Darbeler ve Batı Medyası: 28 Şubat Darbesi Üzerinden Bir Analiz

Yıl 2016, Sayı: 84, 35 - 56, 01.12.2016

Şeyma Akın

Öz

Modern Türkiye’de asker-sivil ilişkisi, genelde sorunlu olagelmiştir; özellikle askerin sivil cenaha duyduğu güvensizlik ve ayrıca kendisini cumhuriyetin değerlerinin bekçisi addetmesi ile bu gerilimli ilişki zaman zaman darbelerle noktalanmıştır. “Başarılı” darbelerin yanı sıra çeşitli darbe girişimleri yapılmıştır. Böyle bir girişim en son bu yılın Temmuz ayında yaşanmış, başarısız olmasına rağmen de ülkeye epeyce hasar vermiştir. Seçilmiş hükümeti yerinden etme bakımından “başarılı” darbeler 1960, 1971, 1980 ve son olarak da 1997’de gerçekleşmiştir. Ancak 28 Şubat postmodern darbe olarak nitelendirilen bu girişim, diğerlerinden oldukça farklı seyretmiş ve sonuçlar doğurmuştur. Daha öncekilerden farklı olarak konvansiyonel yöntemlere başvurulmamış, çağın koşullarından faydalanılarak geniş destek sağlanmıştır. Çeşitli kurumların yanı sıra medyayı kitleleri ikna etmek, darbe koşullarını hazırlamak, makbul olan ile olmayan arasında ayırım yapmak gibi amaçlar için kullanılmış ve ciddi bir başarı sağlanmıştır. Türkiye’de böyle bir darbe yaşanırken, Batılı devletler bunu bir darbe olarak algılamak istememiş, daha ziyade haddini aşan İslamcı bir hükümetin doğru yola getirilmesi şeklinde yorumlanmıştır

Anahtar Kelimeler

28 Şubat, darbe, Batı medyası, İslamcılık

Coups and Western Media: An Analysis Based on February 28 Coup

Öz

The relationship between the army and civil government has usually been problematic in modern Turkey. The army has considered as the guardian of the values of the republic and thus not trusted civil governments, which led to coups several times in Turkey. Next to “successful” coups, Turkey has also experienced many coup attempts; one such attempt was in July this year causing severe damages in the country. Attempts resulting in coup d’états were in 1960, 1971, 1980 and 1997, all of which resulted in overthrowing the elected government. However, the postmodern coup of28 February 1997 was different in terms of how it proceeded and resulted. It did not turn to conventional methods, but provided wide support using the means of its time. It made use of the media to convince people, prepare conditions for the coup, differentiate between the approved and menacing politicians and gained much success by doing so. While Turkey was going through a coup, Western states did not consider it a coup, but preferred to interpret it as putting the İslamists into the right way

