öğelerinin Ve Maliyetin Hesaplamasında Bilgisayar Programının Katkıları, Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gülenç, İ.F., Karabulut, B. (2005). “Doğrusal Hedef Programlama ile Bir Üretim Planlama Probleminin Çözümü”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (1), 55-68.
• Güneş, M. Umarusman N. (2003). “Bir Karar Destek Aracı Bulanık Hedef Programlama Ve Yerel Yönetimlerde Vergi Opimizasyonu Uygulaması”, Review of Social, Economic & Business Studies, 2, 242-255.
• Hajidimitriou,Y.A., Georgiou, A.C. (2002). “A Goal Programming Model For Partner Selection Decisions in International Joint Ventures”, European Journal Of Operational Research, 138 (3), 649-662.
• http://www.halfiyatlari.org/ankara.html (Erişim tarihi 14 Mart 2011)
• Karaman E., Kale S., (2007). “Bulanık Hedef Programlama Yöntemi ile Süre- Maliyet-Kalite Eniyilemesi”, Yapı Dünyası Dergisi, 49-55.
• Karsak, E.E., Sözer, S., Alptekin, S.E. (2002). “Product Planning in Quality Function Deployment Using a Combined Analytic Network Process and Goal Programming Approach”, Computer & Industrial Engineering, 44, 171-190.
• Kazan, A. (1997). Türkiye Ekonomisi İçin Bir Ekonometrik Model Denemesi Ve Ekonometrik Modellerin Hedef Programlama Modelleri İle Eşanlı Kullanımı. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Keçek, G. (2005). “Bir Dişli Fabrikasında Tamsayılı Hedef Programlama Uygulama Denemesi”, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13, 111-129.
• Kim, G. C., Emery, J. (2000). “An Application Of Zero-One Goal Programming İn Project Selection And Resource Planning – A Case Study From the Woodward Governor Company”, Computer & Operations Research, 27 (14), 1389-1408.
• Kocadağlı O. (2005). “Doğrusal hedef programlama ile bütçeleme”, VII. Ulusal Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu, 26 - 27 Mayıs, İstanbul. 1-30.
• Koç, E. (2001). Etkileşimli 0-1 Tamsayılı Doğrusal Hedef Programlama Ve Bir Diyet Probleminin Çözümüne Uygulanması. Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Kutluay, T., Birer, S. (1997). Kurum Beslenmesi, 5. Baskı, Milli Eğitim Yayınları, Ankara.
• Lee S.M. (1972). Goal Programming for Decision Analysis, Auerbach, Philadelphia.
• Lee, J.W., Kim, S.H. (2000). “Using Analytic Network Process And Goal Programming For Interdependent Information System Project Selection”, Computers & Operation Research, 27 (4), 367-382.
• Linares, P., Romero, C. (2002). “Aggregation Of Prefenrences in An Environmental Economics Context: A Goal Programming Approach”, Omega, 30 (2), 89-95.
• Mazicioğlu, M. M., Öztürk, A. (2003). “Üniversite 3 ve 4. Sınıf Öğrencilerinde Beslenme Alışkanlıkları ve Bunu Etkileyen Faktörler”, Erciyes Tıp Dergisi, 25 (4), 172-178.
• Özyörük B., Erol S. (2001). “Tek Aşamalı Hazırlık Zamanlı Parti Büyüklüğü Problemlerinin Çözümü Için Doğrusal Hedef Programlama Modeli”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Birimler Fakültesi, 6 (2), 185-191.
• Powell, J.G., Premachandra, I.M. (1998). “Accomodating Diverse Institutional Investment Programming”, European Journal Of Operational Research, 105 (3), 447- 456. Constarints Using Non-Linear Goal
• Sueyoshi, T. (1999). “DEA- Discriminant Analysis in The View Of Goal Programming”, European Journal Of Operationall Research, 115 (3), 564- 582.
• Sungur, B., Çalışkan, F. (2009). “Vasıflı Kayan Esnek Çalısma Saati Sistemi Için Bir Karma Tamsayılı Hedef Programlama Modeli Önerisi”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2 (33), 1-18.
• Şimşek, M. (2009). “Dengeleme problemine hedef programlama yaklaşımı”, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 12. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 11­15 Mayıs, Ankara Tamiz M., Jones D.F. (1997). “Interactive Framework For Investigation Of Goal Programming Models: Theory And Practice”, Journal Of Multi-Criteria Decision Analysis, 6, 52-60.
• Tamiz M., Mirrazavi S.K., Jones D.F. (1999). “Extensions of Pareto efficiency analysis to Integer Goal Programming”, Omega, 27 (2), 179-188.
• Terzi, Ü., Hacaloglu, S.E., Aladağ, Z. (2006). “Otomobil satın alma problemi için bir karar destek modeli”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 5 (10), 43-49.
• Tokgöz, P., Ertem, M., Çelik, F., Gökçe, Ş., Saka G., Hatunoğlu R. (1995). “Üniversite Öğrencilerinin Beslenme Alışkanlıklarının Saptanmasına İlişkin Bir Araştırma”, Beslenme ve Diyet Dergisi 24 (2), 229-238.
• Turanlı, M., Köse, A. (2005). “Doğrusal Hedef Programlama Yöntemi Ile Türkiye’deki Sigorta Şirketlerinin Performanslarının Değerlendirilmesi”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 4 (7), 19-3