The Changing Paradigm Of Management Artifıcial Intelligence Leadership

Year 2025, Issue: 118, 89 - 116, 18.06.2025

Hasibe Gül Sevinç

https://doi.org/10.36484/liberal.1542213

Abstract

The process of change and transformation in management has increasingly emphasized the importance of digital management strategies and policies. The integration of technology with intelligence-based systems, aimed at facilitating human life, reduces the workload of leaders and enhances organizational efficiency through applications of artificial intelligence. The combination of a leader’s cognitive capacity with the technical superiority of artificial intelligence in determining managerial strategies has introduced a new dual-actor management model. The main purpose of this study is to examine the effects of artificial intelligence on
leadership and to evaluate the dynamics of this dual-actor relationship. In this literature-based review, data obtained through a literature survey are analyzed, emphasizing the importance of a collaborative harmony between artificial intelligence and leadership, rather than a competitive relationship. Although there
are views suggesting that artificial intelligence may replace human intelligence, it is unrealistic to completely exclude the human factor from management processes, as not all qualities unique to human intelligence can be transferred to artificial systems. A complementary collaboration between leadership and artificial
intelligence forms the foundation of a contemporary management approach.

Keywords

Management , Intelligence , Artificial Intelligence , Leadership , Actor

Yönetimin Değişen Pradigması: Yapay Zekâ Liderliği

Abstract

Yönetimde yaşanan değişim ve dönüşüm süreci, dijital yönetim stratejileri ile politikalarının önemini giderek artırmıştır. Teknolojinin, zekâ temelli sistemlerle bütünleşerek insan yaşamını kolaylaştırmaya yönelik gelişimi, yapay zekâ uygulamaları aracılığıyla liderlerin iş yükünü azaltmakta ve örgütsel verimliliği artırmaktadır. Yönetsel stratejilerin belirlenmesinde liderin bilişsel kapasitesi ile yapay zekânın teknik üstünlüğünün birleşmesi, çift aktörlü yeni bir yönetim modelini gündeme getirmiştir. Bu çalışmanın temel amacı, yapay zekânın liderlik üzerindeki etkilerini inceleyerek, söz konusu aktörlük ilişkisinin dinamiklerini değerlendirmektir. Derleme niteliğindeki bu çalışmada, literatür taramasıyla elde edilen veriler analiz edilerek, yapay zekâ ve liderlik arasında bir rekabetten ziyade, iş birliğine dayalı bir uyumun önemi vurgulanmaktadır. Yapay zekânın insan zekâsının yerini alabileceğine dair görüşler bulunsa da insan zekâsına özgü niteliklerin tümünün yapay sistemlere aktarılması söz konusu olmadığı için insan unsurunun yönetim süreçlerinden tamamen
soyutlanması gerçekçi değildir. Liderlik ve yapay zekâ arasında kurulacak tamamlayıcı iş birliği, çağdaş yönetim anlayışının temelini oluşturmaktadır.