Anahtar Kelimeler

28 February, coup, Western media, Islamism

Kaynakça

• AMMANN, Ludwig, “Private and Public in Muslim Civilization”, Islam in Public, derleyen: Nilü- fer Göle, Ludwig Ammann, Istanbul Bilgi University Press, İstanbul 2006
• BAYRAMOĞLU, Ali, 28 Şubat Bir Müdahalenin Güncesi, İletişim Yayınları, İstanbul 2007.
• BULLOCK, Katherine, Müslüman Kadınları ve Tesettürü Yeniden Düşünmek, çev. Muhammet Şeviker, Karakalem Yayınları, İstanbul 2005.
• ENSAROĞLU, Yılmaz, “28 Şubat’ın İnsan Hak ve Özgürlüklerine Etkileri”, 28 Şubat Postmodern Bir Darbenin Sosyal ve Siyasal Analizi, Birey Yayıncılık, İstanbul 2007.
• ERASLAN, Sibel, “28 Şubat 1997’nin Hedefindeki Kadın Kimliği”, 28 Şubat Postmodern Bir Darbenin Sosyal ve Siyasal Analizi, Birey Yayıncılık, İstanbul2007.
• ERDOĞAN, Mustafa, “28 Şubat Darbesi”, 28 Şubat Postmodern Bir Darbenin Sosyal ve Siyasal Analizi, Birey Yayıncılık, İstanbul 2007.
• GÖLE, Nilüfer, “La Laicite, L’EspacePublic et le Defi Islamiste en Turquie”, Confluences Medi- terranee No. 33, 2000.
• GÖLE, Nilüfer, “Islamic Visibilities and Public Sphere”, Islam in Public, derleyen: Nilüfer Göle - Ludwig Ammann, Istanbul Bilgi University Press, İstanbul 2006.
• ÖZGEN, Ali,“28 Şubat Sürecinin Siyasal Açıdan Neden ve Sonuçları”, Yüksek Lisans Tezi ,Muğ- la Üniversitesi, Kamu Yönetimi ABD, Muğla 2008.
• PETEK, Reşat, “28 Şubat’ın Hukuk Dünyasına Yansımaları”, 28 Şubat Postmodern Bir Darbenin Sosyal ve Siyasal Analizi, Birey Yayıncılık, İstanbul 2007.
• TARHAN, Nevzat, “Öğretici Darbeler”, 28 Şubat Postmodern Bir Darbenin Sosyal ve Siyasal Analizi, Birey Yayıncılık, İstanbul 2007. İnternet Kaynakları
• “A history of Turkey’s coups”, The Telegraph, 30.04.2007, http://www.telegraph.co.uk/news/ worldnews/1550156/A-history-of-Turkeys-coups.html (erişim: 30.05.2008)
• “Attacke Eins”, Die Welt, 11.04.1997, http://www.welt.de/print-welt/article 636060/Attac- ke_Eins.html (erişim: 30.09.2007)
• BEDNARZ, Dieter, SCHUMACHER, M., “Das Land explodiert”, Der Spiegel, 17.06.1996, http:// www.spiegel.de/spiegel/print/d-8939574.html (erişim: 27.07.2007)
• BEDNARZ, Dieter , “Sturz in dieDunkelheit”, Der Spiegel, 31.03.1997, http://www.spiegel.de/ spiegel/print/d-8687561.html (erişim: 27.07.2007)
• BEDNARZ, Dieter, “Lektionfür den Lehrer”, Der Spiegel, 02.06.1997, http://www.spiegel.de/ spiegel/print/d-8720392.html (erişim: 27.07.2007)
• COUGHLIN, Con, “Turkey’s militant Muslims should worry West”, The Telegraph, 04.05.2007, http://www.telegraph.co.uk/comment/personal-view/3639635/Turkeys-militant- Muslims-should-worry-West.html (erişim: 27.07.2007)
• EVANS-PRITCHARD, Ambrose ve ZAMAN, Amberin, “European court backs Turkey’s ban on Islamists”, The Telegraph, 01.08.2001 http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/eu- rope/turkey/1336071/European-court-backs-Turkeys-ban-on-Islamists.html (erişim: 27.07.2007)
• GOTTSCHLICH, Juergen, “Die Armeebringtkeine Rettung”, Die Zeit Online, Almanya, 25.04.1997
• http://www.zeit.de/1997/18/Die_Armee_bringt_keine_Rettung (erişim: 27.07.2007)
• GROßBONGARDT, Annette ve ZAND, Bernhard, 07.05.2007, Drama mit vertauschtenRollen, http://www.spiegel.de/spiegel/print/d-51449025.html (erişim: 27.07.2007)
• KAZIM, Hasnain, Verschwörungstheoriennach dem Putschversuch”, Der Spiegel, 16.07.2016, http://www.spiegel.de/politik/ausland/tuerkei-verschwoerungstheorien-nach-dem- putschversuch-a-1103356.html (erişim: 15.11.2016)
• HACKENSBERGER, vol Alfred ve STÜRMER, Michael, “Wie die Türkei islamistischen Ter- roristen hilft”, Die Welt, 17.08.2016, https://www.welt.de/politik/deutschland/ar- ticle157727376/Wie-die-Tuerkei- islamistischen- Terroristen-hilft.html (erişim: 09.11.2016)
• HENLEY, Paul, “Islamist conspiracy fear in Turkey”, BBC, 31.08.2006, http://news.bbc.co.uk/2/ hi/programmes/crossing_continents/5301682.stm (erişim: 30.09.2008)
• HOOPER, Duncan, “Turkish anti-Islamic rally draws 500.000”, The Telegraph, 29.04.2007, http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/1550073/Turkish-anti-Islamic-rally- draws-500000.html (erişim: 30.09.2007)
