Bist Aracı Kurumlar (Xakur) Endeksinde Yer Alan Şirketlerin Finansal Performanslarının Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 127 - 146, 31.12.2024

Ogün Baykuş , Selahattin Bektaş

https://doi.org/10.47140/kusbder.1543782

Öz

Bu çalışmanın amacı, XAKUR endeksinde yer alan şirketlerin finansal performanslarının 2020-2023 yılı için LOPCOW ve WASPAS yöntemleriyle incelenmesidir. Analiz aşamasında ilk olarak seçilen kriterlerin önem ağırlıkları LOPCOW yöntemiyle belirlenmiş ve daha sonra WASPAS yöntemiyle performans skorları hesaplanmıştır. LOPCOW yöntemine göre kriterlerin önem ağırlıkları 2020 yılında yılı için sırasıyla; toplam yükümlülükler, finansman giderleri ve toplam varlıklar; 2021 yılı için toplam yükümlülükler, finansman giderleri ve esas faaliyet kârı; 2022 yılı için toplam yükümlülükler, finansman giderleri ve toplam öz kaynaklar; 2023 yılı için finansman giderleri, toplam yükümlülükler ve toplam varlıklar şeklinde tespit edilmiştir. WASPAS yönteminden elde edilen sonuçlara göre; en iyi performans sergileyen ilk üç aracı kurum 2020 yılı için sırasıyla OSMEN, TERA ve GLBMD; 2021 yılı için TERA, GLBMD ve OSMEN; 2022 yılı için TERA, GLBMD ve SKYMD; 2023 yılı için GLBMD, SKYMD ve OSMEN olmuştur.

Anahtar Kelimeler

WASPAS, LOPCOW, BİST, Performans, Aracı Kurum

Evaluation of Financial Performance of Companies Included in BIST Brokerage Firms (Xakur) Index

Öz

The purpose of this study is to examine the financial performances of companies listed in the XAKUR index for the years 2020-2023 using the LOPCOW and WASPAS methods. First, the importance weights of the selected criteria were determined using the LOPCOW method, and then the performance scores were calculated using the WASPAS method. According to the LOPCOW method, the importance weights of the criteria were identified as follows: for the year 2020, total liabilities, financial expenses, and total assets; for the year 2021, total liabilities, financial expenses, and operating profit; for the year 2022, total liabilities, financial expenses, and total equity; and for the year 2023, financial expenses, total liabilities, and total assets. Based on the results obtained from the WASPAS method, the top three intermediary institutions with the best performance were OSMEN, TERA, and GLBMD for the year 2020; TERA, GLBMD, and OSMEN for the year 2021; TERA, GLBMD, and SKYMD for the year 2022; and GLBMD, SKYMD, and OSMEN for the year 2023.

