MEVLÂNÂ’NIN GAZELLERİNDE KONU ÇEŞİTLİLİĞİ, KIŞ GAZELİ

Year 2025, Volume: 15 Issue: 1, 281 - 292, 31.01.2025

Fahrettin Coşguner

Abstract

Klasik edebiyatımızda gazellerin konusu genelde aşk olmakla birlikte Mevlânâ hayata dair tüm konuları gazellerinde işlemiştir. Onun amacı inançlarını, düşüncelerini insanlara aktarabilmektir. Bunun için şiiri bir araç olarak kullanmıştır. Mevlânâ en kısa gazellerinde bile çok sayıda konuyu ele almış ve muhatabına anlatmak istediği düşünceyi vermiştir. Bu makalede ele alınacak onbeş beyitten oluşan bir gazelin her beytinde farklı bir konuya değinerek ayet, peygamber kıssası, hadis, tasavvuf anlayışı, toplum hayatı, insan psikolojisi gibi çok şeylerden bahsetmiştir. Bu gazel, Mevlânâ’nın şiirlerindeki mevzuların çokluğunu ve zenginliğini göstermesi bakımından önemlidir. Bu bir gazel bile onun bilgisinin derinliğini, toplumun dertleriyle nasıl ilgili olduğunu, herkesin seviyesine nasıl inebildiğini açıkça ortaya koymaktadır.

Keywords

Mevlânâ, Gazel, Dîvân-ı Kebîr, Kış

Subject Diversity in Mawlana's Ghazals, Winter Ghazal

Abstract

Although the subject of ghazals in our literature is basically love, Mawlânâ dealt with all subjects related to life in his ghazals. His aim was to convey his beliefs and thoughts to people. He used poetry as a tool for this. Even in his shortest ghazals, Mawlânâ dealt with many subjects and gave the lesson he wanted to explain to his addressee. In each couplet of a ghazal consisting of fifteen couplets, which will be discussed in this article, he touches upon a different subject and mentions many things such as verse, prophet's parable, hadith, mysticism, social life, human psychology. This ghazal is important in terms of showing the multiplicity and richness of the subjects in Mawlana's poems. Even this one ghazal clearly demonstrates the comprehensiveness of his knowledge, how he was concerned with the problems of society, and how he was able to reach the level of everyone.

Keywords

Mawlânâ, Ghazal, Dîvân-ı Kebîr, Winter

References

• Gölpınarlı, A. (2020). Yunus Emre Hayatı ve Bütün Şiirleri (XII. baskı). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. İpekten, H. (1996). Gazel. DİA.XIII. İstanbul.
• Kabaklı, A. (2009). Mevlânâ’nın Sanatı ve Şiir Anlayışı. https://akademik.semazen.net/article_detail.php?id=504
• Kırlangıç, H. (2007). Mevlânâ’nın Şiir Anlayışı, Mevlânâ (Edt. Osman Horata, Adnan Karaismailoğlu). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay.
• Küçük, S. (1994). Baki Divanı Tenkitli Basım. Ankara.
• Mevlânâ Celâleddîn Muhammed. Divan-ı Kebir, Konya Mevlânâ Müzesi Kütüphanesi, Müzelik Yazma Kitaplar, 68 ve 69 Numara.
• Mevlânâ Celâleddîn Muhammed. (1374hş.). Kulliyât-ı Dîvân-ı Şems (Tsh. Bedî‘uzzamân Furûzânfer). Tahran: Nigâh Yayınları.
• Mevlânâ Celâleddîn Muhammed. (1379hş./2000). Dîvân-ı Kebîr (Nşr. Bedî‘uzzamân Furûzânfer). Tahran: İntişârât-i Behzâd.
• Mevlânâ Celâleddîn Muhammed. (2007). Mesnevî-i Ma’nevî (Hzl. Adnan Karaismailoğlu, Derya Örs). Ankara: Akçağ Yay.
• Mevlânâ Celâleddîn Rumi. (2004). MesnevîI-II (Trc. Adnan Karaismailoğlu) (2. Baskı). Ankara: Akçağ Yay.
• Sâdî-yi Şîrâzî. (2018). Gülistan (Çev. Adnan Karaismailoğlu) (2. Baskı). Ankara: Akçağ Yay.