OKUL YÖNETİCİLERİNİN “LİDER” KAVRAMINA İLİŞKİN ALGILARI: BİR METAFOR ÇALIŞMASI

Year 2022, Issue: 61, 296 - 328, 09.02.2022

Mehmet Kaya , Vildan Katmer Bayraklı

Abstract

Bu araştırmanın amacı; okul yöneticilerinin “lider” kavramına ilişkin algılarını metaforlar yardımıyla saptamaktır. Nitel yorumlayıcı paradigmaya sahip olan bu araştırmada fenomenoloji (olgu bilim) deseni kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcılarını, 2020-2021 eğitim-öğretim yılının güz döneminde okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan ve kartopu örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenen 106 okul yöneticisi oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri, araştırmacılar tarafından geliştirilen ve okul yöneticilerine çevrimiçi gönderilen bir form yardımıyla toplanmıştır. Formda okul yöneticilerinden “Lider … benzer, çünkü …” ifadesini tamamlamaları istenmiştir. Elde edilen veriler nitel analiz yöntemlerinden içerik analizi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda, okul yöneticilerinin “lider” kavramına ilişkin 63 adet metafor ürettiği elde edilmiştir. Katılımcılar tarafından üretilen metaforlardan frekansı en yüksek beş metaforun sırasıyla; “Pusula”, “Güneş”, “Baba”, “Ayna” ve “Rehber” olduğu gözlemlenmiştir. Söz konusu metaforlar, mantıksal gerekçeleri doğrultusunda araştırmacılar tarafından 13 kategori altında toplanmıştır. Ayrıca, katılımcıların lider kavramına yönelik algılarının olumlu yönde olduğu ve literatürde mevcut olan vizyoner, öğretim, toplumsal, örgütsel, etik ve politik liderlik alanlarıyla örtüştüğü gözlemlenmiştir.

Keywords

Okul Yöneticisi, Metafor, Lider, Fenomenoloji

References

• Balyer, A. (2012). Çağdaş okul müdürlerinin değişen rolleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 75-93. Yıldız, K., & Ertürk, R. (2019). Yönetici ve lider kavramlarına ilişkin öğretmen görüşleri: Bir metafor çalışması. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(4), 1190-1216. Gümüşeli, A. İ. (2001). Çağdaş okul müdürünün liderlik alanları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 28(28), 531-548.