Modernite ve Gelenekler Arasında Evli ve Çalışan Kadının Yaşamı: Türkiye Örneğinde Ampirik Bir İnceleme

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 87 - 99, 31.12.2021

Şura Zavalsız , Hamza Ateş

https://doi.org/10.52539/mad.1031979

Öz

Toplumsal cinsiyet rolleri aile içerisindeki iş bölümünü etkilemektedir. Kadın-erkek eşitlikçi politikalar sonucu kadının yaşamı toplumsal cinsiyet rollerinden ayrıştırılmaya çalışılsa da, Türkiye’de kadının aile içerisindeki anne ve eş rollerine bağlı sorumlulukları, erkeğe göre yüksek oranda devam etmektedir. Geleneksel cinsiyet rollerinin Türkiye’de aile yapısında devam etmesi ve hane içi işlerin sorumluları arasında var olan dengesiz dağılım sonucu kadınlar; eğitim, istihdam, sağlık gibi alanlara katılımda zorluk yaşamakta ve dezavantajlı ya da özel olarak korunması gereken gruplar arasında yer almaktadırlar. Bu bağlamda kadınların sosyoekonomik olarak güçlendirilmesine yönelik kamu politikaları uygulanmaktadır. Bu politikalar istihdamla ilişkili yapıdadır ve Türkiye’de kadın istihdamı her geçen yıl artmaktadır. Böylelikle kadının yaşamına, anne-eş sorumluluklarının yanı sıra çalışma hayatının sorumlulukları da eklenmektedir. Çoklu rollerini yoğun tempoda yaşayan evli ve çalışan kadınların yaşamlarında niteliksel ve niceliksel etkilerin olduğu düşünülmektedir. Diğer yandan literatürde bu çoklu rollerin kadınların hayatına ekonomik ve sosyal alanlarda etkilerini ampirik olarak ölçen çalışmaların eksikliği hissedilmektedir. Bu doğrultuda araştırmanın amacı, evli ve çalışma hayatında olan kadınların çoklu roller yüklenerek sorumluluklarının arttığı yaşamlarında “Ekonomik refah ve memnuniyet ilişkisine” cevap aramaktır. Bu kapsamda, evli ve çalışan kadınların iş ve aile yaşamlarına dair ekonomik refah ve yaşam memnuniyetine yönelik algıları nicel araştırma yöntemiyle incelenmiştir. Araştırma sonucunda, evli ve çalışan kadınların yaşamında, gelirine bağlı olarak ekonomik artışın yaşandığı, ekonomik refaha dair bulguların pozitif yönde olduğu ancak yaşam memnuniyetinin ise azalma eğiliminde olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik refah, Toplumsal cinsiyet, Kamu Politikası, Kadın, Yaşam Memnuniyeti

The Life of Married and Working Women between Modernity and Tradition: An Empirical Study in Turkey

Öz

Gender roles affect the division of labor within the family. Male-female equality policies as a result of the woman's life also try to keep it separated from gender roles, responsibilities attached to the role of mother and wife in the family of women in Turkey, continues to be higher than men. among which there continue to traditional gender roles in the family structure in Turkey and responsible for internal affairs of the household result of the uneven distribution of women. They have difficulty in participating in areas such as education, employment, health, and they are among the disadvantaged or specially protected groups. In this context, public policies are implemented to empower women socioeconomically. This is a structure associated with employment policies and employment of women in Turkey is increasing every year. In this way, the responsibilities of the working life are added to the life of the woman as well as the responsibilities of the mother and wife. It is thought that there are qualitative and quantitative effects on the lives of married and working women who live in their multiple roles at an intense pace. On the other hand, there is a lack of studies in the literature that empirically measure the effects of these multiple roles on women's lives in economic and social fields. The aim of the study is to seek an answer to "The relationship of economic welfare and satisfaction" in the lives of women who are married and in working life, where their responsibilities have increased by taking on multiple roles. In this context, the perceptions of married and working women towards economic well-being and life satisfaction regarding work and family life were analyzed using quantitative research method. As a result of the research, it is concluded that there is an economic increase in the lives of married and working women depending on their income, the findings on economic prosperity are positive, but life satisfaction tends to decrease.

