OPERATIONAL RISKS AND MANAGEMENT AT LIQUID BULK TERMINALS

Year 2025, Issue: 41, 231 - 247, 30.05.2025

Kenan Tok , Murat Yorulmaz

https://doi.org/10.20875/makusobed.1645006

Abstract

Liquid bulk terminals are highly hazardous port areas where chemical, petroleum and derivatives or other liquid bulk cargoes are handled and stored. Therefore, the operations carried out in the ports where these terminals are located are quite risky. In this context, the aim of the study is to analyse the operational risks in liquid bulk cargo terminals using fuzzy AHP (Analytical Hierarchy Process) method. According to the findings of the research, the most important criterion for risk prioritisation in liquid bulk cargo terminals is the toxic spread that may occur in ship loading operations. The criterion with the lowest level of importance is the malfunctioning of high level alarm systems during storage operations. As a result of this research, the risks with the lowest and highest importance criteria were determined and ranked according to their weights. In liquid bulk terminals, even the slightest risk can be a harbinger of a disaster that may occur. It reveals that we can prevent this disaster that will occur by recognising these risks in advance and revealing them with the analyses made.

Keywords

Ports , Liquid Bulk Terminals , Fuzzy AHP

SIVI DÖKME YÜK TERMİNALLERİNDEKİ OPERASYONEL RİSKLER VE YÖNETİMİ

Abstract

Sıvı dökme yük terminalleri, kimyasal, petrol ve türevleri veya diğer sıvı dökme yüklerin elleçlendiği ve depolandığı oldukça tehlikeli liman alanlarıdır. Dolayısıyla bu terminallerin bulunduğu limanlarda yürütülen operasyonlar oldukça risklidir. Bu kapsamda çalışmanın amacı, sıvı dökme yük terminallerindeki operasyonel risklerin belirlenmesi ve bulanık AHP (Analitik Hiyerarşi Süreci) yöntemiyle önceliklendirilmesidir. Araştırma bulgularına göre sıvı dökme yük terminallerinde risk önceliklendirilmesin de en önemli kriter olarak gemi yükleme operasyonlarında ortaya çıkabilecek olan toksik yayılım ortaya çıkmıştır. Önem düzeyi en düşük olan kriterin ise depolama operasyonlarının yapıldığı esnada yüksek seviye alarm sistemlerinin arızalı olması durumu ortaya çıkmaktadır. Yapılan bu araştırma neticesinde en düşük ve en yüksek önem kritere sahip riskler ağırlıklarına göre belirlenmiş ve sıralanmıştır. Yalnız sıvı dökme yük terminallerinde en ufak bir risk bile ortaya çıkabilecek bir felaketin habercisi olabilmektedir. Bu risklerin önceden fark edilip yapılan analizler ile ortaya çıkarılarak ortaya çıkacak olan bu felaketin önüne geçebileceğimizi ortaya çıkarmaktadır.

