KAMU YÖNETİMİ BAKIŞ AÇISINDAN ARKEOLOJİK ALAN YÖNETİMİ: PRİENE ÖRNEĞİ

Year 2022, , 1271 - 1302, 29.07.2022

Ebru Gümüş , Fatma Neval Genç

https://doi.org/10.30798/makuiibf.1034378

Abstract

Kültürel mirası koruma faaliyetleri belirli dönemlerde alanında uzman kişilerce farklı yaklaşımlar aracığıyla irdelenmiş ve hayata geçirilmiştir. Geçmişte tek yapı ölçeğinde ele alınan koruma çabaları, farklılık gösteren yaklaşımlarla birlikte kültürel mirası içinde var olduğu çevre ile ele almaya başlamış ve bu bütüncül koruma günümüze değin gelmiştir. Kültürel miras alanlarının korunma faaliyetlerinin, sistemli ve gerçekçi mevcut durum analizleri ile oluşturulmuş planlar dahilinde hayata geçirilmesi, UNESCO tarafından da tescillenmiş bir yol gösterici olarak karşımıza çıkmaktadır. Kamu yönetiminde stratejik yönetim anlayışının bir parçası olan SWOT analizleri ile korunacak mirasın avantaj, dezavantaj, fırsat ve tehditleri belirlenerek; yönetişim yaklaşımı sayesinde tüm paydaşların sürece dahil edilerek analiz sonuçlarına dayalı gerçekçi, uygulanabilir ve sürdürülebilir bir alan yönetim modeli ortaya konulmuş olacaktır. Bu konu, hem dünya genelinde hem de Türkiye özelinde belirlenen kültürel miras alanlarının yönetim modelleri incelenerek; 2018 yılında UNESCO Dünya Miras Geçici Listesine dahil edilen, Priene Antik Kenti için adapte edilmiştir.

Keywords

Koruma, Arkeolojik Alan Yönetimi, Priene Antik Kent.

Thanks

Çalışmamı hazırlamam esnasında saygıdeğer tez danışmanım ve biricik hocam Prof. Dr. Fatma Neval Genç'e değerli katkılarından ötürü çok teşekkür ederim.

ARCHAEOLOGICAL SITE MANAGEMENT FROM A PUBLIC ADMINISTRATION PERSPECTIVE: THE CASE OF PRIENE

Abstract

Cultural heritage conservation activities have been examined and implemented by experts in their fields through different approaches in certain periods. Conservation efforts, which were handled at the scale of a single building in the past, have started to deal with the cultural heritage with the environment in which it exists, together with different approaches, and this holistic protection has survived to the present day. The realization of the protection activities of cultural heritage sites within the plans created with systematic and realistic analysis of the current situation appears as a guide that has also been registered by UNESCO. By determining the advantages, disadvantages, opportunities and threats of the heritage to be protected with SWOT analysis, which is a part of the strategic management approach in public administration; thanks to the governance approach all stakeholders will be included in the process and a realistic, applicable and sustainable field management model will be revealed based on the results of the analysis. This subject is examined by examining the management models of cultural heritage areas determined both in the world and in Turkey; It has been adapted for the Ancient City of Priene, which was included in the UNESCO World Heritage Tentative List in 2018.