Keywords

Yönetim , Zeka , Yapay Zeka , Liderlik , Aktör

References

• Abanoz, M. ve Acar, E. (2023). Yapay Zekâ ve Ontolojik Güvensizlik: Bireysel ve Toplumsal Kaygı Dinamikleri Üzerine Bir Değerlendirme. LAÜ Sosyal Bilimler Dergisi, XIV(I), 22-51.
• Aboumoussa, L. ve Pfister, J. (2024). Leadership Development in the Age of Artificial İntelligence. Harvard Kennedy School: Mossavar-Rahmani Center. Erişim adresi: https://www.hks. harvard.edu/sites/default/files/centers/mrcbg/Final_AWP_244.pdf
• Adalı, E. (2017). Yapay Zekâ. Mehmet Karaca (Ed.) İnsanlaşan Makineler ve Yapay Zekâ içinde (s. 8-13). İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Vakfı Dergisi.
• Alsheibani, S. A., Messom, C., Cheung, Y. ve Alhosni, M. (2020). Reimagining the Strategic Management of Artificial Intelligence: Five Recommendations for Business Leaders.
• AMCIS 2020 Proceedings, Erişim adresi: https://aisel.aisnet.org/amcis2020/is_ leadership/is_lyeadership/4
• Aydın, A. H. (2011). Yönetim Bilimi. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Balçık, B. (2005). İşletme Yönetimi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Basu, S., Majumdar, B., Mukherjee, K., Munjal, S. ve Palaksha, C. (2023). Artificial IntelligenceHRM Interactions and Outcomes: Systematic Review and Casual Configurational Explanation. Human Resource Management, 33, 1-16. Erişim adresi: https://doi.org/10.1016/j.hrmr.2022.100893
• Bostrom, N. (2014). Superintelligence Paths, Dangers, Strategic. New York: Oxford University Press.
• Bostrom, N. ve Yudkowsky, E. (2014). The Ethics of Artificial Intelligence. Keith Frankish ve William M. Ramsey (Ed.) The Cambridge Handbook of Artificial Intelligence içinde (s.316-334). United Kingdom: Cambridge University Press.
• Brynjolfsson, E. and Mcafee, A. (2017) The Business of Artificial Intelligence. Harvard Business Review, 7, 3-11. Erişim adresi: https://starlab-alliance.com/wp-content/uploads/2017/09/The-Business-of-Artificial-Intelligence.pdf
• Daugherty, P. ve Wilson, J. H. (2018). Human+Machine, Updated and Expanded: Remagining Work In the Age of AI. Boston, Massachusetts: Harvard Business Review Press.
• Davenport, T. H. ve Harris, J. G. (2007). Competing on Analytics The New Science of Winning. United States of America: Harvard Business School Publishing Corporation.
• Demir, K. (2019). İnsan Kaynaklarında Yapay Zekâ Kullanımı. Sektörüm Akıllı İşler Dergisi. Erişim adresi: https://www.sektorumdergisi.com/insan-kaynaklarinda-yapay-zekâ -kullanimi/
• Drucker, P. F. (2011). Etkin Yöneticiyi Etkin Yapan Nedir?. (çev. Melis İnan) Liderlik içinde (s.35-51). İstanbul: Optimist Yayınları.
• Duttweiler, P. C. ve Hord, S. M. (1987). Dimensions of Effective Leadership. Austin Texas: Southwest Educational Development Laboratory.
• Floridi, L. (2013). The Ethics of Information. New York: Oxford University Press.
• Fullan, M., Azorin, C., Harris, A. ve Jones, M. (2024). Artificial Intelligence and School Leadership: Challenges Opportunities and Implications. School Leadership & Management, 44(4), s.339–346. Erişim adresi: https://doi.org/10.1080/13632434.2023.2246856
• Gezgin, U. B. (Ed.) (2023). Yapay Zekâ ve Demokrasi: Kullanılacak ve Kötüye Kullanılacak Yapay Zekâ Araçları. Yapay Zekâ Psikolojisi ve Sosyolojisi içinde (s. 107-122). Ankara: Serüven Yayınevi.
• Ghosh, M. ve Arunachalam, T. (2021). Introduction to Artificial Intelligence. K. G. Srinivasa, G. M. Siddesh ve S. R. Mani Sekhar (Ed.). Artificial Intelligence for Information Management: A Healthcare Perspevtive içinde (s. 23-44). Singapore: Springer. Erişim adresi: https://download.e-bookshelf.de/download/0016/7473/15/L-G-0016747315-0058356651.pdf
• Gignac, G. E. ve Szodorai, E. T. (2024). Defining Intelligence: Bridging The Gap Between Human and Artificial Perspectives. Intelligence, 104, 1-16, May-June. Erişim adresi: https://doi.org/10.1016/j.intell.2024.101832
• Goleman, D. (2011). Lideri Lider Yapan Nedir?. (çev. Melis İnan) Liderlik içinde (s. 7-33). İstanbul: Optimist Yayınları.
• Goryunova, E. ve Jenkins, D. (2024). Macro View of the Place and Impact of Artificial Intelligence on the Design, Content, Delivery and Student Management in Graduate Leadership Education. Journal of Leadership Studies, 18(2), 35-42. Erişim adresi: http://10.1002/jls.21899
