ŞARİHİ BELLİ OLMAYAN BİR KASİDE-İ MÜNFERİCE ŞERHİ

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 2, 1642 - 1659, 30.04.2022

Büşra Kaplan

https://doi.org/10.20322/littera.1084650

Cited By: 1

Öz

İbnü’n-Nahvî olarak tanınan Ebü’l-Fazl Yûsuf b. Muhammed b. Yûsuf et-Tevzerî
(H.433/M.1041-H.513/M.1119)’nin kaleme aldığı, Allah’a teslim olmanın ve tevekkül
etmenin anlatıldığı Kaside-i Münferice, Osmanlı döneminde halk tarafından çok sevilmiş
ve sürekli okunmuştur. Fe’ilün/fe’ilün/fe’ilün/fe’ilün vezninde kaleme alınan kasidenin
beyit sayısı çeşitli nüshalarda 40 ila 50 arasında değişkenlik göstermektedir. Türk
edebiyatında bu kaside üzerine birçok tercüme, şerh ve tahmis yazılmıştır. Söz konusu
şerhlerinden biri de Çorum Hasan Paşa İl Halk Kütüphanesi 19 Hk 1705/4 numarada, 46b
-
51b varakları arasında “Kasîdetü’l-Münferice Tercemesi” adıyla bulunmaktadır. Ön
kısmında yani 44b
-45b
varakları arasında Kaside-i Münferice’nin Arapça olan orijinal
halinin de bulunduğu bu yazmadaki kaside 48 beyitten oluşmaktadır. Yazmanın üzerinde
ya da metnin kendisinde şârihine ya da müstensihine dair herhangi bir kayıt
bulunmamaktadır. Bu nüshanın ele alındığı çalışmamızda önce nüshanın tanıtımı
yapılmıştır. Ardından İbnü’n-Nahvî’nin hayatı hakkında hem kaynaklardan hem de
yazmadan hareketle bilgi verilmiştir. Sonra kaynaklarda zikredilen eserleri ile Kaside-i
Münferice’si hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmada, eldeki nüshanın içeriği ve şârihin
izlediği usul değerlendirilmiş, kütüphane kayıtlarında ya da üzerine yapılan çalışmalarda
tercüme olarak değerlendirilen bu eserin tercüme mi yoksa şerh mi olduğu tartışılarak
eserin transkripsiyonlu metni verilmiştir. Bu çalışma ile Kaside-i Münferice şerhlerinin bir
örneği daha literatüre kazandırılmıştır

Anahtar Kelimeler

Kaside-i münferice, İbnü’n-Nahvî, şerh, tercüme

Kaynakça

• Alkan, Ercan (2012). “Es’ad Erbilî’nin Tercüme-i Kasîde-i Münferice Adlı Eseri”. Tasavvuf: İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi (30): 151-172.
• Alzyuot, Hassan (2013). Kasîde-i Münferice ve İsmail Ankaravî'nin Hikem-i Münderice fi Şerhi'l-Münferice'si. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Çöğenli, Mehmed Sadi (2013). “İbnü’n-Nahvî ve el-Kasîdetü’lMünferice’si”. Turkish Studies 8(13): 75-79.
• Durmuş, İsmail, H. Elmalı (2000), “İbnü’n-Nahvî”, İslâm Ansiklopedisi. C. 21. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. 163-164.
• Elmalı, Hüseyin (2002). “İbnü’n-Nahvî, el-Kasîdetü’l-Münferice’si ve Tercümesi”. D.E.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi (16): 37-56.
• Hacımüftüoğlu, Nasrullah (1992). “Berâat-i İstihlâl”, İslâm Ansiklopedisi. C. 5. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. 470.
• İbn en-Nahvî Ebû'l-fazl Yusuf b. Muhammed et-Tevzerî. Kasîdetü’l-Münferice Tercemesi. Çorum Hasan Paşa İl Halk Kütüphanesi. No. 19 Hk 1705/4. vr. 46b-51b.
• Kâmûsu’l-Muhît Tercümesi Sözlüğü. http://www.kamus.yek.gov.tr [erişim tarihi: 02.02.2022]
• Kara, Rabia (2021). Kasîde-i Münferice’nin Türkçe Şerh ve Tercümeleri ve Mustafâ İsâmeddîn Üsküdârî’nin Şerhü Kasîdeti’l-Münferice’si. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• Kara, Rabia (2021). “Türk Edebiyatında Kasîde-i Münferice Şerhleri”. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi (27): 327-373.
• Kur’an-ı Kerim. https://kuran.diyanet.gov.tr/mushaf/kuran-meal-2/insirah-suresi-94/ayet-1/kuran-yolu-meali-5 [erişim tarihi: 02.02.2022]
• Kur’an-ı Kerim. https://kuran.diyanet.gov.tr/mushaf/kuran-meal-2/isra-suresi-17/ayet-109/kuran-yolu-meali-5 [erişim tarihi: 02.02.2022]
• Kur’an-ı Kerim. https://kuran.diyanet.gov.tr/mushaf/kuran-meal-2/mutaffifin-suresi-83/ayet-27/kuran-yolu-meali-5 [erişim tarihi: 02.02.2022]
• Kur’an-ı Kerim. https://kuran.diyanet.gov.tr/mushaf/kuran-meal-2/necm-suresi-53/ayet-1/diyanet-isleri-baskanligi-meali-1 [erişim tarihi: 02.02.2022]
• Önkal, Ahmet (2005). “Sâriye Olayı Üzerine Bir Rivayet Araştırması”. İstem 3(6): 9-49.
• Saraç, M. Yekta (2019). Klâsik Edebiyat Bilgisi: Belâgat. İstanbul: Gökkubbe.
• Şemseddin Sami (Tarihsiz). Kâmus-ı Türkî. Çağrı Yayınları.
• Yazar, İlyas (2020). “Edebiyatımızda Kaside-i Münferice Geleneği ve Ebu Bekir Kânî’nin Manzum Kaside-i Münferice Tercümesi”. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 18(1): 191-204.
• Yazar, Sadık (2011). Anadolu Sahası Klasik Türk Edebiyatında Tercüme ve Şerh Geleneği. Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• Yıldırım, Yusuf (2015). “Salâhî Uşşakî’nin Manzum Kasîde-i Münferice Tercümesi”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 19 (1): 87-108.
• Yılmaz, Mehmet (2013). Kültürümüzde Ayet ve Hadisler. Kesit Yayınları.