• KALNOKY, Boris, “Ewiger Machtkampf mit den Generaelen”, Die Welt, 27.02.2007, http:// www.welt.de/politik/article738371/Ewiger_Machtkampf_mit_den_Generaelen.html (erişim: 30.09.2007)
• KENEŞ, Bülent, “Turkey’s slow-motion coup”, The Guardian, 30.06.2008, http://www.guardi- an.co.uk/commentisfree/2008/jun/30/turkey.islam (erişim: 29.12.2009)
• KÖHNE, Gunnar, “Einreines Lichtfürdie Türkei”, Die Zeit, 16.08.2001, 08.09.2013 tari- hinde gözden geçirildi, http://www.zeit.de/2001/34/200134_erdogan.xml (erişim: 10.11.2016)
• KREUTZER, Christian, “Darum bleibt die Türkei an der Seite des IS”, T Online, 22.07.2015
• http://www.t-online.de/nachrichten/ausland/krisen/id_74797844/nach-suruc-anschlag- darum-bleibt-die-tuerkei-an-der-seite-des-is.html (erişim: 10.11.2016)
• “La Turquie au bord d’une grave crise politique”, Le Figaro, 28.04.2007, http://www.lefigaro. fr/international/2007/04/28/01003-20070428ARTWWW90093-la_turquie_au_bord_ dune_grave_crise_politique.php (erişim: 31.12.2009)
• LORIEUX, Claude, “L’armée contre la dérive islamiste”, Le Figaro, 03.03.1997, http://www. lefigaro.fr/ (erişim: 31.12.2009)
• LUEDERS, Michael, “Erbakans Provokation”, Die Zeit, 14.02.1997, http://www.zeit. de/1997/08/Erbakans_Provokation (erişim: 20.07.2007)
• MARCHAND, Laure, “Les islamistes turcs jouent le peuple contre l’armée”, Le Figaro’dan aktaran Press Reader, 11.05.2007, http://www.pressreader.com/france/le-figa ro/20070511/281612415968045, erişim 11.10.2009
• MORRIS, Chris, “Turkey bans Islamist party”, The Guardian, 17.01.1998, http://www.guardi- an.co.uk/world/1998/jan/17/turkey?INTCMP=SRCH (erişim: 29.12.2009)
• “On the weapons trail: How does IS arm itself?” BBC, 21.11.2016, http://www.bbc.com/ news/world-middle-east-38056867, (erişim: 21.11.2016)
• ÖZDEMİR, Cem, “Wem gehört die Türkei”, Die Welt, 02.05.2007, http://www.welt.de/welt_ print/article845504/Wem_gehoert_die_Tuerkei.html (erişim: 30.09.2007)
• POPE, Nicole, “Les militaire sturcsmettent le gouvernement islamiste sous surveillance”, Le Monde, 04.03.1997, http://www.lemonde.fr/archives/article/1997/03/04/les-militaires- turcs-mettent-le-gouvernement-islamiste-sous-surveillance_3765805_1819218. html?xtmc=les_militaires_turcs_mettent_le_gouvernement_islamiste_sous_ surveillance&xtcr=1 (erişim: 31.12.2009)
• POPE, Nicole, “L’armée turque a tenté de discréditerdes journalistes qui ne suivaient pas la lignepolitiqueofficielle”, Le Monde, 15.11.2000, http://www.lemonde.fr/archives/ article/2000/11/15/l-armee-turque-a-tente-de-discrediter-des-journalistes-qui-ne- suivaient-pas-la-ligne-politique-officielle_3712045_1819218.html?xtmc=l_armee_ turque_a_tente_de_discrediter_des_journalistes_qui_ne_suivaient_pas_la_ligne_po- litique_officielle&xtcr=1 (erişim: 31.12.2009)
• THUMANN, Michael , “Putsch der Paragraphen”, Die Zeit, 03.04.2008, http://www.zeit. de/2008/15/Putsch_der_Paragraphen, (erişim: 30.09.2008)
• Timeline Turkey, BBC, 10.12.2009, http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/country_profiles/ 1023189.stm (erişim: 30.12.2009)
• “Turkey bans the Islamists”, BBC, 17.01.1998, http://news.bbc.co.uk/2/hi/in_depth/ world/2002/islamic_world/2144316.stm (erişim: 20.05.2007)
• TUYSUZ, Gul ve MCLAUGHLIN, Eliott C., CNN, 18.07.2016 http://edition.cnn.com/2016/ 07/18/ middleeast/turkey-failed- coup-explainer/ (erişim: 09.11.2016)
• ZAMAN, Amberin ve MCELROY, Damien, “Army meddling threatens Turkey’s EU chances”, The Telegraph, 03.03.2007, http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/1550496/ Army-meddling-threatens-Turkeys-EU-chances.html (erişim: 15.05.2008)
• ZAMAN, Amberin, “Move to curb Islamic radicals puts spotlight on the role of Turkish army”, The Telegraph, 13.09.2000, http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe /tur- key/1355318 /Move-to-curb-Islamic-radicals-puts-spotlight-on-role-of-Turkish-army. html (erişim: 12.11.2008)
• “Zum Putschwird es nichtkommen” , Der Spiegel, 30.04.2007, http://www.spiegel.de/politik/ ausland/0,1518,480161,00.html
• TumGazeteler.com http://www.tumgazeteler.com/?a=4748992&cache=1
• Habervakti.com Vakti, http://www.habervakti.com/?page=news_details&id=6336
• Televizyon Yayını “Yakın Tarih”, İz Tv, yayınlama tarihi ve saati: 29.09.2011 14:55-15:37.