Üniversite Öğrencilerinin Dogmatik Tutumlarının Bireycilik ve Kolektivizm Değerlerini Yordama Düzeyinin İncelenmesi

Year 2019, Issue: 49, 1 - 22, 24.01.2019

Hakkı Kahveci Mustafa Gültekin Derya Eker

Abstract

Bu çalışma üniversite hazırlık sınıfı öğrencilerinin dogmatik
tutumlarının bireycilik ve kolektivizm tutumlarını ne düzeyde yordadığını
belirlemek amacıyla yapılmıştır. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi ve Anadolu
Üniversitesi öğrencileri çalışmanın evreni olup 208’i kadın 196’sı erkek olmak
üzere 394 kişi ise örneklem grubunu oluşturmaktadır. Çalışmada Dogmatizm ölçeği
ile Bireycilik ve Kolektivizm Ölçeği kullanılmıştır. Dogmatizm ölçeğine
açımlayıcı faktör analizi yapılarak yapı geçerliliği sağlanmıştır. Faktör
analizi sonucunda Dogmatizm ölçeği otoriteryenlik, yanılmazlık ve farklılığa
tahammülsüzlük olmak üzere üç boyuta ayrılmıştır. Dikey bireycilik düzeyinin
orta, yatay bireycilik, dikey kolektivizm ve yatay kolektivizm düzeyinin ise
yüksek olduğu bulunmuştur. Dogmatizm
düzeyinin orta, dogmatizmin alt boyutlarından olan otoriteryenlik düzeyinin
düşük, yanılmazlık düzeyinin yüksek ve farklılığa tahammülsüzlük düzeyinin orta
düzey olduğu görülmüştür. Öğrencilerin dogmatizmin otoriteryenlik, yanılmazlık
ve farklılığa tahammülsüzlük alt boyutlarına ilişkin tutum düzeylerinin yatay
ve dikey bireycilik ile yatay ve dikey kolektivizm düzeylerini ne düzeyde
yordadığını tespit etmek amacıyla çoklu doğrusal regresyon analizi yapılmıştır.
Analiz sonucuna göre dogmatizmin alt boyutlarının yatay kolektivizmi
yordamadığı;  dikey kolektivizmi düşük
düzeyde; dikey ve yatay bireyciliği ise orta düzeyde yordadığı bulunmuştur.
Elde edilen bulgular, literatürdeki diğer araştırmalarla karşılaştırılarak
yorumlanmış ve bazı öneriler sunulmuştur.

