FUZÛLÎ’NİN TÜRKÇE MEKTUPLARINDA BİR SÖZ VARLIĞI İNCELEMESİ

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 1, 431 - 438, 16.02.2016

Nesrin Sis

Öz

Klasik Türk Edebiyatının zirveye ulaştığı devir olarak kabul edilen XVI. yüzyılın, hem Anadolu hem de Azeri sahasında tartışmasız en yetkin sanatçılarından biri de Fuzûlî’dir. Bu çalışmada şiirde olduğu gibi nesirde de Klasik Türk Edebiyatının en güzel eserlerini meydana getirmiş olan Fuzûlî’nin Türkçe Mektuplarında bir söz varlığı incelemesi yapılmıştır. Her ne kadar bu dönem şiir ve nesir dili Arapça ve Farsçanın yoğun etkisinde kalmışsa da, Türkçeye has ses ve şekil yapısı, özellikle de söz diziminin temel kaideleri bu dönem eserlerinde net bir şekilde görülmektedir. Türkçe Mektupları üzerinden Fuzûlî’nin söz dünyası ile ilgili fikir verecek bir söz varlığı çalışması yapmak suretiyle Fuzûlî ve devri ile ilgili çalışmalara bir yenisini eklemek temel olarak amaçlanmıştır. Fuzûlî’nin, tespit edilebilmiş beş Türkçe mektubu bulunmaktadır. Bunlar üzerinde yapılmış söz varlığı çalışmasına rastlanmamıştır. Bu mektuplar hem kendinin özel hayatıyla hem de devrinin sosyal ve idari hayatıyla ilgili olması bakımından önem taşıyan ve Fuzûlî’nin edebi şahsiyetini, nesirdeki ustalığını aksettiren mektuplardır. Söz varlığı araştırması için önce her bir mektupta bulunan kelimeler çıkarılarak kökenleri yönünden değerlendirilmiş sonra da bütün mektuplar söz varlığı açısından karşılaştırmalı olarak ele alınıp incelenmiştir. Ulaşılan bulgular genel bir değerlendirmeye tabi tutulmuştur

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• DEVELLİOĞLU, Ferit (1993). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.
• EREN, Hasan (1999). Türkçenin Etimolojik Sözlüğü. Ankara: Bizim Büro Basım Evi.
• KARAHAN, Abdülkadir (1948). Fuzûlî’nin Mektupları. İstanbul: İbrahim Horoz Basımevi.
• KARAHAN, Abdülkadir (1995). Fuzûlî Muhiti Hayatı ve Şahsiyeti. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• KORKMAZ, Zeynep, OLCAY, Selahattin (1956). Fuzûlî’nin Dili Hakkında Notlar. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• MAZIOĞLU, Hasibe (1992). Fuzûlî ve Türkçe Divanı’ndan Seçmeler. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• MAZIOĞLU, Hasibe (1997). "Fuzûlî’nin Bir Mektubu” Fuzûlî Üzerine Makaleler. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI (1995 ). Örnekleriyle Türkçe Sözlük. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• PARLATIR, İsmail (2011). Osmanlı Türkçesi Sözlüğü. Ankara: Yargı Yayınevi.
• SİS, Nesrin (2015). Fuzûlî’nin Türkçe Mektuplarında Söz Dizimi Söz Varlığı. Malatya: Yılmaz Matbaacılık ve Yayıncılık.
• TÜRK DİL KURUMU (2005).Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.