The Role of Social Media in the Digitalized Consumption Society

Year 2025, Volume: 15 Issue: 1, 353 - 370, 31.01.2025

Gizem Ergül , Kamil Şahin

Abstract

Social relations, which are structured according to the mode of production, have started to be shaped according to the forms and processes of consumption today. Although consumption is perceived as the subject of an economic field, as a social phenomenon, it means much more than the consumption of goods and products necessary for life. Consumption, which occupies an important place as the ideology of the new world at the center of human life rather than meeting a physical need, operates as a new generation cultural industry with its global and interaction-based character with social media applications. Depending on the developments in internet technology, the digitalization of the consumer society and the dissolution of the coexistence of space and time of consumption necessitates the re-evaluation of consumption based on digitalization with personalized recommendation systems offered based on artificial intelligence and algorithms. Social media algorithms construct a predictable cyber world for the user and provide important motivation in terms of consumption preferences and behaviors in this direction. The restructuring of everyday life through online channels creates new types of groups and friendships through social media and cyber communities. While the showcase is associated with a collective representation in social life, it has been fragmented in digital life and turned into an imaginary collective structure. Magical and pretentious social media; With the indicators that cover the reality surrounded by fantasies and advertisements, it has caused the dissolution of traditional consumption based on the unity of time and space and face-to-face interaction. Social media reveals the attractiveness of consumption as a dizzying activity and supports this attraction with personalized recommendations, offering ways to consume more in its fictional world.

Keywords

Consumer Society, Digital Society, Social Media

DİJİTALLEŞEN TÜKETİM TOPLUMUNDA SOSYAL MEDYANIN ROLÜ

Abstract

Üretim biçimine göre yapılanan toplumsal ilişkiler, günümüzde tüketim biçim ve süreçlerine göre şekillenmeye başlamıştır. Tüketim her ne kadar iktisadi bir alanın konusu olarak algılansa da sosyal bir olgu olarak, yaşam için gerekli olan mal ve ürünlerin tüketilmesinden çok daha fazlasını ifade etmektedir. Fiziksel bir ihtiyacın karşılanmasından çok insan yaşamının merkezinde, yeni dünyanın ideolojisi olarak önemli bir yer işgal eden tüketim, sosyal medya uygulamaları ile küresel ve etkileşime dayalı karakteriyle yeni nesil kültür endüstrisi olarak işlemektedir. İnternet teknolojisindeki gelişmelere bağlı olarak tüketim toplumunun dijitalleşmesi ile tüketimin mekân ve zaman bir aradalığının çözülmesi, yapay zekâ ve algoritmalar temelinde sunulan kişiselleştirilmiş öneri sistemleri ile tüketimin dijitalleşme temelinde yeniden değerlendirilmesini gerekli kılmaktadır. Sosyal medya algoritmaları kullanıcıya öngörülebilir bir siber dünya kurgulamaktadır ve bu doğrultuda tüketim tercihleri ve davranışları açısından önemli motivasyon sağlamaktadır. Gündelik yaşamın çevrimiçi kanallar aracılığıyla yeniden yapılanması, sosyal medya ve siber topluluklar vasıtasıyla yeni grup ve arkadaşlık türleri oluşturmaktadır. Sosyal yaşamda vitrin, kolektif bir temsille ilişkili iken dijital yaşamda parçalanmış, hayali kolektif bir yapıya dönüşmüştür. Büyülü ve gösterişe dayalı sosyal medya; fantezilerle ve reklamlarla kuşatılmış gerçekliği örten göstergelerle, zaman- mekân birlikteliğine, yüz yüze etkileşime dayalı geleneksel tüketimin çözülmesine neden olmuştur. Sosyal medya tüketimin baş döndürücü bir faaliyet olarak çekiciliğini ortaya koymakta ve bu çekiciliğini kişiselleştirilmiş önerilerle desteklemekte, kurgusal dünyasında daha çok tüketmenin yollarını sunmaktadır.

Keywords

Tüketim Toplumu, Dijital toplum, Sosyal Medya.

