Ekonomik Gelişme ve Ekoloji

Yıl 2023, Sayı: 109, 79 - 103, 20.03.2023

Özgür Kanbir

https://doi.org/10.36484/liberal.1216629

Öz

Bu çalışmada ekonomik gelişme ve ekoloji alanları arasındaki ilişkiler ele alınmaktadır. Bu ilişkilerin sosyal ve doğal yaşamdaki karşılıklı etkileşimleri ortaya konarak insan-doğa ilişkisinin sürdürülebilirliği açısından bazı tespitler yapılmaktadır. İnsanın ekonomik davranışları ile doğa yasaları arasındaki ilişkilerin uyumu ya da uyumsuzluğu, her iki varlık alanının da geleceğini etkilemekte ve belirlemektedir. Bu ilişkilerin felsefi ve bilimsel düzlemde ele alınması, hem kısa dönemdeki güncel sorunlara bir ışık tutabilir ve hem de uzun dönemli yapısal sorunlara çözüm önerileri vadedebilir. Toplumların ekonomik gelişmesi hem ekolojik dengeye ve hem de uygulanan iktisat politikalarına bağlıdır. Otoriter bir felsefi temele sahip olan müdahaleci iktisat politikaları hem ekonomik ve hem de ekolojik sorunlar yaratmaktadır. Kendiliğinden doğan bir düzene sahip olan piyasaya yönelik devlet müdahalesi ekonomik krizleri yaratır iken, doğal dengeye yönelik insan müdahaleleri de ekolojik sorunlar yaratmaktadır. Çalışmada bu sorun alanlarına doğal özgürlük sistemi paradigmasından bakılmıştır. Aynı zamanda, çalışmada ekonomi ve ekoloji bilimleri açısından ortak ilkeler ve yasaların neler olduğuna dair çıkarımlar yapılmıştır. Ekolojiden hareketle yapılan bu çıkarımların sonuçlarına göre her iki yaşam alanının dengeli bir şekilde devam edebilmesi için gerekli olan temel felsefi zemin minimum müdahaledir.

Anahtar Kelimeler

Doğal düzen paradigması, Ekonomik gelişme, Ekoloji ve Ekonomi, Piyasa, Müdahale, Kriz

Economic Development and Ecology

Öz

In this study, the relations between the fields of economic development and ecology are discussed. The harmony or incompatibility of the relations between human economic behavior and the laws of nature affects and determines the future of both areas of existence. Intrusive economic policies, which have an authoritarian philosophical basis, create both economic and ecological problems. While the state intervention in the market, which has a spontaneous order, creates economic crises, human interventions in the natural balance also create ecological problems. In the study, these problem areas were examined from the natural freedom system paradigm. At the same time, inferences were made about the common principles and laws in terms of economics and ecological sciences in the study. According to the results of these inferences based on ecology, the basic philosophical ground required for both living spaces to continue in a balanced way is the minimum intervention.

Anahtar Kelimeler

Natural Order Paradigm, Economic Development, Ecology and Economy, Market, Intervention, Crisis

