Kütüphanelerde Yapay Zekâ’nın Geleceği: Farklı Alanlardaki Potansiyel Uygulamalar ve Yeni Kullanım Alanları Oluşturma

Year 2023, Volume: 4 Issue: 2, 175 - 184, 29.07.2023

Enes Sivri

https://doi.org/10.59116/lamre.1299783

Abstract

Kütüphaneler, bilgi kaynaklarının düzenlenmesi, korunması, erişime açılması ve geleceğe aktarılması yönünde önemli bir görevi vardır. Bu görev geçmişten günümüze kadar devam etmiştir. İnsanlığın gelişim süreci boyunca kütüphaneler, bilginin korunmasında ve aktarılmasında önemli bir rol oynamıştır. Eski zamanlarda kütüphaneler, tıpkı günümüzde olduğu gibi eski yazıların, kitapların, haritaların, el yazmalarının ve diğer belgelerin korunmasından sorumluydu. Günümüzde teknolojinin ilerlemesi ile kütüphaneler daha işlevsel hale gelmiş ve artık dijital kaynakları depolamak, düzenlemek ve bunlara erişmek için kullanılmaya başlanmıştır. Gelişen teknoloji sayesinde, yapay zekâ teknolojileri, kütüphaneleri daha verimli hale getirmek için kullanılabilecek olası bir araç olarak ortaya çıkmıştır. Gelecekte kütüphanelerde yapay zekâ kullanım alanları, bilgi ihtiyacını hızlı ve doğru bir şekilde gidermek, kütüphane kaynaklarını tanımlamak, kaynak arama süresini hızlandırmak olacaktır. Yapay zekâ teknolojileri, yukarıda belirtilen amaçlara ek olarak, kütüphane çalışmalarının verimliliğini artırmak, dermelerin sayısallaştırılmasını kolaylaştırmak, kütüphane hizmetlerini iyileştirmek için kullanılabilecektir. Ayrıca kullanıcı davranışlarını analiz edilebilecek ve kütüphanelerin dijital güvenliğini sağlayabilecektir. Yapay zekâ kullanımı sayesinde kütüphaneler daha güncel ve modern hizmetler sunabilecek ve kullanıcı deneyimi iyileştirebilir hale gelecektir. Bu çalışma, mevcut olan yapay zekâ araçlarının kütüphanelere, kütüphane personellerine ve kütüphane kullanıcılarına hizmet sunmada potansiyelini inceler. Bunun yanı sıra dünyada kütüphanelerde kullanılan yapay zekâ teknolojilerinden bahseder.

Keywords

Yapay Zekâ, Kütüphane Kurumları, Kütüphanelerde Yapay Zekâ Kullanımı

The Future of Artificial Intelligence in Libraries: Creating Potential Applications and New Usage Areas in Different Fields

Abstract

Libraries have an important task of storing, protecting, making available and transferring information to the future. This task has continued from the past to the present. Libraries have played an important role in the preservation and transmission of humanity throughout the development process. Ancient libraries are responsible for preserving ancient writings, books, maps, manuscripts and other preservation of their publications as they are today. As they grow, libraries have become more functional and can now be taken to store, organize and access digital resources. Thanks to the developing technology, artificial intelligence technologies have emerged as a possible tool to make libraries more efficient. Artificial intelligence usage areas in future libraries will be to meet the information needs quickly and accurately, to accelerate the library contents and resource search costs. Artificial intelligence technologies, in addition to the aforementioned purposes, are to expand library services, alleviate the digitization of collections, use to house library offices. Users will also be able to analyze and provide digital libraries of libraries. Thanks to the use of artificial intelligence, libraries will be able to offer more up-to-date and modern services and improve the user experience. This study examines the capabilities of existing artificial intelligence tools in providing services to libraries, library staff and library users. In addition, he talks about artificial intelligence technologies used in libraries around the world.

Keywords

Artificial Intelligence, Library Institutions, Use of Artificial Intelligence in Libraries

