Reflections of Graves and Cemeteries in Thousand and One Nights Tales

Year 2023, Volume: 16 Issue: 43, 1051 - 1065, 19.09.2023

Hasan Kızıldağ

https://doi.org/10.12981/mahder.1341038

Abstract

The grave is an element that impacts human life and social consciousness in terms of being the last stop of the life journey that begins with birth and continues until the moment of death. In this respect, it is understandable and natural that the centers of perception that develop around graves and cemeteries instill ideas such as death, transition to the afterlife, inevitable end, eternal rest, eternity, eternity, or absolute darkness. In all periods of history, the reality of death has been thought about and tried to make sense of. The fact that both celestial religions and local religions have many commonalities in their view of death and the grave in connection with death, and the fact that every human being will ultimately experience the end called death, has brought the understanding of death and the grave to a place on the agenda in the internal and external world of society. In addition, depending on the fact that many cultures throughout history have believed in life after death, graves have been seen as a stop on the way to the next stage and a gateway to the afterlife. In this respect, graves, the most precise reflection of the reality of death, have gained a great place in the oral and written cultural products of societies. In the Thousand and One Nights Tales, this study analyzes the thoughts of graves/graveyards, which are the transitional places between the world of the living and the dead. The appearance of cemeteries in The Thousand and One Nights Tales is classified under thirteen headings.

Keywords

One Thousand and One Nights, death, tomb, fairy tale, belief, extraordinary

MEZAR VE MEZARLIKLARIN BİNBİR GECE MASALLARINDAKİ YANSIMALARI

Abstract

Mezar, doğumla başlayıp ölüm anına kadar süren hayat yolculuğunun son durağı olması açısından, insan yaşayışı ve toplum bilinci üzerinde etki sahibi olan bir unsurdur. Öyle ki mezar ve mezarlıklar çevresinde gelişen algı merkezlerinin insana ölüm, öte dünyaya geçiş, kaçınılmaz son, ebedi istirahate çekilme, ebediyete intikal, sonsuzluk veya mutlak karanlık gibi fikirler aşılaması da bu bakımdan anlaşılabilir ve doğal karşılanmaktadır. Tarihin tüm devirlerinde ölüm gerçeği çokça düşünülmüş ve anlamlandırılmaya çalışılmıştır. Gerek semavi dinler gerekse yerel dinlerin ölüm ve ölümle bağlantılı olarak mezara bakışı konusunda birçok ortaklığın bulunması, nihai olarak her insanın ölüm denen sonu yaşayacak olması toplum nezdinde de ölüm ve mezar anlayışını, toplumun iç ve dış dünyasında gündemden düşmeyen bir yere taşımıştır. Ayrıca tarih boyunca birçok toplumun ölümden sonraki hayata inanmasına bağlı olarak, mezarlar ölümden sonraki aşamaya geçişte bir durak ve öte dünyaya açılan bir kapı olarak görülmüştür. Bu açıdan ölüm gerçeğinin en açık yansıması olan mezarlar toplumların sözlü ve yazılı kültür ürünlerinde de kendine büyük bir yer kazanmıştır. Yapılan bu çalışmada, yaşayanlarla ölüler dünyası arasındaki geçiş mekânı olan mezar/mezarlıkların Binbir Gece Masalları’nndaki yansımaları on üç başlık altında tasnif edilmiştir.

Keywords

Binbir Gece Masaları, ölüm, mezar, masal, inanç, olağanüstülükler

References

• Acıpayamlı, O. (1962). İptidailerde ölü gömme ile ilgili bazı pratikler ve izahları. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 20(3-4), 245-254.
• Akyol, E. (2010). Muğla masalları metin-inceleme, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Bahar, H. (2013). Avrasya’da ölüm ve Türklerde mezar kültürü. Prof. Dr. Nejat Göyünç Armağanı, (ed.: Hasan Bahar vd.), 267-304, Konya: Selçuk Üniversitesi Yayınları.
• Bauman, Z. (2000). Ölümlülük, ölümsüzlük ve diğer hayat stratejileri. (çev.: Nurgül Demirdöven), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Canetti, E. (2007). Ölüm üzerine. (çev.: Gürsel Aytaç), İstanbul: Payel Yayınları.
• Çetindağ Süme, G. (2019). Köroğlu Destanı’nda mezar motifinin sembolik değerleri. Sobider, 6(42), 216-228.
• Elliade, M. (2003). Dinsel inançlar ve düşünceler tarihi taş devrinden Eleusis Mysteria’larına. (çev.: Ali Berktay), İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Güven, M. (1995). Binbir gece masalları üzerinde motif araştırması -metin, inceleme. Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış yüksek lisans tezi.
• Işık, M. (2010). Nogay masalları, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Julia, E. F. (1993). Binbir gece masallarının kaynakları. (çev.: A. Şerif Onaran), Marmara İletişim Dergisi, 3, 51-62.
• Kasımoğlu, S. (2017). Binbir Gece Masalları’nda kahraman izleği. Ankara: Ürün Yayınları.
• Kızıldağ, H. (2018). Sembolik bir masal okuması: Keloğlan ile altın bülbül, Jass Studies-The Journal of Academic Social Science Studies, 67, 161-170.
• Kızıldağ, H. (2021). Arkaik devirlerden post-hümanizme ölümsüzlük arayışındaki insan: Ufuktaki transhümanizm ve kültür. Sosyal bilimler ışığında doğa, insan, toplum ve kültür, (ed.: M. Aça-M. A. Yolcu), 81-96, Çanakkale: Paradigma Akademi.
• Kotan, S. (2020). Korku filmlerinde “ben” ve “ben’in içindeki öteki’nin” varlık çatışmasının içerdiği ideoloji. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi Yayımlanmamış Doktora Tezi.