YENİLİK ALGISININ, ALGILANAN ÖRGÜTSEL DESTEĞE ETKİSİNDE KOLEKTİF ŞÜKRANIN ARACI ROLÜ: KARS İLİ ÖĞRETMENLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Year 2021, Issue: 34, 165 - 179, 28.11.2021

Hakan Çayalan Nilgün Çayalan

https://doi.org/10.20875/makusobed.999382

Abstract

Bu çalışmada yenilik algısının, algılanan örgütsel desteğe etkisinde kolektif şükranın moderator etkisi incelenmiştir. Bu kapsamda yenilik algısı, algılanan örgütsel destek ve kolektif şükranın aracı rolü sosyal mübadele teorisi kapsamında irdelenmiş ve literatüre katkıda bulunmak amaçlanmıştır. Araştırma evrenini Kars ilindeki puanla öğrenci alan beş proje lisesinde görev yapan 154 öğretmen oluşturmaktadır. Veri toplama araçlarından anket tekniği kullanılmıştır. Anket tekniği ile toplanan veriler SPSS programı ile analiz edilmiştir. Çalışma kurgusunda Milli Eğitim Bakanlığı’nın FATİH projesine ilişkin Kars ili proje liselerinde görev yapan öğretmenlerin yenilik algısının örgütsel destek algısını etkileyeceği ve kolektif şükranın bu etkiye aracılık edeceği öngörülmüştür. Araştırma bulguları yenilik algısının algılanan örgütsel destek üzerinde istatistiki düzlemde anlamlı pozitif bir etkiye sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Ayrıca bu etki üzerinde kolektif şükranın kısmi etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda kamu ve özel sektör kurum ve kuruluşlarına, idareci, yönetici ve uygulayıcılara önerilerde bulunulmuştur.

Keywords

Örgütsel Davranışlar, Yenilik Algısı, Algılanan Örgütsel Destek, Kolektif Şükran, İşletme Yönetimi

THE MODERATING EFFECT OF COLLECTIVE GRATITUDE ON THE PERCEPTION OF INNOVATION ON PERCEIVED ORGANIZATIONAL SUPPORT: A REVIEW ON TEACHERS IN KARS

Abstract

In this study, the moderating effect of collective gratitude on the effect of perception of innovation on perceived organizational support has been examined. In this context, the perception of innovation, perceived organizational support and the mediator role of collective gratitude have been examined within the scope of social exchange theory and it is aimed to contribute to the literature. The population of the research consists of 154 teachers working in five project high schools which have successful students in Kars. Questionnaire technique has been used in data collection tools. The data collected by the survey technique have been analyzed with SPSS program. In the study setup, it was predicted that the perception of innovation of Kars project schools’ teachers created by the Ministry of Education’s FATİH project would affect the perception of organizational support and collective gratitude would mediate this effect. The findings of the study have a statistically significant positive effect on the perception of innovation and perceived organizational support. In addition, collective gratitude has a partial effect on this effect. As a result of the research, suggestions have been made to the public and private institutions and organizations, administrators, managers and practitioners.

Keywords

Organizational Behaviors, Perception of Innovation, Perceived Organizational Support, Collective Gratitude