Keywords

Protection, Archaeological Site Management, Priene Ancient City

References

• Ahunbay, Z. (2019). Tarihi çevre koruma ve restorasyon (Onikinci baskı). İstanbul: Yem Yayın.
• Alan Yönetimi İle Anıt Eser Kurulunun Kuruluş ve Görevleri İle Yönetim 26006 Sayılı. (2005). Erişim adresi https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/03/20210326-1.htm.
• Ani Kültürel Peyzajı Yönetim Planı. (Mart 2015). Erişim adresi https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-204384/ulusal-yonetim-planlari.html.
• Aphrodisias Antik Kenti Alan Yönetim Planı. (2014). Erişim adresi https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-204384/ulusal-yonetim-planlari.html
• Aslantepe Yönetim Planı. (2019-2024). Erişim adresi https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-204384/ulusal-yonetim-planlari.html.
• Aydın-Muğla-Denizli Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Plan Açıklama Raporu. Erişim adresi https://mpgm.csb.gov.tr/aydin---mugla---denizli-planlama-bolgesi-i-82184.
• Cami ve Mescitlerin Tasnifine ve Tasnif Harici Kalacak Cami ve Mescit Hademesine Verilecek Muassasat Hakkında 2845 Sayılı Yasa.(1935). Erişim adresi https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/3163.pdf.
• Çoban, B. ve Karakaya, Y. E. (2010). Geleceği planlamada stratejik yönetim ve SWOT analizi: Kavramsal yaklaşımlar. New World Sciences Academy, 5(4), 342-352.
• Genç, F.N. (2009). Türk kamu yönetiminde stratejik planlama. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 0 (23), 201 – 211.
• İbci, O. (2017). Priene Antik Kenti. Erişim adresi http://arkeopolis.com/priene-antik-kenti/.
• Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu 2863 Sayılı Kanun (1983). Erişim adresi https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2863.pdf.
• Ortaylı, İ. (2019). Mutlaka Priene. Erişim adresi https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/ilber-ortayli/8-yilin-muthis-padisahi-yavuz-sultan-selim-41335223.
• Ölmez, M. (2020). Priene Antik Kenti’nde Yangın. Erişim adresi https://www.arkeolojikhaber.com/haber-priene-antik-kentinde-yangin-26681/.
• TC Kültür ve Turizm Bakanlığı (2013). Bursa (Hanlar Bölgesi & Sultan Külliyeleri) ve Cumalıkızık Yönetim Planı. Erişim adresi https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-204384/ulusal-yonetim-planlari.html.
• TC. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü. (2011). Erişim adresi https://mpgm.csb.gov.tr/.
• TC. Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2013). Çatalhöyük Neolitik Kenti Yönetim Planı. Erişim adresi https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-204384/ulusal-yonetim-planlari.html.
• TC. Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2015). Anıt Eser Kurulunun Kuruluş ve Görevleri ile Yönetim Alanlarının Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik. Erişim adresi https://teftis.ktb.gov.tr/TR-263935/alan-yonetimi-ile-anit-eser-kurulunun-kurulus-ve-gorevl-.html.
• TC. Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2016). Aydın Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu 139 Nolu Karar. Erişim adresi https://korumakurullari.ktb.gov.tr/Eklenti/74465,5505pdf.pdf?0.
• TC. Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2017). Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzajı Alan Yönetim Planı. Erişim adresi https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-204384/ulusal-yonetim-planlari.html.
• TC. Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2021). Priene. Erişim adresi https://aydin.ktb.gov.tr/TR-64435/priene.html.
• Tokgöz, M. (2011). Maiandrios (Büyük Menderes) jeopolitiği ve jeostratejisi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Uludağ Üniversitesi, (2021). Kazı ve Araştırma Tarihi, Priene Kazısı. Erişim adresi http://priene.uludag.edu.tr/.
• Ulusan, E. (2016). Türkiye’de kültürel miras alanlarında yönetim planlaması deneyimi. İDEALKENT, 7(19), 372-401.
• UNESCO (2021). Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme. Erişim adresi https://www.unesco.org.tr/Pages/161/177.
• Uzun, F. (2018). Priene Antik Kenti 3 Ayda 8 Bine Yakın Ziyaretçi Ağırladı. Erişim adresi https://www.arkeolojikhaber.com/haber-priene-antik-kenti-3-ayda-8-bine-yakin-ziyaretci-agirladi-16405/.
• Yağmur, E. (2020). Kültürel miras ve alan yönetimi: Gaziantep Rumkale Arkeolojik Sit Alanı örneği. Yüksek Lisans Tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.