Kaynakça

• Acar, M. (2010). Avusturya İktisadının İktisadî Düşünceye Katkıları Üzerine, (60), 203–214. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/791494 adresinden erişildi.
• Acar, M. (2018). İktisadın Evrensel Yasaları ve Kadim Sorunları. Konya: Literatürk Academia Yayınları.
• Acemoğlu, D. ve Robinson, J. A. (2017). Ulusların Düşüşü (20.Baskı.). İstanbul: Doğan Kitap.
• Britannica. (2022). cybernetics. Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/science/cybernetics adresinden erişildi.
• Bruntdhland, G. H. (1987). Report of the World Comission on Enviroment and Development: Our Common Future. https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/5987our-common-future.pdf adresinden erişildi.
• Canan, S. (2016). Kimsenin Bilemeyeceği Şeyler (4. Baskı.). İstanbul: Tuti Kitap yayınları.
• Dalmia, S. (2007). Küresel Isınmaya Yönelik Mülkiyet Hakları Yaklaşımları. Liberal Düşünce, (48), 19–22. https://dergipark.org.tr/tr/pub/liberal/issue/48198/609996 adresinden erişildi.
• Demirsoy, A. (2022). 2035 Sonun Başlangıcı (1. Baskı.). İstanbul: Sarmal Kitabevi.
• Dietrich, M. R. (2021). Richard C.Lewontin. Nature2. https://www.nature.com/articles/d41586-021-01936-6 adresinden erişildi.
• Drake, G. W. F. (2022). thermodynamics. Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/science/thermodynamics adresinden erişildi.
• Ellen, R. F. (2016). Ekoloji. (A. Kuper ve J. Kuper, Ed.)Sosyal Bilimler Ansiklopedisi. Adres Yayınları.
• Eymirli, E. B. (2020). İklim Değişikliği İle Mücadelede Karbon Ticareti. İzmir Kalkınma Ajansı. https://kalkinmaguncesi.izka.org.tr/index.php/2020/06/01/iklim-degisikligi-ile-mucadelede-karbon-ticareti/ adresinden erişildi.
• Fukuoka, M. (2006). Ekin Sapı Devrimi (1.Baskı.). İstanbul: Kaos Yayınları.
• Garrison, R. W. (2012). Avusturya Okulu. B. Snowdon ve H. R. Vane (Ed.), Modern Makroekonomi içinde (1.Baskı., ss. 421–457). Ankara: Efil Yayınevi.
• Grossman, G. M. ve Krueger, A. B. (1991). Environmental impacts of a North American free trade agreement. 3914. Massachusetts. https://www.nber.org/system/files/working_papers/w3914/w3914.pdf adresinden erişildi.
• Gümüş, E. (2013). Maliye Politikası ve Çevre Sorunları. (B. Ataç, Ed.)Maliye Politikası. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Günsoy, B. (2013). Sürdürülebilir Kalkınma. G. Günsoy ve M. T. Aktaş (Ed.), Doğal Kaynaklar ve Çevre Ekonomisi içinde (1., ss. 144–173). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Hardin, G. (1968). The Tragedy of the Commons. Science, 162(3859), 1243–1248. doi:10.1126/science.162.3859.1243
• Hayek, F. Von. (2013). Özgürlüğün Anayasası. (Y. Z. Çelikkaya, Çev.) (1. Baskı.). Ankara: BigBang Yayınları.
• Hayek, F. Von. (2015). Kölelik Yolu. (T. Feyzioğlu, Y. Arslan ve A. Yayla, Çev.) (6.Baskı.). Ankara: Liberte Yayınları.
• Horwitz, S. (2013). Smith’ten Menger ve Hayek’e Kendiliğinden Doğan Düzen Geleneğinde Liberalizm. A. Yayla (Ed.), Hangi Liberalizm içinde (1.Baskı., ss. 161–190). Ankara: Liberte Yayınları.
• Kalkan, B. (2016). Kendiliğinden Doğan Düzen (1.Baskı.). Ankara: Liberte Yayınları.
• Kanbir, Ö. (2022). Rusya Ukrayna Savaşının Küresel ve Bölgesel Etkileri. E. Sever (Ed.), Krizler ve Savaşların Gölgesinde 21. Yüzyılda Küresel Ekonomi içinde (ss. 333–364). Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Yayınları.
• Kazgan, G. (1999). İktisadi Düşünce (8.). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Keynes, J. M. (1923). A Tract on Monetary Reform. Cambridge University Press. http://universitypublishingonline.org/royaleconomicsociety/ebook.jsf?bid=CBO9781139520638 adresinden erişildi.
• Kışlalıoğlu, M. ve Berkes, F. (1999). Çevre ve Ekoloji (7.Baskı.). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Kuznets, S. S. (1955). Economic growth and income inequality. American Economic Review, (45), 1–28.
• Lewontin, R. (2007). Üçlü Sarmal. Ankara: TÜBİTAK Yayınları.
• Manga, M. ve Cengiz, O. (2020). Çevresel Kuznets Hipotezine Küreselleşme Eksenli Yaklaşım: Türki Cumhuriyetler Örneği. Vizyoner Dergisi, 11(28), 738–752. doi:10.21076/vizyoner. 674546 20
• Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Mises, L. Von. (2017). Ekonomik Politika Bugüne ve Yarına Dair Düşünceler. (H. Y. Başdemir, Çev.) (1.Baskı.). Ankara: Liberte Yayınları.
• Morris, J. (2007). Küresel Isınmaya Uyum Sağlama Konusunda Piyasa Kurumlarının Rolü. Liberal Düşünce, (48), 23–27. https://dergipark.org.tr/tr/pub/liberal/issue/48198/609997 adresinden erişildi.
• O’Sullivan, A., Sheffrin, S. M. ve Perez, S. J. (2015). Makroekonomi (8. bs.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Panayotou, T. (1993). Empricial Tests and Policy Analysis of Environmental Degradation at Different Stages of Economic Development. Geneva. https://www.ilo.org/public/libdoc/ilo/1993/93B09_31_engl.pdf adresinden erişildi.
• Pennington, M. (2014). Sağlam Politik Ekonomi: Klasik Liberalizm ve Kamu Politikasının Geleceği. (A. Yayla, Çev.) (1.Baskı.). Ankara: Liberte Yayınları.
• Şahin, Y. (2012). Çevre Hakkı Üzerine Mülahazalar. Liberal Düşünce, (66), 127–129. https://dergipark.org.tr/tr/pub/liberal/issue/48166/609465 adresinden erişildi.
• Seyidoğlu, H. (1999). Doğal Düzen. Ekonomik Terimler Ansiklopedik Sözlük. Güzem Can Yayınları.
• Şişer, Ö. (2022). Çip Krizi Nedir. TMMOB EMO. https://www.emo.org.tr/ekler/afb9a735d43bff2_ek.pdf?dergi=1278 adresinden erişildi.
• Smith, A. (2020). Milletlerin Zenginliği. (M. Acar, Çev.). Liberus Yayınlar.
• Smith, D. W., Peterson, R. O. ve Houston, D. B. (2003). Yellowstone after wolves. BioScience, 53(4), 330–340. doi:10.1641/0006-3568(2003)053[0330:YAW]2.0.CO;2
• Tullock, G. (1970). Private Wants, Public Means: An Economic Analysis of the Desirable Scope of Government. New York: Basic Books.
• Yalta, A. T. ve Yalta, A. Y. (2019). Modern Makroekonomiye Giriş. Ankara: Adres Yayınları.
• Yurtkuran, S. (2021). Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezinin Geçerliliği ve Yeşil Lojistik: Türkiye Örneği. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(45), 171–201. doi:10.31795/baunsobed.874990