References

• Akgun, A. E., Erdil, O., Keskin, H. ve Muceldilli, B. (2016). The Relationship Among Gratitude, Hope, Connections, And Innovativeness. Service Industries Journal, 36(3-4). 102-123.
• Baron, R. M. ve Kenny, D. A. (1986). The Moderator–Mediator Variable Distinction in Social Psychological Research: Conceptual, Strategic, and Statistical Considerations, Journal of Personality and Social Psychology. 51(6). 1173-1182.
• Bekmezci M. ve Yıldız B. (2019). Babacan Liderlik Psikolojik Sahipliği Nasıl Etkilemektedir? Kolektif Şükranın Aracı Rolü, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(35). 309-324.
• Blau, P. M. (1964). Exchange and Power in Social Life: Transaction Publishers.
• Börü, D. ve Güneşer, B. (2006). Algılanan Örgütsel Destek ve Lider Üye Etkileşiminin Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İle İlişkisi ve Güvenin Rolü. Öneri Dergisi. 7(25). 43-58.
• Büyükgöze, H. (2014). Lise Öğretmenlerinin Görüşlerine Göre Algılanan Örgütsel Destek ve Psikolojik Sermaye İlişkisi, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Eğitim Yönetimi Teftişi Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı, yüksek lisans tezi
• Büyükyılmaz, O. ve Çakmak, A. F., (2014). İlişkisel ve İşlemsel Psikolojik Sözleşmede Algılanan İhlalin İşten Ayrılma Niyeti ve Algılanan Örgütsel Destek Üzerindeki Etkisi, Ege Akademik Bakış. 14(4). 583-596.
• Can, H., Azizoğlu, Ö. A. ve Aydın, E. M. (2015). Örgütsel Davranış. Siyasal Kitabevi. Ankara.
• Chan, D. W. (2011). Burnout and life satisfaction: Does gratitude intervention make a difference among Chinese school teachers in Hong Kong? Educational Psychology, 31(7), 809-823.
• Covin, J. G., Slevin, D. P. (1989). Strategic Management Of Small Firms İn Hostile And Begining Environments. Strategic Management Journal. (10). 75–87.
• Cömert, Y ve Yürür, S. (2017). Pozitif Psikolojik Sermayenin Bir Belirleyicisi Olarak Algılanan Örgütsel Desteğin Rolü. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 5(3), 17-34.
• Çalışkan, A. ve Pekkan, N. (2017). Psikolojik Sermayenin İşe Yabancılaşmaya Etkisinde Örgütsel Desteğin Aracılık Rolü. İş ve İnsan Dergisi. 4(1). 17-33.
• Çankaya, M. (2020). Sağlık Çalışanlarında Algılanan Örgütsel Destek ve Psikolojik İyi Oluşun İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisi. Avrasya Sosyal Ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 7(8). 79-98.
• Çayalan, H. ve Sadioğlu, U. (2021). E-Devlet Uygulamalarının Getirdiği Yenilik Algısının Kamu Çalışanlarında Sinizm Davranışlarına Etkisi: Sosyal Güvenlik Kurumu Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. İzmir İktisat Dergisi. 36(2). 275-294.
• Çetin, A. ve Çakır, A. (2016). İş Yaşamında Yalnızlığı Yordamada Kişilik Özellikleri ile Algılanan Sosyal ve Örgütsel Desteğin Rolü. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi 12(27). 193-216.
• Çınar, K. (2017). Otel İşletmelerinde Yenilik Algısı ve Uygulamaları. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 37-50.
• Çınar, K. (2017). Otel İşletmelerinde Yenilik Algısı ve Uygulamaları. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 37-50.
• Drucker, P. F. (1985). Entrepreneurial Strategies, California Management Review. 27(2). 9-25.
• Düzgün, E. ve Yeşiltaş, M. (2019). Otel İşletmelerinde Algılanan Örgütsel Destek Ve Örgütsel Özdeşleşme Arasındaki İlişkide Psikolojik Sermayenin Aracılık Etkisinin İncelenmesi. Seyahat Ve Otel İşletmeciliği Dergisi. 16(3). 533-552.
• Dutton, J. E. ve Heaphy, E. D. (2003). The Power Of High-quality Connections, In K. S. Cameron, J. E. Dutton, R. E. Quinn (Eds.), Positive Organizational Scholarship: Foundations of a New Discipline (263-278): San Francisco: Berrett-Koehler.
• Eisenberger, R., Huntington, R., Hutchison, S. ve Sowa, D. (1986). Perceived Organizational Support. Journal of Applied Psychology. (71)002E 500-507.
