Karadeniz Bölgesi Bakır ve Bakıra bağlı Kurşun - Çinko Potansiyeli ve Bu Potansiyelin Verdiği İmkânlar

Year 1973, Volume: 12 Issue: 2, 1 - 6, 01.03.1973

Yavuz Aytekin

Abstract

Son yıllara kadar Türkiye çapında bakır yatakları olarak Murgul, Ergani ve Küre bilinmekte idi.
1959 - 1963 yıllarında MTA Enstitüsünce yapılan çalışmalar sonunda Türkiye'nin görünür bakır potansiyeli
534 000 ton metalik bakıra yükseltilmişti. 1969 - 1972 yıllarında yapılan çalışmalarla bu potansiyelin
oldukça arttığı bilinmektedir. Türkiye'nin bugünkü görünür bakır potansiyelinin ne kadar olduğunun
ortaya çıkarılmasına gayret edilmiştir. Türkiye ekonomik bakır yataklarının Ergani'den baş­
ka hepsi Karadeniz bölgesinde bulunmaktadır.
Yapılan incelemeler sonunda Türkiye potansiyelinin iki milyon tondan fazla metalik bakır oldu­
ğu ortaya çıkarılmıştır. Ayrıca bakırla birlikte bu yeni yataklarda 675 000 ton metalik çinko, 298 000
ton metalik kurşun potansiyelinin mevcut olduğu hesaplanmıştır ve tellür, kadmiyum, nikel mevcudiyetleri
tesbit edilmiştir. Burada, bu yeni kompleks yataklardan metal üretimi için tesbit edilmiş olan
teknolojik şartlardan bahsedilmeyecektir.
Türkiye'nin 1973 yılı kapasitelerine İlâveten yukarda zikredilen potansiyelleri İşleyebilmek için; biri
Lahanos ve Kızılkaya mevkileri arasına, biri Harşlt - Köprübaşı mevkiinde asfalt kenarına, biri de Madenköy
- Çayeli mevkiine olmak üzere üç ayrı flotasyon tesisi kurulmalıdır. Bu tesislerde toplam 42
milyon ton civarında cevher işlenecektir.
Toplam 582 000 ton blister bakır üretmek üzere Çayeli ve Köprübaşı'nda iki veya Trabzon'da
bir İzabe tesisi kurulmalıdır.
Tercihen aynı yer veya yerlerde kurşun ve çinko izabe tesisleri kurulmalıdır.
Yukarıdaki tesislerin de tamamlanmasıyla en az 100 000 ton yıllık kapasiteli bir bakır rafine tesisine,
toplam 618 000 ton çinko ve 256 000 ton kurşun Işliyecek kurşun ve çinko rafine tesislerine,
izabe gazlarını değerlendirecek toplam 11,9 milyon ton sülfürik asit üretecek fabrikalara ihtiyaç olacaktır.

Bu tesislerin kurulmasıyla toplam 17,8 milyar TL. lik çeşitli ürünlerin elde edilmesi mümkün olacak
ve Murgul, Ergani, Küre İle birlikte Türkiye bakirli yataklarından elde edilecek ürünlerin toplam
değeri 34,4 milyar TL sini bulacaktır.