Yahya Kemal’in Şiirlerinin Simge Kurgusu ve Görüntü Düzeyleri

Year 2016, Volume: 2 Issue: 4, 0 - 0, 27.11.2016

Veysel Şahin

https://doi.org/10.20322/littera.271937

Cited By: 1

Abstract

İnsan, yeryüzündeki en soylu varlık olarak durmaksızın değişir, dönüşür ve kendini gerçekleştirmesine yardımcı olan simgesel göndergeli değerler yaratır. Bu simgesel anlamda tasarlanmış yaratımlar, aynı zamanda dünyanın yeniden kurgulanmasıdır. Yahya Kemal de simgesel anlamda Türk şiirine çok yüzlü ve estetik bir bütünlük kazandırmıştır. Geleneksel şiirin değer ve olanaklarını Batılı şiirin modern açılımlarıyla birleştiren Yahya Kemal, Türk şiirinin simge ve görüntü düzeyleri açısından tarihsel anlamda çıkarımdır.

Geçmişin estetik, melodik ve anlamsal büyüsü ve atılımlarını içinde barındıran Yahya Kemal’in şiir dünyası, aynı zamanda simgelerin dili ve görüntü düzeyleriyle kendi varlık katmanlarını oluşturur. Şairin şiirlerinde dil, coğrafya ve mazinin “kültürel bellek mekânı” dönüşen simge ve görüntüleri, şiirde şeyler dünyası yani fenomenlerin yeniden hatırlanıp keşfedilmesini sağlar. Eşya, nesne ve varlıklara kendi gerçek anlamlarının dışında yeni ve çağrışımsal anlamlar yükleyen Yahya Kemal, simgeler ve onlara yüklediği anlamlarla kendi şiir dünyasını zenginleştirir. Türkçenin anlam evreninde gösteren ve gösterge arsındaki anlam ilişkisini üst bir kurmacayla bize sezdiren şair, simgelerin mitik ve kutsal öyküsünü yeniden kurup okumamızı sağlar. Bu açıdan Türkçenin anlam evreninde kendi ruhunun sonsuz açılımlarını simgelerin yoğun ve sıkıştırılmış anlamlarıyla ortaya koyan Yahya Kemal, kendi bilinçaltı, bilinçdışı ve mitik öğelerini şiirlerinde simgelerin örtük anlamlarıyla ortaya koyar.

Yayha Kemal’in şiirlerinin simge kurgusu ve görüntü düzeyleri, şairin varoluşsal değerlerini nesne, eşyaya sinen mitik öyküsünü yeniden kavramamızı sağlar. Nitekim nesne, eşya ruhuna sinen tarih ve gelenek, nesneler dünyasının keşfedilmesi veya keşfedilmeye zorlanması ile kavramların üst bir dili olan simgenin diliyle ortaya konur. İnsan, simgeler ormanında kaybolmuş bir çocuktur.

 Şairin şiirlerindeki simgesel anlatım bireyselden geleneksele, gelenekselden evrensele açılan bir görüntü arz eder. Bu açıdan şairin şiirlerinde simge, dilin dünyasını yeniden tasarlayan bir anlam üreticidir. Şairin şiirlerinde dini simgeler, tabiat unsurlarının simgesel dili, mekanın simgeleşen yüzü, geleneksel- kültürel simgeler olarak kendini gösterir.

Anahtar Kelimeler: Yahya Kemal, şiir, simge, bireysel simge, geleneksel simge, evrensel simge, deniz, İstanbul, bülbül, bahçe.