• Eisenberger, R; Armeli, S., Rexwinkel, B., Lynch P. D. ve Rhoades, L. (2001). Reciprocation of Perceived Organizational Support. Journal of Applied Psychology. 86(1). 42-51.
• Eröz, S. Ü. ve Şıttak, S. (2019). Konaklama İşletmelerinde Algılanan Örgütsel Destek ve Yenilikçi İş Davranışı Arasındaki İlişki. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 13(19), 1574-1599.
• Fehr, R., Fulmer, A., Awtrey, E. ve Miller, J. A. (2017). The Grateful Workplace: A Multilevel Model of Gratitude in Organizations, Academy of Management Review. 42(2). 361-381.
• Frijda, N. H. (1993). Moods, Emotion Episodes, and Emotions, In M. Lewis ve J. M. Haviland (Eds.), Handbook of Emotions (381-404). The Guilford Press.
• Gefen, D. ve Ridings, C.M. (2002). Implementation team responsiveness and user evaluation of customer relationship management: a quasi-experimental design study of social exchange theory. Journal of Management Information Systems. 19(1). 47-69.
• Gefen, D. ve Ridings, C.M. (2002). Implementation team responsiveness and user evaluation of customer relationship management: a quasi-experimental design study of social exchange theory. Journal of Management Information Systems. 19(1). 47-69.
• Gefen, D. ve Ridings, C.M. (2002). Implementation team responsiveness and user evaluation of customer relationship management: a quasi-experimental design study of social exchange theory. Journal of Management Information Systems. 19(1). 47-69.
• Güney, S. (1998). Davranış Bilimleri ve Yönetim Psikolojisi Terimler Sözlüğü. Ocak Yayınları, Ankara.
• Güney, S., Akalın, Ç., ve İlsev, A. (2007). Duygusal Örgütsel Bağlılık Gelişiminde Algılanan Örgütsel Destek Ve Örgüt Temelli Öz-Saygı, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 25(2). 189-211.
• Gürbüz. S. (2006). Örgütsel vatandaşlık davranışı ile duygusal bağlılık davranışı arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 3(1). 48-75.
• Habip. E. (2018). Mesleki Prestij ile İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkide Kolektif Şükranın Aracılık Etkisi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı. Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
• Habip. E. (2018). Mesleki Prestij ile İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkide Kolektif Şükranın Aracılık Etkisi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı. Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
• Hellman. C. M., Dale R. F. ve Worley. J. (2006). A Reliability Generalization Study on The Survey of Perceived Organizational Support: The Effects of Mean Age and Number of Items on Score Reliability. Educational and Psychological Measurement. 66(4). 631-642.
• Hidalgo A. ve D’Alvano L. (2014). Service innovation: Inward and outward related activities and cooperation mode. Journal of Business Research. (67). 698-703.
• Hjalager. A. M. (2002). Repairing Innovation Defectiveness In Tourism. Tourism Management. (23). 465-474.
• Homans. G. C. (1958). Social Behavior as Exchange. American Journal of Sociology. (63). 597–606.
• Kasalak. G. ve Aksu. M. B. (2014). Araştırma Görevlilerinin Algıladıkları Örgütsel Desteğin Örgütsel Sinizm ile İlişkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 14(1). 115-133.
• Karacaoğlu. K. ve Arslan. F. (2013). Çalışanların algıladıkları örgütsel desteğin tükenmişlik düzeyleri üzerine etkisi: Kayseri imalat Sanayi uygulaması. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 15 (3). 457-476.
• Kartal. S., Kartal. S., Özdemir. T.Y. ve Yirci. R. (2015). Öğretmenlerde Algılanan Örgütsel Destek Düzeyi ile Yaşam Memnuniyeti Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi. (24). 477-504.
• McCullough M.E., Kilpatrick S.D., Emmons R. A. ve Larson D.B. (2001). Is gratitude a moral effect. Psychological Bulletin. 127 (2). 249-266.
