DÎVÂN ŞAİRİNİN DÜNYASINA ZAMANIN KADRANINDAN BAKMAK: BOSNALI SÂBİT’İN ESERLERİNDE SAAT ÇEŞİTLERİ VE KOYUN SAATİNİN GİZEMİ

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 1, 8 - 23, 01.03.2017

Gamze Aydın

Öz

Dîvân şairlerinin eserlerini
meydana getirmelerinde eğitim, inanç, şairlik kabiliyeti ile birlikte gözlem,
etkili olan faktörlerdendir. Şairlerin hayal dünyasını zenginleştiren sosyal
çevreden edindikleri izlenimlerini, aynı oranda olmasa da pek çok şiirde görmek
mümkündür.

Bu çalışmada, 17. yüzyıl dîvân
şairlerinden Bosnalı Sâbit’in eserlerinde saat kavramı ve çeşitlerine
değinilerek koyun saatinin sosyal hayattaki yeri, zamanla düşkün kadın ile
erkekler arasında bir simge hâline gelişi ve şiirlerde işleniş boyutları
örneklerle değerlendirilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Divan şiiri, Bosnalı Sâbit, sosyal hayat, saat çeşitleri, koyun saati

Kaynakça

• Acar, Şinasi M. (2011). Osmanlı’da Günlük Yaşam Nesneleri. İstanbul: YEM Yay.
• Aksoyak, İ. Hakkı (2016). ”Şerh Kitapları George Prior’u Tanır mı?”. 14. yy.’dan 19. yy.’a Anadolu ve Rumeli’de Yazılmış Türkçe Edebî Metinler Üzerine Söylenmemiş Sözler. Ankara: Grafiker Yay.
• Aktunç, Hulki (1998). Türkçenin Büyük Argo Sözlüğü. İstanbul: Yapı Kredi Yay.
• And, Metin (2008). Minyatürlerle Osmanlı-İslam Mitologyası. İstanbul: Yapı Kredi Yay.
• Bir, Atilla- Kaçar, Mustafa (2008). “Sâat”. İslâm Ansiklopedisi. C. 35. İstanbul: TDV Yay. 322-325.
• Devellioğlu, Ferit (2007). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat. Ankara: Aydın Kitabevi Yay.
• Durmaz, Gülay (2012). “Zamana Yolculuk: Dîvân Şiirinde Saat ve Saat Çeşitleri”. Turkish Studies. 7(2) Spring: 385-400.
• Evliya Çelebi (2011). Evliya Çelebi Seyahatnâmesi. hzl. Seyit Ali Kahraman, Yücel Dağlı, Robert Dankoff, Zekeriya Kurşun, İbrahim Sezgin. C. I. İstanbul: Yapı Kredi Yay.
• Gürbüz, Şule (2011). Saat Kitabı. İstanbul: Milli Saraylar Daire Başkanlığı Yay.
• Karacan, Turgut (1990a). Sabit-Hâce Fesâd ve Söz Ebesi. Sivas: Dilek Basımevi.
• Karacan, Turgut (1990b). Sabit-Edhem ü Hümâ. Sivas: Dilek Basımevi.
• Karacan, Turgut (1990c). Sabit-Amrü’ Leys. Sivas: Dilek Basımevi.
• Karacan, Turgut (1990d). “Bosnalı Sâbit’in Berbernâmesi”. Çevren. S:76: 37-44.
• Karacan, Turgut (1991a). Bosnalı Alaeddin Sâbit Divan. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Yay.
• Karacan, Turgut (1991b). Sâbit-Zafer-nâme. Sivas: Önder Matbaacılık.
• Koçu, Reşad Ekrem (1969). Türk Giyim, Kuşam ve Süslenme Sözlüğü. İstanbul: Sümerbank Kültür Yay.
• Koçu, Reşad Ekrem (1971). Tarihimizde Garip Vakalar. İstanbul: Varlık Yayınevi.
• Koçu, Reşad Ekrem (1981a). İstanbul Tulumbacıları. İstanbul: Ana Yayınevi.
• Koçu, Reşad Ekrem (1981b). Haydut Aşkları. İstanbul: Ana Yayınevi.
• Koçu, Reşad Ekrem (2002). Aşk Yolunda İstanbul’da Neler Olmuş. İstanbul: Doğan Kitapçılık.
• Koçu, Reşad Ekrem (2003). Binbirdirek Batakhanesi Cevahirli Hanımsultan. İstanbul: Doğan Kitapçılık.
• Koçu, Reşad Ekrem (2004). Yeniçeriler. İstanbul: Doğan Kitapçılık.
• Kurz, Otto (2005). Sultan İçin Bir Saat- Yakındoğu’da Avrupa Saat ve Saatçileri. İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Milli Saraylar Saat Koleksiyonu (1997). İstanbul: TBMM Milli Saraylar Daire Başkanlığı Yay.
• Onay, Ahmet Talat (1992). Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar. hzl. Cemal Kurnaz. Ankara: TDV Yay.
• Özdemir, Kemal (1993). Osmanlı’dan Günümüze Saatler. İstanbul: TYT Bank Yay.
• Şener, H. İbrahim (1995). “Eşref-i Sâat”. İslâm Ansiklopedisi. C. 11. İstanbul: TDV Yay. 476-477.
• Tekeli, Sevim (1966). 16’ıncı Asırda Osmanlılarda Saat ve Takiyüddin’in “Mekanik Saat Konstrüksüyonuna Dair En Parlak Yıldızlar” Adlı Eseri. Ankara: Ankara Üniversitesi DTCF Yay.
• Tuğlacı, Pars (1972). Okyanus Ansiklopedik Sözlük. C. V. İstanbul: Pars Yay.