The Nasreddin Hodja Perception in Uzbek Humor

Year 2016, Volume: 9 Issue: 18, 229 - 238, 01.12.2016

ERHAN Solmaz

Abstract

The anecdote which is one of the humorous and compendious produces of the verbal tradition, is an issue that dishes up what icluding message on the "type". The basic function of the anecdote is the amusing. But the disciplining and teaching is also some marked features of the anecdotes. The main task belongs to "anecdote type" in the anecdotes, these short and consistent narrations. The anecodte type includes a number of socio-cultural, religious-didactic features that has been produced in which society and these features has been transferred to next generation thanks to the anecdote. The anecdote type that known and occured by all Turkish societies and places is Nasreddin Hodja. That type symbolized the commen brain, profundity and wittiness, occured in Uzbekistan except to Anatolian field. However that type extremely accepted in Uzbek field. So the people understand that means an anecdote when others say "tell Efendi." In this communique, the borderings of Afandi/Nasreddin Hodja anedotes in Uzbekistan will be canvassed and will be made an exposition about results of the Afandi perception and reverbarations of Efendi identification.

Keywords

Afandi, type, Uzbekistan, humour, anecdote

ÖZBEK MİZAHINDA NASREDDİN HOCA ALGISI

Abstract

Sözlü geleneğin özlü ve nükteli yaratmalarından olan fıkra; vermek istediği mesajı “tip” üzerinden sunan önemli bir türdür. Fıkraların temel işlevi eğlendirmektir. Ancak bu işlevin yanında eğitmek, ders vermek de fıkraların belirgin özelliklerindendir. Bu kısa ve yoğun anlatmalarda en büyük görev “fıkra tipi”’ne aittir. Fıkra tipi, içinde yetiştiği toplumun sosyo-kültürel, dinî-didaktik birçok özelliğini bünyesinde taşır ve bu özellikler bir sonraki nesle fıkra tipi sayesinde aktarılır. Türk dünyasının en çok bilinen ve hemen hemen bütün boylarında görülen fıkra tipi Nasreddin Hoca’dır. Ortak aklı, bilgeliği ve hazır cevaplılığı simgeleyen bu tip Anadolu sahası dışında belki de en çok Özbekistan sahasında görülmektedir. Hatta bu tip Özbek sahasında öylesine benimsenmiştir ki “Efendi anlat” denildiğinde insanlar fıkra türünü anlamaktadırlar. Biz de çalışmamızda Özbekistan sahasındaki Afandi/Nasreddin Hoca’nın sınırlarını tartışıp, Efendi algısının ortaya koyduğu neticeleri, Efendi kimliğini ve bu kimliğin yansımaları hakkında bilgi vereceğiz.

Keywords

Afandi, tip, Özbekistan, mizah, fıkra.