Anahtar Kelimeler

WASPAS, LOPCOW, BİST, Performance, Brokerage Firm

Kaynakça

• Bayram, N. (2016). Veri Zarflama Analizi ve Toplam Faktör Verimliliği: Aracı Kurumlar Üzerine Bir Uygulama. Verimlilik Dergisi, (2), 7-44.
• Bektaş, S. (2022). Türk Sigorta Sektörünün 2002-2021 Dönemi için MEREC, LOPCOW, COCOSO, EDAS ÇKKV Yöntemleri ile Performansının Değerlendirilmesi. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 16(2), 247-283.
• Bektaş, S. (2023). BİST Şehir Endekslerinde Yer Alan Firmaların Finansal Performanslarının ÇKKV Yöntemleriyle Değerlendirilmesi: WEBDA ve LOPCOW Yöntemleriyle XSDNZ Endeksi Örneği. Kırcı Altınkeski, ve. Buğan, M. F. (Ed.), Finansal Piyasaların Evrimi: Bankacılık, Risk Yönetimi, Piyasa ve Kurumlar (İçinde). Özgür Yayınları. doi: 10.58830/ozgur.pub67.c171
• Çilek, A. ve Karavardar, A. (2021). Entropi Tabanlı Waspas Yöntemiyle Karadeniz Bölgesindeki Şehirlerin Bankacılık Performansının Analizi: 2014-2019 Dönemi. OPUS International Journal of Society Researches, Özel Sayı, 1484-1513. doi:10.26466/opus.866120
• Ecer, F. ve Pamucar, D. (2022). A Novel LOPCOW-DOBI Multi Criteria Sustainability Performance Assessment Methodology: An Application in Developing Country Banking Sector. Omega, 112, 1-17.
• Ersoy, N. (2023). BIST Perakende Ticaret Sektöründe LOPCOW-RSMVC Modeli ile Performans Ölçümü. Sosyoekonomi, 31(57), 419-436. doi:10.17233/sosyoekonomi.2023.03.20
• Finnet. (03.05.2024). Erişim Adresi: https://www.finnet.com.tr/FinnetStore/tr/
• Gezen, A. (2019). Türkiye’de Faaliyet Gösteren Katılım Bankalarının ENTROPİ ve WASPAS Yöntemleri ile Performans Analizi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (84), 213-232. doi: 10.25095/mufad.625812
• Günay, B. ve Kaya, İ. (2017). Borsa İstanbul’da Yer Alan Aracı Kurumların Performansının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile Değerlendirilmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 141-164. doi: 10.18026/cbayarsos.323997
• Gündüz, L., Yılmaz, C., Yılmaz M. K. (2001). Türkiye’deki Aracı Kurumların Performans Analizi (1993-1998): Kantitatif Bir Değerlendirme. Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(3), 38-53.
• Hai, T.V. (2022). Factors Affecting the Performance of Brokerage Companies on the Vietnamese Stock Market. Journal of Positive School Psychology, 6(7), 4018-4027.
• Ho, C.B. and Oh, K.B. (2008). Measuring Online Stockbroking Performance. Industrial Management & Data Systems, 108(7), 988-1004. doi: 10.1108/02635570810898035.
• Kahraman, Y.E. (2023). BİST Orman, Kâğıt, Basım Endeksinde Karlılığın işletme Başarısına Etkisi. Üçüncü Sektör Ekonomi Dergisi, 58(3), 2125-2143. doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2161
• Köse, A. ve Akıllı, K. (2021). Aracı Kurumların Finansal Performanslarının Vikor Yöntemi İle Değerlendirilmesi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2), 168-192. doi: 10.37880/cumuiibf.952969
• Lobo, S. ve Bhat, G. (2021). Financial Performance Analysis of Motilal Oswal Financial Services Ltd (MOFSL). International Journal of Case Studies in Business, IT, and Education, 5(2), 50-61. doi: 10.47992/IJCSBE.2581.6942.0119
• Merkezi Kayıt Kuruluşu. (15.05.2024). Erişim Adresi: https://www.mkk.com.tr/
• Pala, O. (2022). İMV ve WASPAS Tabanlı Aracı Kurum Performans Değerlendirilmesi. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(3), 266-281. doi: 10.53443/anadoluibfd.1103297
• Satıcı, S. (2023). MEREC Temelli WASPAS Yöntemiyle Üniversitelerin Girişimci ve Yenilikçi Performanslarının Değerlendirilmesi. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 17(2), 106-128. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2297459
• Sermaye Piyasası Kanunu. (2012, Aralık 30). (28513). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.6362.pdf
• Sönmez, Y. (2023). Critic Temelli Waspas Yöntemini Kullanarak Finansal Performansın Değerlendirilmesi: Bist Endeksinde Yer Alan Sigorta Şirketleri Örneği. Erciyes Akademi, 37(2), 581-595.
• Tezergil, S. (2018). Portföy Yönetim Şirketlerinin Finansal Performanslarının Gri İlişkiler Analiz Yöntemi ile Değerlendirilmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 39, 245-262.
• Zavadskas, E. K., Turskis, Z., Antucheviciene, J. ve Zakarevicius, A. (2012). Optimization of Weighted Aggregated Sum Product Assessment. Elektronikair Elektrotechnika, 122(6), 3–6. doi: 10.5755/j01.eee.122.6.1810