İMGE VE CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK ŞİİRİNDE “SU” İMGESİ

Year 2015, Volume: 1 Issue: 2, 65 - 84, 12.11.2015

Mustafa Karabulut

https://doi.org/10.20322/lt.56666

Cited By: 3

Abstract

İmge, zihinlerde kurulan resimler ve görüntüler olup şiirin anlamını, yapısını etkileyen, şiire farklı bakış açıları kazandıran bir kavramdır. İmgenin oluşumunda şairin dış dünyaya ait gözlemleri, sanatçı duyarlılığı, hayal gücü, nesneler arasında kurduğu bağıntılar ön plandadır. Şair, gözlemlerinden yeni tasarımlar oluşturur. Bu şekilde oluşan tasarımlar özgün bir yapı taşır.

Cumhuriyet dönemi Türk şiiri kaynağını Türk halk edebiyatı, Divan edebiyatı ve Batı edebiyatından alır. Bu bakımdan bu dönem şairlerinin çoğu bu üç kaynaktan da büyük ölçüde beslenmişlerdir.

“Su”, Cumhuriyet dönemi Türk şiirinde birçok şairin imge dünyasını zenginleştiren bir kavramdır. Çalışmada ilk olarak imge hakkında bilgiler verdikten sonra, su imgesinin İslamiyet Öncesi Türk edebiyatından Cumhuriyet dönemine kadar Türk edebiyatının bazı kullanımlarına örnekler verdik. Daha sonra çalışmanın asıl bölümü olarak su imgesinin kullanımı konusunda Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatından birkaç şiiri incelemeye çalıştık.

Konu oldukça geniş bir sahaya yayıldığından biz bu makalede birkaç şairi seçerek sınırlandırma yapmak zorunda kaldık. Çalışmada şu şairleri inceledik: Tevfik Fikret, Ahmet Haşim, Yahya Kemal Beyatlı, Ziya Osman Saba, Ömer Bedrettin Uşaklı,Cahit Sıtkı Tarancı, Orhan Veli Kanık, Necip Fazıl Kısakürek,İlhan Berk,Sezai Karakoç,Nâzım Hikmet Ran ve Nurullah Genç.

Yukarıda isimleri belirlerken bu şairlerin Cumhuriyet dönemi Türk şiirinin farklı ekollerinden olmaları ve şiirlerinde su imgesine önem vermeleri ölçüt alınmıştır. Bu makalede yöntem olarak tarama, derleme, metin çözümleme ve karşılaştırma yöntemleri kullanılmıştır.

Bu makalede amacımız,  Cumhuriyet dönemi Türk şiirinde “su” imgesinin farklı şairlerde nasıl ele alındığını ortaya koymaktır. Çalışmanın sonucunda incelediğimiz şairlerin su imgesini kendi poetikalarına, dünya görüşüne, psikolojik yapısına vb. göre ele aldıkları tespit edilmiştir.

