İSTANBUL VE AYASOFYA’NIN BİNA EDİLİŞ EFSANELERİ (MİLLÎ KÜTÜPHANE 06 MİL YZ 271 NOLU CÖNK ÖRNEKLEMİNDE)

Yıl 2021, , 463 - 476, 30.04.2021

Selim Ümütlü

https://doi.org/10.20322/littera.863629

Öz

Asya ve Avrupa’nın kavşak noktasında konumlanan İstanbul, eşine az rastlanır bir coğrafi güzelliğe sahip olduğu gibi uzun bir geçmişe ve zengin bir tarihî mirasa da sahiptir. Şehrin sahip olduğu bu tarihî mirasın en önemli unsurlarından biri de Ayasofya’dır. Bugün olduğu gibi geçmişte de insanlar İstanbul ve Ayasofya’nın bina ediliş sürecini merak etmişler, tarihî bilgilerin eksik kaldığı noktalarda hayal güçlerini devreye sokarak çeşitli efsaneler üretmişlerdir. Bu makalede Millî Kütüphanede 06 Mil Yz 271 nolu cönkte yer alan İstanbul ve Ayasofya’nın bina edilişine dair efsaneler sadeleştirilmiş olarak ve çeviri yazı hâlinde verilmiştir. Böylece benzerlerine birçok yazılı kaynakta rastlanan İstanbul ve Ayasofya efsanelerinin bir cönkteki ifadesi ortaya konularak konuyla ilgili literatüre katkı sağlamak amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

İstanbul,, Ayasofya,, efsane,

Kaynakça

• Akçay, İlhan (1968). Ayasofya Câmii, Ankara: Hakses Neşriyat.
• Aslan, Ferhat (2009). Ayasofya Efsaneleri (Tespit-İnceleme), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul.
• Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi. https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/istanbul/gezilecekyer/ayasofya-muzesi [erişim tarihi: 04.03.2021.
• Cönk, Ankara Millî Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Mil Yz Cönk 271.
• İyice, Semavi (1991). “Ayasofya”, DİA, C. 4, ss. 206-210.
• Karataş, Turan (2018). Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü, İstanbul: İz Yayıncılık.
• Kuban, Doğan (2004). İstanbul Bir Kent Tarihi Bizantion Konstantinopolis İstanbul, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Lokmacı, Süleyman (2019). “Solak-zâde Tarihi’ne Göre İstanbul’un Kuruluşuyla İlgili Efsaneler”, Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 6 (1), ss. 340-363.
• Oruç b. Adil (2014). Oruç Beğ Tarihi [Osmanlı Tarihi (1288-1502)], İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları.
• Özay, Yeliz (2009). “Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde İstanbul’un Tılsımlarının Hikâye Edilişi”, Millî Folklor, 2009, S. 81, ss. 54-63.
• Yerasimos, Stefanos (1993). Türk Metinlerinde Kostantiniye ve Ayasofya Efsaneleri (çev. Şirin Tekeli), İstanbul: İletişim Yayıncılık.
• Yıldırım, Duygu (2013). Fantasies Of The End: Cosmology And Apocalypse In Dürr-i Meknun. Sabancı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.