DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİN İŞ TATMİNİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: EĞİTİM SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 1, 65 - 78, 30.06.2018

Davut Karaman

Öz

Bu çalışmanın amacı üniversitede çalışmakta olan
akademik ve idari personelin iş tatmin düzeylerini belirlemektir. Ayrıca iş
tatmin düzeyini etkileyen demografik değişkenleri tespit etmek çalışmanın bir
diğer amacıdır. Bu kapsamda Süleyman Demirel Üniversitesi bünyesinde bulunan
meslek yüksekokullarında görev yapan akademik ve idari personele yönelik anket
uygulaması gerçekleştirilmiştir. Elde edilen verilerle güvenilirlik, frekans,
faktör ve varyans analizleri yapılmıştır. Analizler sonucunda çalışanların
genel anlamıyla işlerinden ve iş ortamlarından memnun oldukları görülmüştür.
Yaş, işyeri deneyimi, personelin statüsü (akademik veya idari) şeklindeki
demografik değişkenlerinin iş tatmin düzeyini önemli ölçüde etkilediği tespit
edilmiştir. Çalışma sonucunda elde edilen bulgular hem ulusal hem de
uluslararası literatürle örtüşmesi bakımından önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

İş Tatmini, Demografik Değişkenler

Kaynakça

• Agho, A.,Müeller, C., and Price, J., (1993).“Determinants of Employee Job Satisfaction: An Empirical Test of a Causal Model”. Human Relations, vol.46 (8): 1007-1027.
• Akıncı, Z., (2002).“Turizm Sektöründe İşgören İş Tatminini Etkileyen Faktörler: Beş Yıldızlı Konaklama İşletmelerinde Bir Uygulama”. Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.4: 1-25.
• Almintisir, A.B., Akeel, A.B., and Subramaniam, I.D., (2012). Comparison of Job Satisfaction of Employees in Public and Private Sector Organizations: Evidence from Two Libyan Companies. Australian Journal of Basic and Applied Science, Vol.6 (8): 177-186.
• Arslan, E.T., ve Demir, H. (2017). “İşe Angaje Olma ve İş Tatmini Arasındaki İlişki: Hekim ve Hemşireler Üzerine Nicel Bir Araştırma”. Yönetim ve Ekonomi. C.24(2): 371-389.
• Aşık, N.A., (2010). “Çalışanların İş Doyumunu Etkileyen Bireysel ve Örgütsel Faktörler ile Sonuçlarına İlişkin Kavramsal Bir Değerlendirme”. Türk İdare Dergisi, C.467: 31-51.
• Baltacı, F.,Kavacık, M., Kurar, İ., ve Şentürk, F.K., (2014).“Yöneticilerin Liderlik Özelliklerinin Çalışanların İş Tatmini Üzerindeki Etkisi: Alanya’da Bulunan 4 ve 5 Yıldızlı Otel Çalışanları Üzerine Bir Araştırma”. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.14(2): 59-85.
• Boamah, S.A., Laschinger H.K.S., and Wong, C., (2017), Effect of Transformational Leadership on Job Satisfactionand Patient Safety Outcomes, Nursing Outlook, Article in Press (DOI: http://dx.doi.org/10.1016/j.outlook.2017.10.004).
• Boymul, E.,ve Özeltürkay, E.Y. (2017). “İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılığın Tükenmişlik Sendromu Üzerindeki Etkisi: Bir Sanayii Kuruluşunda Uygulama”. Journal of Yaşar University, C.12(46): 93-102.
• Buluç, B., ve Serkan D. (2015). "İlk ve Ortaokul Öğretmenlerinin Öz-Yeterlik Algıları ile İş Doyumları Arasındaki İlişki." Journal of Kırşehir Education Faculty, C.16.1.
• Büyükgöze, H., ve Özemir, M. (2017). “İş Doyumu ile Öğretmen Performansı İlişkisinin Duygusal Olaylar Kuramı Çerçevesinde İncelenmesi”. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, C.18(1): 311-325.