Keywords

Limanlar , Sıvı Dökme Yük Terminalleri , Bulanık AHP

References

• Agnieszka, B., Bozena, K.S., Przemyslaw, W. ve Pawl, W. (2019). Crude oil transfer safety analysis and oil spills prevention in port oil terminal. Journal of Polish Safety and Reliability Association Summer Safety and Reliability Seminars, 10(1), 1-42.
• Akdağ, B. ve Çetinyokuş, S. (2021). LPG stoklama terminalinde risk değerlendirilmesi. Gazi University Journal of Science. 8(4), 459-481. https://doi.org/10.54287/gujsa.1005561
• Arlı, E. (2012). Konumlandırma stratejilerinin işletme performansı ile ilişkisi: Liman işletmeciliğinde bir uygulama. Yönetim ve Ekonomi Dergisi. 19(2), 99-121.
• Bal, K. ve Esmer, S. (2015). Sıvı kimyasal yük terminallerinde operasyon süreçleri üzerine bir değerlendirme. II. Ulusal Liman Kongresi. https://doi.org/10.18872/DEU.b.ULK.2015.0022
• Balık, İ. (2014). Limanlar ve liman seçimi. Kent Kültürü ve Yönetimi Hakemli Elektronik Dergi, 7(2), 37-48.
• Bargues, J.L.F., Cruz, C.G., Gaya, C.G. ve Perez, P.B. (2017). Risk analysis of a fuel storage terminal using hazop and fta. International Journal Of Environmental Research And Public Health. 14(705), 2-26. https://doi.org/10.3390/ijerph14070705
• Bayhun, D. ve Demirel, N.Ç. (2024). Hazard identification and risk assessment for sustainable shipyard floating dock operations: An integrated spherical fuzzy analytical hierarchy process and fuzzy cocoso approach. Mdpi Journal. 16(5790), 1- 19. https://doi.org/10.3390/su16135790
• Bogers, F.K. (2017). Optimizing the operational planning of seaside operations at a liquid bulk terminal. [Master Thesis]. Eindhoven University Of Technology.
• Canbaz, Ö. ve Yorulmaz, M. (2023). Deniz taşımacılığı ve hizmet türleri. International Conference On Applied Engineering and Natural Sciences, 12-19. https://doi.org/10.59287/icaens.951
• Dağdeviren, M. (2007). Bulanık analitik hiyerarşi prosesi ile personel seçimi ve bir uygulama. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi. 22(4), 791-799.
• Dıng, J.F. ve Tseng, W.J. (2012). Applying fuzzy ahp aproach to evaluate key operatinal safety elements for exclusive container terminals of kaohsiung port in Taiwan. W Seas Transactions on Mathematics. 10(11), 855-865.
• Doğan, O. (2023). İş güvenliği uzmanlarının bakış açısıyla acil durum toplanma alan özelliklerinin ahp yöntemi ile değerlendirilmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Doğal Afetler Uygulama ve Araştırma Merkezi Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 9(1), 112-124. https://doi.org/10.21324/dacd.11743800
• Er, Ak. ve Bozdağ, O. (2020). Petrol ve petrol ürünlerinin güvenli depolanması. Kocaeli Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi. 3(2), 170-179.
• Esmer, E. (2018). Liman ve terminal yönetimi. Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Gülcan, T.A., Esmer, S., Zorba, Y. ve Şengönül G. (2014). Determinants of operational efficiency at chemical Cargo terminals. Trans Nav The International Journal On Marine Navigation And Safety Of Sea Transortation. 8(2) 289-293. https://doi.org/10.12716/1001.08.02.15
• Gul, M. (2020). A fuzzy - based occupational health and safety risk assessment framework and a case study in an international port authority. Journal Of Marine Engineering&Technology. 19(4), 161-175. https://doi.org/10.1080/20464177.2019.1670994
• Gün, İ. (2024). Sessiz istifa niyetini etkileyen faktörlerin ahp yöntemi ile değerlendirilmesi: Sağlık çalışanlarında bir uygulama. Yönetim Bilimleri Dergisi, 22(52), 500-520. https://doi.org/10.35408/comuybd.1405013
• Günden, C. ve Miran, B. (2008). Bulanık analitik hiyerarşi süreci kullanılarak çiftçi kararlarının analizi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 5(3), 195-204.
• Güngör, İ. ve İşler, D. B. (2005). Analitik hiyerarşi yaklaşımı ile otomobil seçimi. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi. 1(2), 21-33.
• Huang, C., Bai, Y. ve Lu, L. (2019). Hazard analysis and quantitative risk assessment of port operation for dangerous goods container. Iop Conference Series: Material Science and Engineering, 780(7), 1-9. https://doi.org/10.1088/1757- 899X/780/7/072027
• Hunt, T., Norit, N. ve Portsmuth, R., (2009). Analiyzing risks involved in handling oil and chemicals in Estonian ports. Hilmola, O. Pekka and Eugene Korovyakovsky, North-European Logistics In The Era Of Global Economic Turmoil. (pp. 183-193). Lappeenranta University of Technology.