Keywords

dogmatik tutum, bireycilik, kolektivizm, öğrenci

References

• Akarsu, B. (1984). Felsefe terimleri sözlüğü. Ankara: Savaş.
• Baudrillard, J. (2010). Tüketim toplumu. İstanbul: Ayrıntı.
• Bauman, Z. (2005). Bireyselleşmiş toplum. İstanbul: Ayrıntı.
• Bauman, Z. (2006). Küreselleşme. İstanbul: Ayrıntı.
• Büte, M. (2011). Algılanan örgüt ikliminin etik olmayan davranışlar üzerindeki etkilerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 25(2).
• Büyüköztürk, Ş., Çokluk Ö. ve Köklü N. (2012). Sosyal bilimler için istatistik. Ankara: Pegem
• Büyüköztürk Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem
• Chiou, J. (2001). Horizontal and vertical ındividualism and collectivism among college students in the United States, Taiwan, and Argentina, The Journal of Social Psychology, 141(5), 667-678.
• Dardot, P. ve Laval, C. (2012). Dünyanın yeni aklı: neoliberal toplum üzerine deneme. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Demirbolat, A. O. (2011). Öğretmenlerin bürokratik sosyalleşme düzeyleri. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi 1(2), 41-55.
• Dereboy, Ç. ve Bilal, F. (2005). Ergenlerde çevresel risk etmenleri ve psikopatoloji.(Doctoral Dissertation), Adnan Menderes Üniversitesi.
• Foucault, M. (2015). Biyopolitikanın doğuşu. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Gambetti, Z. (2009). İktidarın dönüşen çehresi: neoliberalizm, şiddet ve kurumsal siyasetin tasfiyesi. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi(40).
• Gilson, E. (1952). Dogmatism and Tolerance. International Journal, 8(1), 7-16.
• Gouveia, V. V., Clemente, M. ve Espinosa, P. (2003). The horizontal and vertical attributes of individualism and collectivism in a spanish population. The Journal Of Social Psychology, 143(1), 43-63.
• Gürses, İ. (2007). Din eğitimi kişilik ilişkisi üzerine bir araştırma. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 16(2), 79-122.
• Hançerlioğlu, O. (1976). Felsefe Ansiklopedisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Harvey, D. (2015). Neoliberalizmin kısa tarihi. İstanbul: Sel Yayıncılık
• Hofstede (2015). National culture. http://geert-hofstede.com/turkey.html adresinden 19.11.2015 tarihinde alındı.
• Hofstede, G., Hofstede, G. J. Ve Minkov, M. (2010). Cultures and organizations. New York: McGraw Hill.
• Kağıtçıbaşı, Ç. ve Cemalcılar, Z. (2014). Dünden bugüne insanlar. İstanbul: Evrim.
• Karadağ, E. (2009). Spiritual leadership and organizational culture: A study of structural equation model. Educational Sciences: Theory & Practice, 9(3), 1357-1405. Lukes, S. (1995). Bireycilik. (İ. Serin, Çev.) Ankara: Ark Yayınevi
• Lohman, M. C. (2010). An unexamined triumvirate: Dogmatism, problem solving, and HRD. Integrative Literature Review, 9(1), 72-88.
• MacIntyre, A. (2001). Erdem peşinde. İstanbul: Ayrıntı.
• Machan, T. (2000). Capitalism and individualism. Christchurch: Cybereditions Corparation.
• Marshall G. (1999). Sosyoloji sözlüğü. Ankara
• Neuman W.L. (2007). Toplumsal araştırma yöntemlerinde nitel ve nicel yaklaşımlar. İstanbul: Yayın Odası
• Örs, H. B. (2015). 19. yüzyıldan 20. yüzyıla modern siyasal ideolojiler. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Özbek M.F. (2010). Yatay ve dikey bireycilik & kolektivizm ile para etiği ilişkisi: türk ve kırgız üniversite öğrencileri üzerinde karşılaştırmalı bir araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 10(3). 23-42
• Paddock, C. E., & Swanson, N. E. (1986). Open versus closed minds: The effect of dogmatism on an analyst's problem solving behavior. Journal of Management Information Systems, 3(3), 111-122.
• Pamuk, Ş. (2004). Karşılaştırmalı açıdan Türkiye'de iktisadi büyüme 1880-2000. İktisat üzerine yazılar 1: Küresel düzen: birikim, devlet ve sınıflar. içinde İstanbul: İletişim.
• Sakal, O. ve Yıldız, S. (2015). Bireycilik ve toplulukçuluk değerleri, kariyer çabaları ve kariyer tatmini ilişkisi. Journal of Yaşar University, 10 (40).
• Sasse, G. (2014). Investigating the effecets of dogmatism on openness and empathy in counselors in training. Yayınlanmamış doktora tezi, University of Wyoming
• Sennett, R. (2011). Yeni kapitalizm kültürü. İstanbul: Ayrıntı.
• Singelis,T. M.,Triandis, H. C., Bhawuk, D. ve Gelfand, M. J. (1995). Horizontal and vertical dimensions of individualism and collectivism: A theoretical and measurement refinement. Cross-Cultural Research, 29: 240-275.
• Swindell, D. H. ve L'Abate, L. (1970). Religiosity, dogmatism, and repression-sensitization. Journal for the Scientific Study of Religion, 9(3), 249-251
• Taylor, C. (2006). Yanlış anlaşmalar: Cemaatçi, liberal tartışması. A. Berten, P. D. Sılvelra ve H. Pourtoıs içinde, Liberaller ve cemaatçiler (s. 77-104). Ankara: Dost.
• Ton, İ. A. (2008). The effect of individualism-collectivism and trust on workplace empowerment. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi.
• Tunçay, M. (2011). Batı'da siyasal düşünceler tarihi: Yeni çağ. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Tolunay A. (2001). The Relationship Between Religiosity, Dogmatism, and Moral Reasoning. Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi, Boğaziçi Üniversitesi
• Triandis, H. C. (2001). Individualism-collectivism and personality, Journal of Personality, 69(6), 907- 924.
• Türkmen, M. (2012). Öznel iyi oluşun yapısı ve ana baba tutumları, özsaygı ve sosyal destekle ilişkisi: bir model sınaması. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9.
• Üskül, Z. Ö. (2003). Bireyciliğe tarihsel bakış. İstanbul: Büke Yayınları.
• Yayla, A. (2002). Liberalizm. Ankara: Liberte.
• Yayla, A. (2014). Liberal bakışlar. İstanbul: Profil.