Anadolu’nun Tarihi Yolları ve Ankara için Bir Yeşil Yol Planlama Olanağı

Yıl 2018, , 136 - 143, 27.04.2018

Nedim Kemer

https://doi.org/10.29048/makufebed.407963

Öz

'Medeniyetler
Beşiği' Anadolu Yarımadası Dünya’nın en işlek kültür köprülerinden birisidir.
Derin tarihi ve jeofizik şartları sonucunda, yarımada binlerce yıl boyunca yol
ağlarıyla dokunmuştur. Hititler ve Asurlardan başlayarak, Osmanlı'ya kadar
Medeniyetler Beşiği Anadolu'da hâkimiyet kuran tüm yönetimler için, yollar,
hükümranlıklarının en önemli değerleri olmuştur. Tarihi yolların bir kısmı
bugün için bozulmuş olsalar, tarihteki önemlerini kaybetseler, hatta bazıları
modern otoyollar olarak geliştirilmiş olsalar dahi, bu yollar stratejik
güzergâhları, üzerlerinde yer alan tarihi yapıları ve bağlantı noktalarının
konumları nedeniyle, “Küresel Antik Dünya'nın Yeşil Yolları’na” mükemmel
örneklerdir. Angora antik yerleşiminden doğan ve bugün modern Türkiye'nin
başkenti olan Ankara,
Anadolu'nun ortasında yer almaktadır. Antik kent merkezi vadi ve suyollarının birleşiminde
bulunurken, günümüz Ankara’sının modern uzantıları vadiler ve yamaçlarda
yayılmaktadır. Stratejik olarak, tarihi yolların kavşak noktasında bulunması
itibarı ile Ankara, her dönemde önemli bir merkez olmuştur. Ankara ‘Yeşil Yol’ kapasitesi içeren doğal, kültürel,
ekolojik ve tarihi değerlere sahip koridorları ile gerek merkezi gerek de
bölgesel ölçeklerde Yeşil Yol planlama uygulamaları için benzersiz fırsatlar
sunmaktadır. Bu çalışma, Ankara Büyükşehir
bölgesinin tarihi, kültürel ve ekonomik kaynaklarının önemli unsurlarını bir
Yeşil Yol Planlama olanağı için irdelemektedir. Mevcut hükümetin yol yapım politikası, Yeşil Yol
planlama ilkeleri ile iyileştirilebilir böylece hükümet politikaları daha
yararlı olarak hayata geçirilebileceği gibi kaynaklardan daha yüksek
kapasitelerle ve sürdürülebilirlik prensipleri çerçevesinde yararlanılabilecektir.
Bu bağlamda, Anadolu’nun tarihi yollarının kent içindeki tarihi yollar ve
potansiyel Yeşil Yollar ile bağlantılarının sağlanması Ankara Büyükşehir Bölge
sınırları içerisinde bulunan tarihi eser ve anıtsal kalıntıların korunması için
güçlü bir motivasyon sağlayacaktırAngora antik yerleşiminden doğan ve bugün modern
Türkiye'nin başkenti olan Ankara, Anadolu'nun ortasında yer
almaktadır. Antik kent merkezi vadi ve suyollarının
birleşiminde bulunurken, günümüz Ankara’sının modern uzantıları vadiler ve
yamaçlarda yayılmaktadır. Stratejik olarak, tarihi yolların kavşak noktasında
bulunması itibarı ile Ankara, her dönemde önemli bir merkez olmuştur. Ankara ‘Yeşil Yol’ kapasitesi içeren doğal, kültürel,
ekolojik ve tarihi değerlere sahip koridorları ile gerek merkezi gerek de
bölgesel ölçeklerde Yeşil Yol planlama uygulamaları için benzersiz fırsatlar
sunmaktadır.

Bu çalışma, Ankara Büyükşehir bölgesinin tarihi, kültürel
ve ekonomik kaynaklarının önemli unsurlarını bir Yeşil Yol Planlama olanağı
için irdelemektedir. Mevcut hükümetin yol
yapım politikası, Yeşil Yol planlama ilkeleri ile iyileştirilebilir böylece
hükümet politikaları daha yararlı olarak hayata geçirilebileceği gibi
kaynaklardan daha yüksek kapasitelerle ve sürdürülebilirlik prensipleri
çerçevesinde yararlanılabilecektir. Bu bağlamda, Anadolu’nun tarihi yollarının
kent içindeki tarihi yollar ve potansiyel Yeşil Yollar ile bağlantılarının
sağlanması Ankara Büyükşehir Bölge sınırları içerisinde bulunan tarihi eser ve
anıtsal kalıntıların korunması için güçlü bir motivasyon sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Yeşil Yol Planlaması, Tarihi Yollar, Anadolu, Ankara