Anahtar Kelimeler

Economic welfare, Public Policy, Woman, Life Satisfaction, Gender

Kaynakça

• 2709 Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1982). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2709.pdf (01.05.2020).
• 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu (2001) https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4721.pdf (01.05.2020).
• 743 Sayılı Türk Kanunu Medenisi (1926) https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/5.3.743.pdf adresinden (10.05.2020).
• Akyurt, N. (2018) Kadın Çalışanlarda Kariyer Engelleri: Radyoloji Çalışanları Örneği. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 6 (1), 85-107.
• Anayasa Mahkemesi Kararı (1990) http://www.kararlaryeni.anayasa.gov.tr/Karar/Content/6604a41a-c3e9-4b6f-bcb7-65def934b994?excludeGerekce=False&wordsOnly=False (01.05.2020).
• Anderson, J. C. (2011) Public Policymaking, Stamford,CT: Cengage Learning.
• Coşkuner, S. (2013) Akademisyenlerin İş ve Aile Karakteristiklerinin Evlilik, Aile ve Yaşam Tatmini ile İlişkisi: İş ve Aile Çatışmasının Aracı Rolü. Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Eryılmaz, B. (2009) Kamu Yönetimi. Ankara: Okutman Yayıncılık.
• Gül, H. (2015) Kamu Politikası Analizi, Yöntemleri ve Teknikleri. Yasama Dergisi, 29 (Ocak-Nisan), s. 1-31.
• Heywood, A. (2011) Siyasi İdeolojiler. Ankara: Adres Yayınları.
• Karapınar, P., İlsev, A. ve Ergeneli̇, A. (2006) İş-Aile ve Aile-İş Çatışmasına Etki Eden Demografik Değişkenler ve Bu Çatışmalar Arasındaki İlişki. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24 (2), 85-108.
• Kızıldağ, F. ve Cin, F. M. (2017) Evli Kadınlarda Çalışmanın Toplumsal Cinsiyet Algılarına ve Aile İşlevselliklerine Etkisi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Yıl:17 Sayı:33 Bahar 2018/1 s.241-251.
• Koray, M. (2005) Sosyal Politika. Ankara: İmge Kitabevi.
• Kul Parlak, N. (2016) Avrupa Birliği’nde İş-Yaşam Dengesine Yönelik Uyumlaştırma Politikaları: Ebeveyn İzni. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, (1), 56-91.
• Mardin, N.B. (2000) Sağlık Sektöründe Kadın Araştırması. http://www.huksam.hacettepe.edu.tr/Turkce/SayfaDosya/saglik_sektorunde_kadin.pdf (21.04.2020)
• Sancar, S. (2014) Türk Modernleşmesinin Cinsiyeti: Erkekler Devlet, Kadınlar Aile Kurar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Sağlık-Sen Stratejik Araştırmalar Merkezi (SASAM) (2015) Türkiye’de Çalışan Kadın Olmak. (Yazar Özaydın, M. M.). http://www.sagliksen.org.tr/cdn/uploads/gallery/pdf/b9a698e9caada0c066ee7fd941022f98.pdf (10.05.2020).
• Sözen, S. (2011) Türkiye’de Demokratikleşme ve Kamu Yönetimi Reformu: Son On Yıla Genel Bir Bakış. Türk İdare Dergisi, Sayı: 473, s. 133-148.
• T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2016) Türkiye Aile Yapısı Araştırması (TAYA). Ankara: TDV Yayın Matbaacılık.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2019) On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023) http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2019/07/OnbirinciKalkinmaPlani.pdf (03.05.2020).
• T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2018). Kadının Güçlenmesi Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2018-2023) https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/6315/kad%C4%B1n%C4%B1n-gue%C3%A7lenmesi-strajesi-belgesi-ve-eylem-plan%C4%B1-2018-2023.pdf (11.05.2020).
• T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğü, (2017). Ulusal İstihdam Stratejisi (2014 – 2023). http://www.uis.gov.tr/media/1437/uis2014-2023.pdf (11.05.2020).
• Taşkın, B. (2020) Political Representation of Women in Turkey. Institutional Opportunities versus Cultural Constraints. In: Open Gender Journal. DOI: 10.17169/ogj.2020.106.
• Tokol, A. (2018) Sosyal Politika (Ed. Şişman, Y. ve Oral, A.İ.). Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 3317.
• TÜİK (2016) Aile Yapısı Araştırması. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=109&locale=tr (28.04.2020).
• TÜİK (2019) Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr (28.04.2020).
• TÜİK (2019) İşgücü İstatistikleri. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=72&locale=tr (28.04.2020).