• Milli Eğitim Bakanlığı (05.12.2019). Fatih Projesi Sayfası. www.fatihprojesi.meb.gov.tr
• Müceldili. B. (2015). Çalışanların Şükran Duygularının Organizasyon İçindeki Yüksek Kaliteli İlişkiler ve Performans Üzerindeki Etkisi. Gebze Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İşletme ABD. doktora tezi.
• Müceldili. B., Erdil. O., Akgün. A. E. ve Keskin. H. (2015). Collective Gratitude: Positive Organizational Scholarship Perspective. International Business Research. 8(8). 92-102.
• Naktiyok. A. ve Kızıl. S. (2018). Örgütsel Destek ve Özyeterlik Algısının Akademik Erteleme Davranışı Üzerine Etkisi: Araştırma Görevlileri Üzerinde Bir İnceleme. İşletme Araştırmaları Dergisi. (4). 267-285.
• Özdemir. B., Özcan. H. M. ve Yalçınkaya. A. (2019). Algılanan Örgütsel Destek Ve Çalışmaya Tutkunluk Arasındaki İlişkide Örgütsel Güvenin Aracı Rolü: Akademisyenler Üzerine Bir Araştırma. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 4(2). 706-724.
• Porter. M. E. (1990). The Competitive Advantage Of Nations. Free Press. New York.
• Sample Size Calculator (04.05.2021). Erişim Adresi: https://www.surveysystem.com/sscalc.htm
• Schumpeter. J. A. (1934). The Theory of Economic Development: An Inquiry Into Profits. Capital. Credit. Interest. And The Business Cycle. Transaction Publishers (2006).
• Sobel. M. E. (1982). Asymptotic confidence intervals for indirect effects in structural equation models. Sociological Methodology. (13). 290-312.
• Sökmen, A., Ekmekçioğlu, E. B. ve Çelik K. (2015). Algılanan Örgütsel Destek, Örgütsel Özdeşleşme ve Yönetici Etik Davranışı İlişkisi: Araştırma Görevlilerine Yönelik Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi. (1). 125-144.
• Sönmez, R. V. (2020). Algılanan Örgütsel Destek, Motivasyon Ve Hizmet Performansı Arasındaki İlişkilerin İncelenmesine Yönelik Sağlık Sektöründe Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi. 12(2). 1540-1553.
• Stinglhamber, F. ve Vandenberghe C. (2003). Organizations and Supervisors as Sources of Support and Targets of Commitment: A Longitudinal Study, Journal of Organizaitonal Behavior, (24). 251-270.
• Tokgöz, N. (2011). Örgütsel Sinizm, Örgütsel Destek ve Örgütsel Adalet İlişkisi: Elektrik Dağıtım İşletmesi Çalışanları Örneği, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 6 (2), 363-387.
• Türk Dil Kurumu Sözlüğü (05.12.2019). https://sozluk.gov.tr/?kelime=%C5%9F%C3%BCkran
• Waters, L. (2012). Predicting job satisfaction: Contributions of individual gratitude and institutionalized gratitude. Psychology. 3(12). 1174.
• Yıldız, B. ve Arda, Ö. A. (2018). Algılanan Aşırı Nitelikliliğin Yenilikçi İşyeri Davranışları Üzerindeki Etkisinde Kolektif Şükranın Rolü, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi / Journal of Management and Economics Research. 16(2). 141-161.
• Yıldız, B., Özdemir, F., Habib E. ve Çakı N. (2017). Aşırı Nitelikliliğin İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisinde Kolektif Şükranın Moderator Etkisi, Örgütsel Davranış Araştırmaları Dergisi Journal Of Organizational Behavior Research. 2(2). 40-61.
• Yıldız, M. R. (2017), Turizm İşletme Yöneticilerinin Yenilikçilik Algısının Yenilikçilik Faaliyetlerine Ve Yenilik Stratejilerine Etkisi: Bartın, Zonguldak Ve Karabük İllerinde Bir Araştırma. Bartın: Bartın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi.
• Yılmaz, A. Ve Tanrıverdi, H. (2017). Örgütsel Destek Algısı Üzerinde İş Yaşam Kalitesinin Rolü: Beş Yıldızlı Otel Aşçıları Üzerine Ampirik Bir Araştırma, International Journal of Management and Administration. 1 (2). 83-105.
• Yoon, J. ve Lim, J. C. (1999). Organizational support in the workplace: The case of Korean hospital employees. Human Relations. (52). 923-945.
• Yoon, J. ve Shane R. T. (2002). A Dual Process Model of Organizational Commitment. Work and Occupations. 29(1). 97-124.