EKONOMİK DEĞİŞKENLERİN KİŞİ BAŞI SAĞLIK HARCAMASI VE DOĞUŞTA YAŞAM BEKLENTİSİ ÜZERİNE ETKİLERİ: ORTA ÜST GELİR ÜLKELERİ İÇİN PANEL VERİ ANALİZİ

Year 2021, , 1499 - 1515, 30.11.2021

Osman Şenol , Durmuş Gökkaya , Ümit Çıraklı

https://doi.org/10.30798/makuiibf.909994

Cited By: 3

Abstract

Hem bireysel boyutta hem ülkesel boyutta gelir eşitsizliği ve gelir dağılım konuları önemle üzerinde durulan konular arasındadır. Küreselleşmenin artması ile birlikte ülkelerin birbirlerine bağlılıklarının artması, gelir eşitsizlikleri ve nedenleri ve bunların başta sağlık hizmetleri olmak üzere farklı alanlara yansımaları birçok çalışmaya konu olmuştur. Literatür incelendiğinde sağlık ve gelir ilişkisi ve gelirin temel sağlık göstergeleri üzerinde etkisi gelir eşitsizliği ve mutlak gelir hipotezleri doğrultusunda test edildikleri görülmektedir. Bu çalışmada ise gelir eşitsizlikleri ve ekonomik değişkenlerin temel sağlık göstergelerinden olan doğumdan beklenen yaşam süresi ile kişi başı sağlık harcaması üzerinde etkileri panel veri analiz yöntemi ile incelenmiştir. 2000-2019 verilerinin kullanıldığı bu çalışma orta-üst gelir ve yüksek gelir grubunda yer alan ülkeler üzerinde yapılmıştır. Yapılan analiz sonucunda ise kamu harcaması ve GSYİH düzeyinde artışların temel sağlık göstergeleri üzerinde olumlu etkisi olduğu görülmüştür. Diğer taraftan işsizlik oranı ve Gini endeks değerlerindeki büyümenin sağlık göstergeleri üzerinde ise olumsuz etkilerinin olduğu tespit edilmiştir.

Keywords

Politik Ekonomi, Kişi Başı Sağlık Harcaması, Doğuşta Beklenen Yaşam Süresi, Panel Veri Analizi

THE EFFECTS OF ECONOMIC VARIABLES ON HEALTH EXPENDITURE PER CAPITA AND LIFE EXPECTANCY AT BIRTH: PANEL DATA ANALYSIS FOR MIDDLE TOP INCOME COUNTRIES

Abstract

Income inequality and income distribution issues are among the issues that are emphasized both in individual and national dimensions. With the increase in globalization, the interdependence of countries, income inequalities and their reasons and their reflections on different areas, especially health services, have been the subject of many studies. Literature shows that the relationship between health and income and the effect of income on basic health indicators are tested in line with income inequality and absolute income hypotheses. In this study, the effects of income inequalities and economic variables on life expectancy at birth and health expenditure per capita were analysed using panel data analysis method. This study, using 2000-2019 data, was conducted on middle-upper income and high income countries. As a result of the analysis, it was seen that public expenditure and increases in GDP level had a positive effect on primary health indicators. On the other hand, it was determined that the increase in unemployment rate and Gini index values had negative effects on health indicators. Last of all income factor both in individual and social dimensions have a significant effect on life expectancy at birth and health expenditure per capita.

Keywords

Economy, Health Expenditure Per Capita, Life Cxpectancy at Birth, Panel Data Analysis

References

• Acikgoz, E., Uygurturk, H. and Korkmaz, T. (2015). Analysis of factors affecting growth of pension mutual funds in Turkey. International Journal of Economics and Financial Issues, 5(2), 427-433.
• Aydın, B. (2020). İktisadi Göstergelerin Beklenen Yaşam Süresi Üzerindeki Etkileri: Panel Veri Analizi. İstanbul İktisat Dergisi, 70(1), 163-181.
• Baltagi, B. (2013). Econometric analysis of panel data. Chichester: John Wiley & Sons.
• Cundiff, K.R. and Campus, B.A. (2010). Life Expectancy, Health care, and economics. MIDWESTERN BUSINESS AND ECONOMIC, 3(29), 31.
• Çıraklı, Ü. (2019). Türkiye’de Makroekonomik Faktörler ile Sağlık Harcamaları ve Sağlık Bakanlığı Bütçesi Arasındaki İlişkinin ARDL Sınır Testi Yaklaşımı ile İncelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(2), 581-596.
• Çukur, A. and Bekmez, S. (2011). The relationship between income, income inequality and health in Turkey: Evidence from panel data analysis. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 21-40.
• Easterly, W. (1999). Life during growth. Journal of economic growth, 4(3), 239-276.
• Ferda, Y.T. (2012). Panel Veri Ekonometrisi: Stata Uygulamalı. İstanbul: beta Yayınevi.
• Gray Molina, G. and Purser, M. (2010). Human development trends since 1970: A social convergence story. UNDP-HDRO Occasional Papers, (2010/2).
• Halisçelik, E., Acaravcı, A. and A.E., Güzel. (2019). Türkiye’de Gelir Dağılımı, Sağlık Harcamaları ve Yaşam Beklentisi İlişkisi: ARDL Sınır Testi Analizi. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 5(2), 263-275.
• Gujarati, D.N. (2004). Basic econometrics. Tata McGraw-Hill Education.
• Jaba, E., Balan, C.B. and Robu, I-B. (2014). The relationship between life expectancy at birth and health expenditures estimated by a cross-country and time-series analysis. Procedia Economics and Finance, 15, 108-114.
• Kawachi, I. and Kennedy, B.P. (1997). The relationship of income inequality to mortality: does the choice of indicator matter? Social Science & Medicine, 45(7), 1121-1127.
• Kim, T.K. and Lane, S.R. (2013). Government health expenditure and public health outcomes: A comparative study among 17 countries and implications for US health care reform. American International Journal of Contemporary Research, 3(9), 8-13.
• Lynch, J.W., Kaplan, G.A., Pamuk, E.R., et al. (1998). Income inequality and mortality in metropolitan areas of the United States. American journal of public health, 88(7), 1074-1080.
• O’brien, R.M. (2007). A caution regarding rules of thumb for variance inflation factors. Quality & quantity, 41(5), 673-690.
• Preston, S.H. (1975). The changing relation between mortality and level of economic development. Population studies, 29(2), 231-248.
• Rodgers, G.B. (1979). Income and inequality as determinants of mortality: an international cross-section analysis. Population studies, 33(2), 343-351.
• Subramanian, S.V. and Kawachi, I. (2004). Income inequality and health: what have we learned so far? Epidemiologic reviews, 26(1), 78-91.
• Traş, H.H. and Özbek, S. (2020). OECD Ülkelerinde Doğuşta Yaşam Beklentisinin Belirleyicilerinin Ekonometrik Analizi. BMIJ, 8(3): 2893-2923.
• Tüylüoğlu, Ş. and Tekin, M. (2009). Gelir düzeyi ve sağlık harcamalarının beklenen yaşam süresi ve bebek ölüm oranı üzerindeki etkileri. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1), 1-31.
• Yorulmaz, H. (2016). Doğuşta Yaşam Beklentisi Üzerinde Sosyoekonomik Değişkenlerin Etkilerinin Panel Veri Modelleri ile Analiz Edilmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.