References

• Adorno T. W. (2005) Minima Moralia: Sakatlanmış Yaşamdan Yansımalar, Metis Yayınları
• Adorno, T. W. and Horkheimer, M. (2014) Aydınlanmanın Diyalektiği: Felsefi Fragmanlar (Çev: Nihat Ülner - Elif Öztarhan Karadoğan), Kabalcı Yayıncılık
• Aydın, A. (2020) Gösteri Toplumunun Yeni Panoptikonu Olarak Sosyal Medya, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9 (3), 2573-2594.
• Aykaç, Ö. (2006) Tüketimcilik ve Metalaşma Kıskacında Boş Zaman, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (11) 2006 / 1: 27-53
• Baudrillard, J. (2011) Simülarklar ve Simülasyon (Çev: Oğuz Adanır), Doğu Batı Yayınları
• Baudrillard, J. (2013) Tüketim Toplumu: Söylenceleri/Yapıları (Çev: Hazal Deliceçaylı, Ferda Keskin), Ayrıntı yayınları
• Bauman, Z. (2018) Akışkan Modernite (Çev: Sinan Okan Çavuş) Can Sanat Yayınları
• Bauman, Z. (2020) Akışkan Hayat, (Akın Emre Pilgir ) Ayrıntı Yayınları
• Bauman, Z. ve Lyon, D. (2016) Akışkan Gözetim (Çev: Elçin Yılmaz) Ayrıntı Yayınları
• Becan, C. (2021) Covid-19 Pandemi Döneminde Dijital Tüketim Alanı Olarak Yeni Nesil Alışveriş Platformlarına Yönelik Motivasyon Faktörleri Üzerine Bir Saha Araştırması, İNİF E- Dergi, 6(1), 53-78.
• Bilgici, C. (2023) Yapay Zekâ ve Algoritmik Kültür Bağlamında Sosyal Medya Deneyiminin Geleceği Üzerine Bir Değerlendirme, Yeni Medya Elektronik Dergisi, 7 (3), 216-237.
• Bocock, R. (2009) Tüketim (Çev: İrem Kutluk) Dost Kitabevi Yayınları, Ankara
• Bottomore, T. (1997) Frankfurt Okulu (Çev: Ahmet Çiğdem), Vadi Yayınları.
• Bourdelais, P. (1987) Transitions From Agricultural To Industrial Societies: Some Introductory Remarks, Quantitative History Of Society And Economy: Some International Studies W. H. Schröder and K. H. Jarausch (Eds.), (pp. 113-119). St. Katharinen: Scripta Mercaturae Verl. https://nbn-resolving.org/urn:nbn:de:0168-ssoar-341008
• Bourdieu, P (1998) Practical: On The Theory Reason Of Action, Stanford, California: Stanford University Press Bourdieu, P. ve Wacquant, L. (2014) Düşünümsel Bir Antropoloji için Cevaplar (Çev: Nazlı Ökten) İletişim Yayınları
• Bozkurt, V. (2000) Prütanizmden Hedonizme Yeni Çalışma Etiği, Alesta Basın Yayım
• Bucher, T. (2017) The Algorithmic Imaginary: Exploring The Ordinary Affects Of Facebook Algorithms, Information, Communication & Society, 2017 Vol. 20, No. 1, 30–44
• Castells, M. (2001) The Internet Galaxy: Reflections on the Internet, Business, and Society, Oxford University Press
• Castells, M. (2010) The Rise of Network Society, Wiley -Blackwell
• Chaney, D. (1999) Yaşam Tarzları (Çev: İrem Kutluk) Dost Kitabevi Yayınları
• Christl, W. (2017) Corporate Surveillance In Everyday Life: How Companies Collect, Combine, Analyze, Trade, And Use Personal Data On Billions: A Report By Cracked Labs, Vienna, June 2017, Cracked Lab-Institute for Critical Digital Culture.
• Cochoy, F.; Licoppe, C.; McIntyre, M. P. and Sörum N. (2020) Digitalizing Consumer Society: Equipment And Devices Of Digital Consumption, Journal of Cultural Economy, 13:1, 1-11, DOI: 10.1080/17530350.2019.1702576