References

• Akköz, Ş. S. (2021). Deneyimsel pazarlamada yapay zeka uygulamaları. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Konya: Selçuk Üniversitesi.
• Aktaş, A. D. (2021). Dijital platformlarda kullanılan yapay zeka teknolojilerinin kullanıcı motivasyonları üzerinden incelenmesi: Netflıx örneği. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• Al-Aamri, J. H., & Osman, N. E. (2021). Artificial intelligence abilities to support library services. 2021 22nd International Arab Conference on Information Technology (ACIT), 1-7. doi:10.1109/ACIT53391.2021.9677193
• Axelsson, M. (2023, Mayıs 13). The Little Robot that Lived at the Library How we built an emotive social robot to guide library customers to books. Towards Data Science: https://towardsdatascience.com/the-little-robot-that-lived-at-the-library-90431f34ae2c adresinden alındı
• Ay, S. (2019). Akıllı bina teknolojilerinin kütüphane binalarına ve hizmetlerine yansıması: Türkiye’de üniversite kütüphaneleri üzerine bir araştırma. [Yüksek Lisans Tezi]. Çankırı: Çankırı Karatekin Üniversitesi.
• Bahtiyar, K. (2021). Türkiye’de farklı sektörlerdeki yapay zeka uygulamalarına ilişkin müşteri algılarının değerlendirilmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. Kütahya: Kütahya Dumlupınar Üniversitesi.
• Current Ideas. (2023, Mayıs 13). Max Planck Institute Luxembourg: https://www.mpi.lu/library/like-innovation-lab/current-ideas/ adresinden alındı
• Çekiç, E. (2022). Yapay zeka derin öğrenme algoritmaları ile mr görüntüleri ve ameliyat sırasındaki mikroskop görüntüleri kullanılarak derin öğrenme tekniği ile tümör sınıflaması yapılması ve tümörün normal beyin dokusundan ayırt edilmesinin sağlanması. [Yayınlanmamış Tıpta Uzmanlık]. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Çiçek, Ö. (2022). Endüstri 4.0 ve yapay zeka teknolojisinin ören yerlerinde kullanımına yönelik keşifsel bir araştırma; Efes örneği. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İzmir: Ege Üniversitesi.
• Çoban, T. (2018). Sinemada yapay zeka. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ordu: Ordu Üniversitesi.
• Fırat, F. (2018). İnternet haberciliğinde yapay zeka teknolojisi kullanımı: Robot gazetecilik. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Gasparini, A., & Kautonen, H. (2022). Understanding artificial intelligence in research libraries: an extensive literature review. LIBER Quarterly: The Journal of the Association of European Research Libraries(32), 1-36.
• Gökkaya, E. S. (2022). Yapay zeka uygulamalarının çalışanlar üzerindeki etkisinin teknoloji kabul modeli ile ölçümlenmesi: Chatbot örneği. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
• Gültekin, V. (2021). Elektronik sağlık kayıtları ve yapay zeka uygulamaları. Ö. Yalçınkaya ve K. Zayim Gedik (Ed.), Tıbbi dokümantasyon ve sekreterlik programı ve mesleki uygulamalar içinde (ss. 349-382). Hiper Yayın.
• Gümüşdağ, T. (2023). Derin öğrenme kullanarak Türkçe için bir kelime anlamı belirginleştirme uygulaması. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul: Maltepe Üniversitesi.
• İpçi, Ö. (2021). Avukatlık mesleğinde yapay zeka kullanımı. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Edirne: Trakya Üniversitesi.
• Karaboğa, U. (2020). İşe alım süreçlerinde yapay zeka teknolojilerinin kullanımı. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul: Medipol Üniversitesi.
• Lewis, D. (2023, 13 Mayıs). This robot librarian locates haphazardly placed books it’s the next best thing since the dewey decimal system. History, Travel, Arts, Science, People, Places Smithsonian Magazine: https://www.smithsonianmag.com/smart-news/robot-librarian-locates-haphazardly-placed-books-180959381/ adresinden alındı
• Martinez-Martin, E., Ferrer, E., I. V., & Pobil, A. P. (2021). The UJI aerial librarian robot: a quadcopter for visual library inventory and book localisation. Sensors, 21(4) , 2-16. https://doi.org/10.3390/s21041079
• Nao-Roboter - Stadt Köln. (2023, Mayıs 13). Stadt Köln: https://www.stadt-koeln.de/artikel/65294/index.html adresinden alındı
• Nokour, M. A. (2022). Derin öğrenme metodlarını kullanarak Arapça metin tabanlı duygu analizi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi.
• Özgür, E. (2018). Türkiye’deki üniversite ve halk kütüphanelerinde yaşanan kataloglama sorunları ve kataloglama birimlerinde çalışan personelin eğitim gereksinimler. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
• Öztürk, F., & Özel, N. (2021). Yapay zekâ ve kütüphaneler. Bilgi Dünyası, 22(2), 351-386. doi:https://doi.org/10.15612/BD.2021.648
• Şahin, S. (2019). Belediyelerde kütüphane hizmetleri: İstanbul Büyükşehir Belediyesi örneği. [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Toprakoğlu, N. M., & Çetintaş, H. B. (2021). Dijital fotoğrafların kataloglanması: Bir standart önerisi. Library Archive and Museum Research Journal, 2(2), 111-129.
• Uçak, N. (. (2004). Değişen bilgi ortamının danışma hizmetine etkisi. Türk Kütüphaneciliği, 18(4), 407-417. Üstüner, A. (2009). Kurum kütüphanelerinde elektronik danışma hizmetleri: DSİ kütüphanesi örneğinin değerlendirilmesi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Vecera, E. (2020). Künstliche intelligenz in bibliotheken. nformation. Wissenschaft & Praxis, 71(1), 49-52.
• Yalçınkaya, Y. (2016). Dijital kültür ve dijital kütüphane. Türk Kütüphaneciliği, 30(4), 595-618.
• Yıldız, M., & Yıldırım, B. F. (2018). Yapay zekâ ve robotik sistemlerin kütüphanecilik mesleğine olan etkileri. Türk Kütüphaneciliği, 32(1), 26-32.