• Göktaş, P. (2021). İnsan Kaynakları Yönetiminde Yapay Zekâ Uygulamaları. Öykü İyigün ve Mustafa K. Yılmaz (Ed.). Yapay Zekâ Güncel Yaklaşımlar ve Uygulamalar içinde (s.149-168). İstanbul: Beta Yayınları.
• Grilli, L. ve Pedota, M. (2024). Creativity and Artificial Intelligence: A Multilevel Perspective. Creativity and Innovation Management, 33(2), 234-247. Erişim adresi: https://doi.org/10.1111/caim.12580
• Güney, Salih (2020). Liderlik. Ankara: Nobel Yayınları.
• Güzeldere, G. (1998). Yapay Zekâ’nın Dünü, Bugünü, Yarını. Cogito, 13, 27-42.
• Howirtz, M., Milosavljevic, M. ve Bulck, H. V. D. (2023). The Use of Artificial Intelligence by Public Service Media: Between Advantages and Threats. Christo El Morr (Ed.) AI and Society Tensions and Oppprtunities içinde (s. 127 140). New York: CRC Press Taylor & Francis Group.
• Ibarra, H. ve Hansen, M. T. (2020). İşbirliğine Açık Bir Lider misiniz?. (çev. Taner Gezer) Liderlik-2 içinde (s. 93-108). İstanbul: Optimist Yayınları.
• İsmet, M. (1989). Modern İşletmecilik. İstanbul: Der Yayınları.
• Kamble, R. ve Shah, D. (2018). Applications of Artificial Intelligence Human Life. International Journal of Research Granthaalay, 6(6), June, 178-188.
• Keen, P. G.W. ve Scott Morton, M. S. (1978). Decision Support Systems An Organizational Perspective. United States of America: Addison-Wesley Publishing Company.
• Khanna, T. (2018). Teknoloji Toplumun Önüne Geçerse. Harvard Business Review Türkiye, Temmuz. Erişim adresi: https://hbrturkiye.com/dergi/teknoloji-toplumun-onune-gecerse
• Kobayashi, Y., Ishibashi, M. ve Kobayashi, H. (2019). How Will Democratization of Artificial Intelligence Change The Future of Radiologists?. Japanese Journal of Radiology, 37(1), 9-14.
• Kolbjørnsrud, V., Amico, R. ve Thomas, R. J. (2016). The Promise of Artificial Intelligence: Redefining Management in the Workforce of the Future, Business Horizons, 59(5), 535-541 Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/306039533_The_promise_of_artificial_intelligence_Redefining_management_in_the_workforce_of_the_future
• Kouzes J. M. ve Posner, B. Z. (2002). The Leadership Challenge. San Francisco: Jossey-Bass.
• Langeveldt, D. C. (2024). AI-Driven Leadership: A Conceptual Framework for Educational Decision- Making in the AI Era. E Journal of Humanities, Arts and Social Science (EHASS), 5(8), 1582-1595. Erişim adresi: https://doi.org/10.38159/ehass.20245812
• Larson, E. J. (2021). The Myth of Artificial Intelligence Why Computers Can’t Think the Way We Do. London, England: The Belknap Press of Harvard University Press.
• Larson, L. ve DeChurch, L. (2020). Leading Teams in the Digital Age: Four Perspectives on Technology and What They Mean for Leading Teams. The Leadership Quarterly, 31(1), 1-18. Erişim adresi: http://doi.org/10.1016/j.leaqua.2019.101377
• Law, T. ve McCall, L. (2024). Artificial Intelligence Policymaking: An Agenda for Sociological Research. Socius: Sociological Research for a Dynamic World, 10, 1-13.
• Lee, E. A. (2019). İnsan ve Teknoloji Arasındaki Yaratıcı Ortaklık: Dijital Ruh. (çev. Avni Uysal ve Gizem Uysal). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Maranto, A. R. (2024). The Challenges of Artificial Intelligence in Organizational Leadership and the Importance of Human-In-The-Loop Authority. The Pacific Journal of Science and Technology, 25(2), 81-93, November. Erişim adresi: https://www.akamai.university/pacific-journal-of-science-and-technology.html
• Marr, B. (2022). Yapay Zekâ Dijital Dönüşüm İşinizi Nasıl Etkileyecek. (çev. Ümit Şensoy). İstanbul: Optimist Yayınları.
• Maxwell, J. C. (2023). Liderlik Yasaları. (çev. Alican Pınarbaşı). İstanbul: Beyaz Yayınları.
• Mitchell, M. (2019). Artificial Intelligence A Guide for Thinking Humans. New York: Farrar, Straus and Giroux.
• Northouse, P. G. (2013). Leadership Theory and Practice. Singapore: Sage Publication.
• Oran, İ. B. (2021). Dünyada Yapay Zekâ ve Robotik Teknolojisi Uygulamalarında Bölgesel ve Sektörel Farklar. Gökalp Çınarer (Ed.). Yapay Zekâ ve Dijital Teknoloji içinde (s. 3-34). Ankara: İksad Yayınevi.
• Oxford English Dictionary (2024). Leader. Oxford English Dictionary Online. Erişim adresi: https://www.oed.com/search/dictionary/?scope=Entries&q=leader