Keywords

Anahtar Kavramlar: Cumhuriyet dönemi Türk şiiri, su, imge

References

• Akış, İbrahim; ASLAN, Ferhat (2007). Türk Kültüründe Su, İstanbul: Manavgat Belediyesi Kültür Yayınları.
• Aktaş, Şerif (2002). Edebiyatta Uslûp ve Problemleri, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Alkan, Erdoğan (2005). Şiir Sanatı, İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Araz, Rıfat (2008). Yahya Kemal’in Açık Deniz Başlıklı Şiiri Üzerine Görüş ve Düşünceler… Berceste Aylık Kültür Sanat Edebiyat Dergisi, (Yahya Kemal Beyatlı Özel Sayısı), Kasım 2008, Yıl:7, Sayı: 77.
• Atakay, Kemal (2004). “İmge”, Kitap-lık, Aylık Edebiyat Dergisi, Sayı: 74.
• Aytan, N., BAŞDAŞ, M.V., Ziya Osman Saba’nın Sanat Hayatı ve Şiirleri Üzerine Genel Bir İnceleme, Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/4 Winter 2015, p. 115-128, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7669, ANKARA-TURKEY
• Bachelard, Gaston (2006). Su ve Düşler. Çev: Olcay Kunal. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Berk, İlhan (1993). Toplu Şiirler. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Beyatlı, Yahya Kemal (1997). Kendi Gök Kubbemiz, İst. Fatih Cemiyeti, İstanbul: Özal Matbaası.
• Cumbur, Müjgan (1973). Karacaoğlan, Ankara.
• Çetişli, İsmail (1998). Tanzimat Sonrası Türk Şiirinde Hz. Peygamber”, I. Kutlu Doğum Haftası Sempozyumu (Tebliğler), 20-21 Nisan 1998, Isparta, s.279-298.
• Demirel, Serhat (2007). Ziya Osman Saba’nın Şiirinde Ev, Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Bilkent Üniversitesi.
• Deveci, Ümral (2013). Masalın Masalı’nda Yaşamın Gerçekliği. İDİL, Cilt 2, Sayı 7 / Volume 2, Number 7
• Devellioğlu, Ferit (2011). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, 28. bs., Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.
• Elıade, Mircea (1992). İmgeler ve Simgeler. Ankara.
• Elıot, Thomas Stearns (1990). Edebiyat Üzerine Düşünceler, çev. Sevim Kantarcıoğlu, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Erzen, Melih (2014). Yahyâ Kemâl ve Ahmet Hâşim'de “Anne” İmajı. Konya: Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Bahar, Sayı: 35.
• Fikret, Tevfik (2005). Rübâb-ı Şikeste, Hazırlayanlar: Abdullah Uçman-Hasan Akay, İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Genç, Nurullah (1997). Yağmur, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Gölpınarlı, Abdülbaki (2006). Yunus Emre hayatı ve bütün şiirleri, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Hâşim, Ahmet (2013). Bütün Şiirleri, İstanbul: Can Sanat Yayınları.
• Hâşim, Ahmet (1994). Bütün Şiirleri. Hazırlayanlar: İnci Enginün‐Zeynep Kerman, 2. Baskı, İstanbul: Dergâh Yay.
• Kaplan, Mehmet (1990). Cumhuriyet Devri Türk Şiiri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Karabulut, Mustafa (2011). Cahit Sıtkı Tarancı’nın Şiirlerine Psikanalitik Bir Yaklaşım, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, terature and History of Turkish or Turkic, Volume 6/3 Summer 2011, p. 973-988 TURKEY
• Karabulut, Mustafa (2015). Tevfik Fikret ve Cenap Şahabettin’in Şiirlerinde Melankoli, Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/2 Winter 2015, p. 507-520, ISSN: 1308-2140,
• www.turkishstudies.net, DOI Number:
• http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7687, ANKARA-TURKEY
• Karabulut, Mustafa (2013). Edip Cansever Şiiri-Psikanalitik Bir İnceleme, Ankara: Öncü Kitap Yayınları.
• Karabulut, Mustafa (2015). İmge Kavramı ve Necip Fazil Kısakürek’in Şiirlerinde İmge, Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/4 Winter 2015, p. 603-618, ISSN: 1308-2140,
• www.turkishstudies.net, DOI Number:
• http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7671, ANKARA-TURKEY
• Karakoç, Sezai (2013). Gün Doğmadan. İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Koçak, Orhan (1995). İmgenin Halleri, İstanbul: Metis Yayınları.
• Korkmaz, Ramazan (2009). Cahit Sıtkı Tarancı, Ankara: Grafiker Yayınları.
• KUR’AN-I KERİM, Hûd Sûresi /7; Enbiyâ Sûresi/30.
• Küçüköner, Mustafa (2007). “İmge ve Bellek İlişkisine Bir Bakış”, Sanat, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, Sayı:12.
• Mazıoğlu, Hasibe (1986). Fuzûlî ve Türkçe Divanı’ndan Seçmeler, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Moran, Berna (2010). Edebiyat Kuramları Ve Eleştiri, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Özcan, Tarık (2003). “Şiir Sanatında İmajın Yeri-Önemi ve Bunun Cemal Süreya’nın Şiir Dünyasına Uygulanması”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C.13, 1.
• Özlük, Nuran (2013). Psikanalitik Edebiyat Eleştirisi Açısından Gayya Mefhumunun Şiire Yansıması, Turkish Studies - Inte rnational Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/9 Summer 2013, p. 2093-2110, ANKARA-TURKEY.