• Canan, H.O.Ş, ve OKSAY, A. (2015). “Hemşirelerde Örgütsel Bağlılık ile İş Tatmini İlişkisi". Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, C.20(4): 1-24.
• Castillo, J. X., and Cano J., (1999).Factors Explaining Job Satisfaction Among Faculty in the College of Food, Agricultural and Environmental Sciences Faculty at The Ohio State University, Unpublished Manuscript, Journal of Human and Community Resource Development. The Ohio State University, Columbus.
• Chircir, R.,(2016). “Demographic Factors and Job Satisfaction: A Case of Teachers in Public Primary Schools in Bomet County, Kenya”, Journal of Educational and Practice, Vol.7(13): 152-158.
• Cropanzano, R. and,Jerald G., (1997). “Progress in Organizational Justice: Tunneling Through the Maze”.International Review of Industrial and Organizational Psychology,.New York:317-372.
• Çakmak, M.S., ve Arabacı, İ.B. (2017). "Öğretmenlerin Pozitif Psikolojik Sermaye Algılarının İş Doyumları ve Örgütsel Bağlılıkları Üzerindeki Etkisi". Electronic Journal of Social Sciences, 16 (62).
• Çarıkçı, İ.H., (2000), Çalışanların İş Tatminlerini Etkileyen Kişisel Özellikler: Süpermarket Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, C.5(2): 155-168.
• Çatı, K., ve Koçoğlu, C.M., (2008).“Müşteri Sadakati ve Müşteri Tatmini Arasındaki İlişkiyi Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 167-188.
• Çoban, S., (2007).“İç Müşterilerin Tatmini ve İçsel Pazarlama Faaliyetlerinin Değerlendirilmesi: Kayseri Süpermarketlerinde Bir Uygulama”. Selçuk Üniversitesi, Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 207-218.
• Davis, K.,(1988).“İşletmelerde İnsan Davranışı Örgütsel Davranış”. Çev. Tosun K.,vd, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Yayını, Yayın No.199, İstanbul.
• Diri, M.S., ve Kıral, E. (2016). "Ortaokul Öğretmenlerinin İş Doyumlarının Mesleki Tükenmişlik Düzeylerine Etkisi”. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. C.1.39: 125-149.
• Dodds, W.B., Monroe, K.B., and Grewal, D., (1991). “Effects of Price, Brand, and Store Information on Buyers Product Evaluations”. Journal of Marketing Research, Vol. 28(3): 307-319.
• Eisenberger, R.,Fasolo, P.M., and Davis-La Mastro, V., (1990).“Effects of Perceived Organizational Support on Employee Diligence, Innovation, and Commitment”. Journal of Applied Psychology, Vol.53: 51-59.
• Gedik, A., ve Üstüner, M. (2017). “Eğitim Örgütlerinde Örgütsel Bağlılık ve İş Doyumu İlişkisi: Bir Meta Analiz Çalışması”. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi. C.8(2): 41-57.
• Golembiewski, R. (1977), Testing Some Stereotypes about The Sexes in Organizations: Differential Satisfaction with Work?”. Journal of Human Resource Management, Vol.16: 30-32.
• Gülmez, M., ve Kitapçı, O., (2003).“İlişki Pazarlamasının Gelişimi ve Yakın Geleceği”. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, C.4(2): 81-89.
• Hackman J.R.,and Oldham, G.R.,(1975).“Development of The Job Diagnostic Survey”. Journal of Applied Psychology, Vol.60(2): 159-170.
• Herzberg, F., (1966). Work and The Nature of Man. Cleveland: World Publishing Co.
• Karademir, N. (2016). "Coğrafya öğretmenlerinin iş doyum düzeylerinin incelenmesi." Sakarya University Journal of Education. C.6(2): 108-122.