• Öztuna, B. (2017). Endüstri 4.0 (Dördüncü Sanayi Devrimi) ile Çalışma Yaşamının Geleceği. Ankara: Gece Kitaplığı. Öztürk, C. (2018). Liderlik. Ankara: Nobel Yayınları.
• Pavaloiu, A. (2016). The Impact of Artificial Intelligence on Global Trends. Journal of Multidisciplinary Developments, 1(1), 21-37.
• Peifer, Y., Jeske, T. ve Hille, S. (2022). Artificial İntelligence and Its Impact on Leaders and Leadership. 3rd International Conference on Industry 4.0 and Smart Manufacturing Procedia Copmuter Science, 200, 1024-1030. Erişim adresi: https://doi.org/10.1016/j.procs.2022.01.301
• Pekdemir, R. ve Önal, M. Mete (1999). Bilgi Teknolojisindeki Gelişmelerin Muhasebe Mesleğine Etkileri. Yönetim, 10(34), 7-14.
• Quaquebeke N. V. ve Gerpott, F. H. (2023). The Now, New, and Next of Digital Leadership: How Artificial Intelligence (AI) Will Take Over and Change Leadership as we Know It. Journal of leadership & Organizational Studies, 30(8), 265-275. Erişim adresi: https://doi.org/10.1177/15480518231181731
• Rozman, M., Tominc, P. ve Milfelner, B. (2023). Maximizing Employee Engagement Through Artificial Intelligent Organizational Culture in the Context of Leadership and Training of Employees: Testing Linear and Non-Linear Relationships. Cogent Business & Management, 10(2), 1-30. Erişim adresi: https://doi.org/10.1080/23311975.2023.2248732
• Sabuncuoğlu, Z. ve Tüz, M. (2001). Örgütsel Psikoloji. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Samuel Johnson’s Dictionary (2024). Leader. Samuel Johnson’s Dictionary Online. Erişim adresi: https://johnsonsdictionaryonline.com/views/search.php?term=leader
• Sargın, A. (2019). Yapay Zekâ Etkinlik Kitabı-II. Milli Eğitim Bakanlığı Yayını. Erişim adresi: https://www.urfastem.gov.tr/kitaplar/yapay%20zekâ%20kitap2%20son.pdf
• Sayım, F. (2022). Yapay Zekâ Kavramlar Uygulamalar. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Searle, J. (1980). Minds, Brains and Programs. Behavioral and Brain Sciences, 3(3), 417-457.
• Simon, H. A. (1977). The New Science of Management Decision. New York: Prentice Hall.
• Singh, S. K., Usmani, A., Nayak, P. K. ve Vadi, V. R. (2024). Role of Artificial Intelligence in Business. IPE Journal of Management, 14(18), January-June, 174-181.
• Spector, L. (2006). Evolution of Artificial Intelligence. Artificial İntelligence, 170(18), 1251-1253.
• Sumru, K. (2015). Siyasal Pazarlama Sürecinde Liderlik. Bursa: Ekin Yayınları.
• Susskind, D. (2018). Artificial Intelligence and Its Impact on Leadership. BLED: IEDC Bled Schol of Management.
• Tolan, B. (1991). Toplum Bilimlerine Giriş. Ankara: Feryal Matbaacılık.
• Turan, T. (2024). Dijital Vicdan: Yapay Zekâ Çağında Etik. Afyonkarahisar: Yaz Yayınları.
• Ulukan, C. (2018). Liderlik ve Motivasyon. Güneş Nezire Zeytinoğlu (Ed.). Yönetim ve Organizasyon içinde (s. 144-169). Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Ülgen, B. ve Yavuz, N. (2021). Yapay Zekâ ile Liderliğin Dönüşümü. Öykü İyigün ve Mustafa K. Yılmaz (Ed.). Yapay Zekâ Güncel Yaklaşımlar ve Uygulamalar içinde (ss.13-30). İstanbul: Beta Yayınları.
• Warwick, K. (2012). Yapay Zekâ Temel Prensipler. (çev. Gizem Uysal ve Avni Uysal). İstanbul: Ginko Kitap.
• Watkins, M. D. (2020). Yöneticiler Nasıl Lidere Dönüşür: Bakış Açısı ve Sorumluluklardaki Yedi Sismik Dönüşüm. (çev. Taner Gezer) Liderlik-2 içinde (s. 25-41). İstanbul: Optimist Yayınları.
• Webster Noah Dictionary (2024). Leader. Amercian Dictionary of the English Language. Erişim adresi: https://webstersdictionary1828.com/Dictionary/leader
• Werner, I. (1993). Liderlik ve Yönetim. (çev. Vedat Üner). İstanbul: Rota Yayınları.
• Wheeler, G. R. ve Pereira, L. M. (2004). Epistemology and Artificial Intelligence. Journal of Applied Logic, 2(4), 469-493.
• Wilson, H. J. ve Daugherty, P. R. (2023). İşbirliğine Dayalı Zekâ: İnsanlar ile Yapay Zekâ Güçlerini Birleştiriyor. (çev. Nadir Özata) Yapay Zekâ içinde (s. 177-198). İstanbul: Optimist Yayınları.
• Zuboff, S. (2019). The Age of Surveillance Capitalism. New York: Public Affairs.
• Robbins, S. P. ve Coulter, M. K. (2007). Management. New York: Pearson-Prentice Hall.
• Rost, J. C. (1993). Leadership for the Twenty-First Century. New York: Praeger Press.