Historic Roads of Anatolia and a Greenway Planning Potential for Ankara

Öz

Anatolia ‘The Cradle of
Civilizations’ is one of the busiest cultural bridges of the world. As a result
of its long history and geophysical conditions, the land has been weaved with a
network of roads over the millennia. From the Hittites to Ancient Greek and the
Roman Empire until the Seljuk and finally the Ottomans, all civilizations were
aware of the fact that the roads constituted the best assets of the land that
they ruled. Although, the roads were being inherited from one civilization to
another they were always well maintained, improved and protected by the ruling
class of said civilizations. The routes were equipped by various facilities
such as bridges, inns, caravansaries, wells and fountains etc. Although, some
of these historic roads deteriorated, ultimately losing their importance today
and some of them were paved over and developed to serve as modern highways, all
are excellent examples of ‘Greenways of the Global Ancient World’ due to their
politically and geographically strategic courses and locations. Emerged from
the ancient settlements of Ancyra and Angora, Ankara, the capital of modern
Turkey, is situated in the middle of Anatolia. The ancient city center resides
at the junction of valleys and waterways whereas the modern city sprawls along
the valleys and banks. Regionally, Ankara has always been an important hub
thanks to its strategic importance as the crossroads of ancient roads. Ankara
offers unique opportunities for greenway planning applications on both local
and regional scales. These corridors present natural, cultural, historic and
ecological opportunities for multiple greenway planning projects. This study
aims to explore characteristic elements of historic, cultural and economic
resources of the Metropolitan Ankara region for greenway planning potential.
The road building policy of the current government can be improved and be
better facilitated by greenway planning principles in order to utilize their
full potential. Meanwhile, extension of historic routes of Asia Minor through the
city would provide strong motivation in preserving the last remaining greenway
corridors of the greater Ankara region.

Anahtar Kelimeler

Greenway Planning, Historic Roads, Anatolia, Ankara

Kaynakça

• Ahern, Jack. (1995). Greenways as a planning strategy, Landscape and Urban Planning, (33), 131 – 155.
• Altaban, Ö., Güvenç, M. (1990). Urban Planning in Ankara. Cities. May, 149-158.
• Barış, M. E., Erdoğan, E., Dilaver, Z., Arslan, M. (2010). Greenways and the Urban Form: City of Ankara, Turkey, Biotechnology & Biotechnological Equipment, 24:1, 1657-1664.
• Erdoğan, A., Günel, G., Kılcı, A. (2007). Roma Döneminde Ankara’dan Geçen Yollar ve Miltaşları. Tarih İçinde Ankara. Ankara Büyükşehir Belediyesi. SFN Tasarım.
• Eskikurt, A. (2014). Ortaçağ Anadolu Ticaret Yolları. Muğla Sıtkı Kocaman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Vol.33,Fall,15-40.
• Fabos, J. G. (1995). Introduction and overview: the greenway movement, uses and potentials of greenways, Landscape and Urban Planning, (33),1-13.
• French, D. (1998). Pre-and Early-Roman Roads of Asia Minor. The Persian Royal Road. Iran, 36, 15–43.
• Günel, G. (2010). Anadolu Selçuklu Dönemi’nde Anadolu’da İpek Yolu-Kervansaraylar–Köprüler. Kebikec, [https://kebikecdergi.files.wordpress.com/2012/07/14-ipekyolu.pdf] Erişim tarihi (09.08.2017)
• Halaçoğlu, Y. (1981). Osmanlı İmparatorluğunda Menzil Teşkilatı Hakkında Bazı Mülahazalar. The Journal of Ottoman Studies, Istanbul
• Jasink, A. Margherita. (1991). Hittite and Assyrian Routes to Cilicia. In: Anatolia Antiqua. Vol. 1, pp. 253-259. Doi: 10.3406/anata.1991.1158
• Lloyd, Seton. (1989). Ancient Turkey: A Traveller’s History of Anatolia. Trans. Ender Varinlioğlu, Türkiye’nin Tarihi. Tubitak
• Sülüner, Sinan. (2014). Roman and Byzantine Ankara Observed by Foreign Travellers. Journal of Ankara Studies, 2(1), 11-21.
• Taescher, Franz. (1924). Osmanlı Kaynaklarına Göre Anadolu Yol Ağı. Trans. Nilüfer Epçeli (2010). Bilge Kültür Sanat. İstanbul
• Tuncer, O. Cezmi. (2007). Anadolu Kervan Yolları. Vakiflar Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Yüksel, Ülkü and Orhan Kuntay. (2009). Effects of Urbanization on the Climate of Ankara, Turkey. Proceedings, Fifth Urban Research Symposium Marceille, France.