• Kotler, P., (2000). Kotler ve Pazarlama. Çev. Özyağcılar, A. İstanbul: Sitem Yayıncılık.
• Jang, Y., Lee, A.A., Zadrozny, M., Bae S.H., Kim, M.T. and Mart, N.C. (2017), “Determinants of Job Satisfaction and Turnover Intent in Home Health Workers: The Role of Job Demands and Resources”, Journal of Applied Gerontology, Vol.36(1): 56-70.
• Lambert, E.G., Minor, K.I., Wells, J.B., and Hogan, N.L., (2016), “Social Support’s Relations to Correctional Staff Job Stress, Job Involvement, Job Satisfaction, and Organizational Commitment”. The Social Science Journal, Vol.53(1): 22-32.
• Lin, H.H., and Wang, Y.S., (2006).“An Examination of The Determinants of Customer Loyalty in Mobile Commerce Contexts”.Information & Management, Vol.43: 271–282.
• Luthans, F., (1995). Organizational Behavior. McGraw-Hill, Inc., New York.
• Maslow, A.H., (1943).“A Theory of Human Motivation”.Psychological Review, Vol. 50: 370-396.
• Mercanlıoğlu, A.Ç., (2012), “Demografik Değişkenler Bazında İş Tatmini Boyutlarında Oluşan Farklılıklar: Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi Personeline Yönelik Bir Araştırma”. Öneri Dergisi, C.10(37): 121-138.
• Near, J., Rice, and R., Hunt, R. (1978), “Work and Extra-Work Correlates of Life and Job Satisfaction”. Academy of Management Journal, 21: 248-264.
• Neelam, (2014). “A study of Job Satisfaction among Primary School Teachers in Relation to Their Demographic Variables, Shaikshik Parisamvad”. An International Journal of Education, Vol.4 (2): 46 - 57.
• Nguyen, A.N., J. Taylor, and Bradley, S., (2003). Relative Pay and Job Satisfaction: Some New Evidence. Working Paper 045, Department of Economics, Lancaster University Management School.
• Nwafor, C.E., Immanel E.U., and Obi-Nwosu, H., (2015), “Does Nurses’ Self-Concept Mediate the Relationsship Between Job Satisfation and Burnout among Nigerian Nurses”. International Journal of Africa Nursing Sciences, Vol.3: 71-75.
• Örücü, E., Yumuşak, S., ve Bozkır, Y., (2006). “Kalite Yönetimi Çerçevesinde Bankalarda Çalışan Personelin İş Tatmini ve İş Tatminini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma”. Celal Bayar Üniversitesi İİBF Yönetim ve Ekonomi Dergisi, C.13(1): 39-51.
• Özaydın, M.M., ve Özdemir, Ö., (2014), “Çalışanların Bireysel Özelliklerinin İş Tatmini Üzerindeki Etkileri: Bir Kamu Bankası Örneği”. İşletme Araştırmaları Dergisi, C.6(1): 251-281.
• Özdevecioğlu M. (2005).“Algılanan Örgütsel Desteğin İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkileri”. Türkiye ve Ortadoğu Amme İdare Enstitüsü Dergisi, 37 (4): 97-115.
• Öztürk, A., (2000). Hizmet Pazarlaması, Eskişehir: Birlik Yayınları.
• Pierchy, N.F., (1998). “Barriers to Implementing Relationship Marketing: Analysing the Internal Market-Place”. Journal of Strategic Marketing, Vol.6: 209-228.
• Pizam, A., and Ellis, T., (2000). “Customer Satisfaction and its Measurement in Hospitality Enterprises”. International Journal of Contemporary Hospitality Management, Vol.11(7): 326-339.
• Poyraz, K., ve Kama, B., (2008).“Algılanan İş Güvencesinin, İş Tatmini, Örgütsel Bağlılık ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.13(2): 143-164.