• Ighravwe, D. E. ve Mashao, D. (2023). Application of a fuzzy multi-criteria decision framework for safety-critical maritime infrastructure evaluation. A Cell Press Journal Heliyon. 9(7), 1- 16. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2023.e17782
• İlçi, F. ve Çetinyokuş, S. (2024). Risk analysis of jet a-1 tank filling and storage processes at the shorebase. Archives Of Advanced Engineering Science. 00(00), 1-11. https://doi.org/10.47852/bonviewAAES42023052
• İnanlı, H. ve Yorulmaz, M. (2021). Konteyner limanlarında dijital dönüşüm: Kocaeli limanlarında bir inceleme. The Journal of Social Science, 5(10), 462-473. https://doi.org/10.30520/tjsosci.886442
• Jıang, B., Lı, J. ve Shen, S. (2018). Supply risk assessment and control of port enterprises: Qingdao port as case study. The Asian Journal Of Shipping And Logistics. 34(3), 198-208. https://doi.org/10.1016/j.ajsl.2018.09.003
• Kaplan, S. (2007). Hava savunma sektörü tezgâh yatırım projelerinin bulanık ahp ile değerlendirilmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi
• Karcıoğlu, R., ve Temelli, F. (2016). Liman işletmelerinde geleneksel maliyetleme ve faaliyet tabanlı maliyetleme: Bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, 8, 71-98. https://doi.org/10.18613/deudfd.43801
• Kaya, M. (2025). Küresel ticaret politikalarının dış kaynak kullanımı kararlarına etkisi: Ahp yöntemi ile değerlendirme. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1), 431-446. http://doi.org/10.25286/ohuiibf.1564894
• Ming, N. S. ve Shah M. Z. (2008). Petroleum terminal’s operation processes on vessel turnaround time. International Symposium On Sustainable Transportation Incorporating Malaysian Universites Transport Research Forum Conference. s.1-8.
• Nguyen, H. (2016). An application of intuıtıonıstıc fuzzy analytic hierarchy process in ship system risk estimation. Journal Of Kones Powertrain And Transport. 23(3), 366-372. https://doi.org/10.5604/12314005.1216593
• Özdemir, Ü., Altınpınar, İ. ve Demirel, F.B. (2018). A mcdm aproach with fuzzy ahp method for occupational accidents on board. Trans Nav The International Journal On Marine Navigation And Safety Of Sea Transportation, 12(1), 93-98. https://doi.org/10.12716/1001.12.01.10
• Şengül, Ü., Eren, M. ve Eslamıan Shıraz, S. (2013). Bulanık ahp ile belediyelerin toplu taşıma araç seçimi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, (40), 143-165.
• Özkan, E.D., Koçer, U. U., Nas, S., İşlek, Ö., Tüzgen, E. ve Doğan, A. (2022). A simulation model for evaluating the cargo transfer alternatives in liquid cargo terminals. Simulation: Transactions of the Society for Modeling and Simulation International, 99(1), 23-39. https://doi.org/10.1177/00375497221107938
• Roy, D., Scheinhardt, W. ve Ommeren, J. V. (2023). A fluid flow queuing network model for performance analysis of bulk liquid terminals. Georgia Southern University, 1-5.
• Salihoğlu, E. ve Beşikçi, E. B. (2022). Waiting reasons affecting the handling process at liquid bulk terminals. Journal of Shipping and Trade, 7(8), 1-15. https://doi.org/10.1186/s41072- 022-00109-6
• Elüstün, S., T. ve Sözen İ. (2018). Personel güçlendirme ile örgütsel bağlılık algısı ve ilişkisi: Liman işletmesi çalışanları örneği. The Academic Elegance. 5(10), 235-270.
• Söyler, H. ve Yaraş, E. (2016). Küresel pazara giriş kararının bulanık ahp ve bulanık topsis yaklaşımıyla analizi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi. 5(4), 77-96.
• Taşdemir, O. ve Çetinyokuş, S. (2024). Risk analysis in a chemical storage facility. Effect of independent layers. Journal Of The Faculty Of Engineering And Architecture of Gazi University. 39(1), 497-508. https://doi.org/10.17341/gazimmfd.1118503
• Ünal, A. U. ve Alkan, G.B. (2015). Liman işletmeleri için iş sağlığı ve güvenliği düzenlemeleri ve önemi. II. Ulusal Liman Kongresi. s.1-19. https://doi.org/10.18872/DEU.b.ULK.2015.0012
• Xiao, G., Wang, Y., Wu, R., Li, J. ve Cai, Z. (2024). Sustainable maritime transport: A review of ıntelligent shipping technology and green port construction applications. Journal Of Marine Science and Engineering, 12, 1728. https://doi.org/10.3390/jmse12101728
• Yorulmaz, M., Taş, A. ve İnanlı, H. (2022). Limanlardaki insan kaynaklı hata nedenlerinin AHP yöntemiyle değerlendirilmesi. Academic Social Resources Journal, 7(34), 193-202. https://doi.org/10.29228/ASRJOURNAL.57616
• Yorulmaz, M. ve Aksu, A. (2021). Liman işletmelerinde iş sağlığı ve güvenliği uygulama performans boyutlarının AHP ile değerlendirilmesi: Kocaeli liman bölgesi. İşletme Bilimi Dergisi, 9(1), 1-24. https://doi.org/10.22139/jobs.875400