• Çakın, Ö. (2018) Gelenekselden Dijitale Reklam Mecraları: Açıkhavadan Sanal Gerçeklik Uygulamalarına, Literatürk Academia.
• Davis, S. M. (1987) Future Perfect, Addison- Wesley Publishing Company
• Douglas, M. ve Isherwood B. (1999) Tüketimin Antropolojisi (Çev:Erden Attila Aytekin), Dost Kitapevi
• Foucault, M. (1992) Hapishanenin Doğuşu (Çev: Mehmet Ali Kılıçbay) İmge Kitabevi
• Fromm, E. (2003) Sahip Olmak ya da Olmak (Çev: Aydın Arıtan), Arıtan Yayınevi
• Giddens, A. (2012) Modernliğin Sonuçları (Ersin Kuşdil), Ayrıntı Yayınları
• Giddens, A. ve Sutton P. W. (2018) Sosyolojide Temel Kavramlar (Çev: Ali Esgin), Phoenix Yayınevi
• Goffman, E. (2014) Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu (Çev: Barış Cezar) Metis Yayınları
• Grebosz,M.; Siuda D. and Szymanski. G. (2016) Social Media Marketing, Politechnika Lodzka, bibliotekanauki.pl Güzel, E. (2016) Dijital Kültür ve Çevrimiçi Sosyal Ağlarda Rekabetin Aktörü: “Dijital Habitus”, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 4 (1): 82-103
• Han, B.C. (2017) Şeffaflık Toplumu (Çev: Haluk Barışcan), Metis Yayınları
• Han, B.C. (2022) Enfokrasi: Dijitalleşme ve Demokrasinin Krizi (Çev: Mustafa Özdemir), Ketebe Yayınları Maigret, E. (2014) Medya ve İletişim Sosyolojisi (Çev: Halime Yücel) İletişim Yayınları
• Marcuse, H. (1978) Some Social Implications of Modern Technology, The Essential Frankfurt School Reader (Edited By: Andrew Arato & Eike Gebhardt), Basil Blackwell
• Marcuse, H. (1990) Tek- Boyutlu İnsan: İleri İşleyim Toplumunun İdeolojisi Üzerine İncelemeler (Çev: Aziz Yardımlı), İdea Yayınları
• McLuhan, M. (2022) Gutenberg Galaksisi: Tipografik İnsanın Oluşumu (Çev: Gül Çağalı Güven) Yapı Kredi yayınları
• Niedzviecki, H. (2010) Dikizleme Günlüğü (Çev: Gökçe Gündüç) Ayrıntı yayınları
• Öztürk, M. (2013) Kapitalizmin Arzu Üzerinden Üretimi ya da Arzunun Nesneleş(tiril)mesi, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(44):151-180
• Ritzer, G. (2000) Büyüsü Bozulmuş Dünyayı Büyülemek: Tüketim Araçlarının Devrimcileştirilmesi (Çev: Şen Süer Kaya), Ayrıntı yayınları
• Ritzer, G. (2013) Çağdaş Sosyoloji Kuramları ve Klasik Kökleri, Dördüncü Edisyon, De Ki Yayınları
• Sennet, R. (2008) Karakter Aşınması: Yeni Kapitalizmde İşin Kişilik Üzerindeki Etkileri, (Çev: Barış Yıldırım) Ayrıntı Yayınları
• Solomon, M.R. (2021) The New Chameleons: How to Connect with Consumers Who Defy Categorization, Kogan Page
• Şahin, K. ve Anık M. (2017) Tüketimin Sosyolojisi: Gösteriş Amaçlı Tüketim ve Gençlik, Gazi Kitabevi
• Şişman- Özkök, Ö. ve Coşgun-Temelli A. (2024) Sosyal Medya Pazarlamasında Yapay Zekâ Teknolojilerinin Tüketim Alışkanlıkları Üzerindeki Rolü: Kuşaklar Arası Bir İnceleme, Yeni Medya Dergisi (16), 144-165.
• Urry, J. (1999) Mekanları Tüketmek (Çev: Rahmi G. Öğdül), Ayrıntı Yayınları
• Wernick, A. (1991) Promotional Culture: Advertising, Ideology and Symbolic Expression, London: Sage, Williams, F.; Rice R. E.; and Rogers E. M. (1988) Research Methods And The New Media, The Free Press Zhang, K. Z.; Benyoucef, M. (2016) Consumer Behavior In Social Commerce: A Literature Review, Decision Support Systems, 86, 95-108.