FORGOTTEN TILE STOVE AND A REPAIR MASTER

Year 2023, Volume: 16 Issue: 42, 849 - 863, 12.06.2023

Hatice Elver

https://doi.org/10.12981/mahder.1219074

Abstract

The stove has a very important place in our past. It warms us with its warmth and the appearance of the place we are in. Tile stoves, which are rare today, come to life with Sedat Bircan, who makes antique repairs in the Yeşil district of Bursa. The scope of the research consists of 15 tile stoves repaired in Sedat Bircan's workshop. In the study, the stoves determined by the scanning method were handled and a description was tried to be made. The fact that there are not many publications on tile stoves makes this study original. In the research, the definition of tile, general information about the tile stove, the repair stages of old and broken tile stoves and examples of 100-150 years old French and German tile stoves are included. In addition, the motif, color and composition features of the tile stoves photographed are explained. With this study, it is aimed to keep alive, protect and pass on to future generations the tile stoves, which are still used for nostalgic purposes, have an important value, have few examples and are about to disappear. With the research, it has been concluded that the tile stoves, which used to heat the rich houses in the past, have largely taken their place in the past together with the central heating and natural gas systems and are now mostly used for decoration purposes. Tile stoves, which are among our cultural heritage, will continue to exist thanks to Sedat Bircan, who pioneered the survival of this art, and other masters who set their hearts on this work.

Keywords

Handicraft, Bursa, Antique, Tile, Stove

UNUTULMAYA YÜZ TUTMUŞ ÇİNİ SOBALAR VE BİR ONARIM USTASI

Abstract

Sobanın geçmişimizde çok önemli bir yeri vardır. Soba sadece ısınmak için kullanılmaz. Üzerinde çay demlenir, yemek pişirilir, ekmek kızartılır, kestane patlatılır. Bütün aile akşamları çevresinde toplanır, keyifli sohbetler yapılır. Hele ki bu bir çini sobaysa o zaman alınan zevk bir kat daha artar. Sıcaklığıyla bulunulan mekânı ısıtan çini sobalar görünümüyle de gözleri şenlendirir.
Günümüzde nadir olarak bulunan çini sobalar Bursa’nın Yeşil semtinde antika onarımı yapan Sedat Bircan ile hayat bulmaktadır. Araştırma kapsamını; Sedat Bircan’ın atölyesinde onarılan 15 adet çini soba oluşturmaktadır. Tarama yöntemiyle tespit edilen sobalar ele alınarak betimleme yapılmaya çalışılmıştır. Çininin tanımı, çini soba hakkında genel bilgi, eski ve kırık çini soba onarım aşamaları ve 100-150 yıllık Fransız ve Alman çini soba örneklerine yer verilmiştir. Ayrıca fotoğrafları çekilen çini sobaların motif, renk ve kompozisyon özellikleri açıklanmıştır. Literatür taraması sonucu elde edilen destekleyici bilgiler araştırmayı güçlendirmektedir. Çalışmada; nostaljik maksatlı kullanılmaya devam edilen, önemli bir değere sahip olan, az sayıda örneği bulunan, kaybolmaya yüz tutmuş çini sobaları yaşatmak korumak ve gelecek nesillere taşımak amaçlanmıştır.

Keywords

El sanatı, Bursa, Antika, Çini, Soba

References

• Aker, S. (2010). Çini tasarımı. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Avşar, M.-Avşar, L. (2014). Çini sanatı ve terminolojisi üzerine. Kalemişi, 2 (4), 1-13.
• Bayazit, M., Işık, İ. (2012). Geçmişten günümüze çini sanatı ve Kütahya çiniciliği. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 1 (1), 891-898.
• Çetintaş, E. (2018). Antik Dönemde Seramik Üretim Tekniklerine Dair İzler: Rhodiapolis Örneği. Sanat ve Tasarım Dergisi, 93-105.
• Dağlı, Ş. Z. (1998). Geleneksel Türk çini sanatında yeni bir form: Ebrulu çiniler. II. Uluslararası Kütahya Çini Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 14-16 Ekim 1998, Kütahya, s.93-102.
• Erman, D.O. (2012). “Türk Seramik Sanatının Gelişimi: Toprağın Ateşle Dansı”. ACTA TURCICA, 4(1): 18-33.
• İnalcık, H. (2000). Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, Cilt 1 (1300-1600). Eren Yayıncılık, İstanbul.
• Menlik, T. (2006). Isıtma sistemlerine Türk standartları açısından bakış. Standart Ekonomik ve Teknik Dergi, 2 (540), 22-25.
• Meriç, Z.A. (2022). Avrupa’dan Osmanlı Topraklarına İthal Edilen Seramikler (16-19. Yüzyıl).
• Okumuş, H. (9 -22 Eylül 2013). Geçmişte ve Günümüzde Seramiğin Kullanım Alanları. “7. Uluslararası Eskişehir
• Pişmiş Toprak Sempozyumu”, Eskişehir.
• Salkaya, M. (1948). Odun israfının önlenmesi ve iktisadi bir soba tipi. T.C Tarım Bakanlığı Dergisi, 13, 14-16.
• Somer, M. (1940). Soba yakma ve kullanma bilgisi. Ankara: Titaş Basımevi.
• Yılmaz, G. (2004). “19. Yüzyıl Osmanlı Sosyal Yaşamında Sanat Eseri Olarak Yeni Objeler”, (Basılmamış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.