TÜRKÜLERİN GÖLGESİNDE; KUŞLAR YASINA GİDER ROMANININ POSTMODERN BAĞLAMDA İNCELENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 3, 504 - 518, 31.07.2023

Bekir Demir

https://doi.org/10.20322/littera.1302105

Öz

Hasan Ali Toptaş, Türk edebiyatının modern/postmodern çizgideki önemli isimlerdendir. Postmodern roman tekniklerini kendine has dil özellikleri ve anlam evreni ile harmanlayan Toptaş, Kuşlar Yasına Gider romanı ile geleneksel kimliğini de kullanarak çok katmanlı bir metin ortaya koyar. Gerçek ile hayal evreni arasında duygusal yoğunluğu yüksek bir üstkurmaca roman olan Kuşlar Yasına Gider, bir baba/oğul metni içerisinde farklı okumalara imkân tanır. İlgili romanda modern yaşamın yarattığı bireyin duyarsızlığı, hemen her dönem varlığını koruyan kuşak çatışması, değer yitimi, geleneksel-modern yaşam uyuşmazlığı gibi farklı konular yazarın dikkat çekmek istediği alanlar olarak ön plana çıkar. Üstkurmaca metin içerisinde dahil edilen birbirinden farklı konularla çok katmanlı bir özellik kazanan romanda çerçeve katmanın baba-oğul ilişkisi olduğu görülür.
Postmodern anlatım teknikleri kullanılarak bireyin yalnızlığı farklı mekânlarda yansıtılır. Bu mekânlar arasında özellikle anlatıcının kendi ile hesaplaşma, hayatı sorgulama alanına dönüşen 'yol' edebi ve estetik değeri yüksek bir metafor olarak öne çıkarılır. Yolculuk esnasında sıklıkla yer verilen türküler yazarın esere kattığı samimi dil yanında metinlerarasılık yönteminin de yansımalarıdır. Halk anlatıları ve sembollerin de sıkça kullanıldığı roman, okura zamansal bir yolculuk yapma imkanı sunar. Cevapsız sorularla okur merkezli bir yaklaşım sergileyen Kuşlar Yasına Gider, bu yönüyle farklı yorumlamalara da açıktır. Eserin bu yönü aynı zamanda yazarın postyapısalcı yönünün de tezahürüdür. Otobiyografik özellikler gösteren bu eserde yazarın yaşamıyla ilgili ipuçlarını da görmek mümkündür.
Farklı inceleme alanları sunan Hasan Ali Toptaş romanı bu çalışma içerisinde eserin inşasında kullanılan postmodern anlatım teknikleri, simgeler/semboller, halk inanışları, bireyin çatışmaları gibi ana izlek noktaları merkezinde incelenmeye tabi tutulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kuşlar Yasına Gider, Hasan Ali Toptaş, Postmodernizm, Üstkurmaca, Metinlerarasılık

Kaynakça

• Alan, Selami (2018). "Hasan Ali Toptaş'ın Kuşlar Yasına Gider Romanında Baba Figürü". SDÜ Fen- Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 1 (45): 129-139.
• Arslan, Fatih (2018). "Metinler Zihnimizde Nasıl Canlanır?: Kuşlar Yasına Gider Modellemesi". Sessizliğin Gölgesinde- Hasan Ali Toptaş Kitabı. ed. Hülya Argunşah. İstanbul: Kesit Yayınları. 205-218.
• Bolat, Tuncay (2018). "Üstkurmaca Romanların Yaratıcı Yazmaya Katkıları Bağlamında Adalet Ağaoğlu'nun Yazsonu Romanı". Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi. 10 (19): 40-56.
• Ecevit, Yıldız (2016). Türk Romanında Postmodern Açılımlar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Günay, Umay (2008). Türkiye'de Aşık Tarzı Şiir Geleneği ve Rüya Motifi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Kolcu, Ali İhsan (2016). Edebiyat Kuramları. Erzurum: Salkım Söğüt Yayınları.
• Kurnaz, Cemal (2010). "Fuzuli'yi Bilir misiniz?" . Türk Yurdu Dergisi. 30 (269): 27-31.
• Oskay, Çınar (2016). "Hasan Ali Toptaş: 1970'leri özlüyorum, düşmanlığın bile bir zarafeti vardı", https://www.hurriyet.com.tr/kelebek/hayat/hasan-ali-toptas-1970leri-ozluyorum-dusmanligin-bile-bir-zarafeti-vardi-40249534 (Erişim Tarihi: 30.04.2023)
• Özcan, Tarık (2018). "Romanda Sosyal Ortam". Yazı/Yankı (Makaleler-Denemeler). İstanbul: Kesit Yayınları. 323-338.
• Toptaş, Hasan Ali (2019). Kuşlar Yasına Gider. İstanbul: Everest Yayınları.
• Yaprak Tahsin, Kıymaz Mustafa Said, Sermisakçı Emrah (2015). "Postmodernizm, Orhan Pamuk’un Postmodern Romanları ve Kafamda Bir Tuhaflık". Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. 3 (10): 651-685 .