• Pu, J., Zhou, X., Shu, D., and Zhong, (2017). “Gender Differences in Psychological Morbidity, Burnout, Job Stress and Job Satisfaction among Chinese Neurologists: A National Cross-Sectional Study”. Psychology, Healt & Medicine, Vol.22(6): 680-692.
• Reid, C., Hurst, C., and Anderson, D., (2013), “Examination of Socio-Demographics and Job Satisfaction in Australia Registered Nurses”. Journal of Collegian, Vol.20(3): 161-169
• Sony M., and Mekoth, N., (2016), “The Relationship Between Emotional Intelligence, Frontline Employee Adaptability, Job Satisfaction and Job Performance”. Journal of Retailing and Consumer Services, Vol.30: 20-32.
• Soysal, A., ve Tan, M., (2013), “İş Tatminin Etkileyen Faktörlerle İlgili Hizmet Sektöründe Yapılan Bir Araştırma: Kilis İli Kamu ve Özel Banka Personeli Örneği”. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, C.6(2): 45-63.
• Soysal, A., Öke, P., Yağar, F., ve Tunç, M., (2017), “Örgütsel İletişin ve İş Tatmini Düzeylerinin İncelenmesi: Bir Özel Hastane Örneği”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.37: 243-253.
• Spector,P.,(1996).Industrialand Organizational Psychology: Researchand Practice. USA: John Wiley&Sons Inc. Publications.
• Suresh, S., Kodikal, R., and Kar, S., (2015), “Measuring Job Satisfaction and Impact of Demographic Characteristics Among Doctors of Teaching Hospitals”. International Multispecialty Journal of Health, Vol.1(9): 29-38.
• Tao, H., Ellenbecker C.H., Wang, Y., and Li. Y., (2015), “Examining Perception of Job Satisfaction and Intention to Leave Among ICU Nurses in China”, International Journal of Nursing Sciences, Vol. 2(2): 140-148.
• Taş, A. (2017). İş Doyumu ve Örgütsel Bağlılık, ed. Özdemir, S., Cemaloğlu, N., “Örgütsel Davranış ve Yönetimi”. Pegem Akademi (2.Basım). Ankara.
• Taşlıyan, M., Engizek, H., ve Gül, N. (2017). “Tükenmişlik, İş Tatmini ve Esnek Çalışma Saatleri: Çalışan Kadınlar Üzerine Bir Çalışma”. TÜBAV Bilim Dergisi, C.10(2): 111-125.
• Varol, F. (2017). “Çalışanların Örgütsel Bağlılık ve İş Tatminlerinin İşten Ayrılma Niyetlerine Olan Etkisi: İlaç Sektörü Örneği”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.38: 200-208.
• Vroom, V., (1964).Work and motivation. New York: Willey Publication.
• Yenihan, B., (2014).“Örgütsel Bağlılık ve İş Tatmini Arasındaki İlişki”. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.4(2): 170-176.
• Yıldırım, İ., Akan, D., ve Yalçın, S. (2017). “Sınıf Öğretmenlerinin İş Doyumu ve Okul Etkililiği Algıları Arasındaki İlişki”. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, C.19(1): 69-81.
• Yılmaz, A., ve Tanrıverdi, H. (2017). “Aşçıların Örgütsel Destek Algısının İş Performansı Üzerine Etkisinde İş Ortamı Niteliğinin Aracılık Rolü”. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, Vol.5(3): 32-52.
• Yücel, İ., (2012).“İş Tatmini ile Tükenmişlik Duygusu Arasındaki İlişki ve Algılanan Örgütsel Desteğin Bu İlişki Üzerindeki Etkisi-Sağlık Sektöründe Bir Uygulama”. Akademik Bakış Dergisi, S.33: 1-20.
• Zhou, J., and George, J.M., (2001). “When Job Dissatisfaction Leads to Creativity: Encouraging The Expression of Voice”. Academy of Management Journal, Vol.44(4): 682-696.
• http://www.ntu.edu.sg./nbs/sabre/working.paper.htm (Erişim Tarihi, 02.11.2017).