BURDUR'S TYPOGRAPHIC HERITAGE AND THE IMPORTANCE OF IRON GATE MONOGRAM

Year 2025, Issue: 41, 261 - 278, 30.05.2025

Erol Çitci , Murat Kara

https://doi.org/10.20875/makusobed.1648092

Abstract

The development of societies is directly proportional to their ability to protect their cultural values and heritage. However, modernization and urbanization processes lead to the loss of cultural values and heritage. Iron door monograms are an example of cultural heritage in danger of extinction. Door monograms written on iron doors as functional, aesthetic and personal belonging indicators reflect the socio-cultural and economic characteristics of the society, the level of technological knowledge and skills, and the lifestyles of the period. The aim of this study is to identify and document the door monograms in Burdur in the context of protecting cultural heritage. On-site observation, photography, literature review and typological analysis methods were used in the research, and 42 door monograms were documented in terms of aesthetic value and authenticity. While documentation and identification studies constitute the importance and original value of the research, it is important in terms of design history as it provides information about the construction techniques and typographic elements of door monograms. In addition, it is expected to contribute to the understanding of the aesthetic and cultural values of these designs and to raise social awareness about the protection of cultural heritage and its transfer to future generations.

Keywords

Door Monogram , Typography , Design , Cultural Heritage

BURDUR’UN TİPOGRAFİK MİRASI VE DEMİR KAPI MONOGRAMLARININ ÖNEMİ

Abstract

Toplumların gelişmişlikleri, kültürel değer ve mirasa sahip çıkabilmeleri ile doğru orantılıdır. Ancak modernleşme ve kentleşme süreçleri kültürel değer ve mirasın kaybolmasına yol açmaktadır. Demir kapı monogramları da yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmış kültürel miras örneğidir. İşlevsel, estetik ve kişisel aidiyet göstergeleri olarak demir kapılara yazılan kapı monogramları toplumlumun sosyo-kültürel ve ekonomik özelliklerini, teknolojik bilgi ve beceri düzeyi ile döneminin yaşam biçimlerini yansıtırlar. Bu çalışmanın amacı kültürel mirasa sahip çıkma bağlamında Burdur il merkezindeki kapı monogramlarının tespit edilmesini ve belgelenmesini amaç edinmiştir. Araştırmada yerinde gözlem, fotoğraflama, literatür taraması ve tipolojik analiz yöntemleri kullanılmıştır ve estetik değer ve özgünlük açısından 42 kapı monogramı belgelenmiştir. Belgeleme ve tespit çalışmaları araştırmanın önemini ve özgün değerini oluştururken, kapı monogramlarının yapım teknikleri ve tipografik ögeleri hakkında bilgi sunması tasarım tarihi açısından önemlidir. Ayrıca, bu tasarımların estetik ve kültürel değerlerinin anlaşılmasına katkıda bulunması hedefleyerek kültürel mirasın korunması ve gelecek nesillere aktarılması konusunda toplumsal farkındalık oluşturması beklenmektedir.

Keywords

Kapı monogramı , Tipografi , Tasarım , Kültürel Miras

References

• Alkaç, E. ve Cankardeş-Şenol, G. (2016). Amphora mühürleri ışığında Miletos ve Alexandria ticari ilişkileri. Olba (24), 179-216. https://dergipark.org.tr/tr/pub/olba/issue/47139/593159
• Arslan, M. ve Devecioğlu, Ü. (2011). Kırşehir üzesi koleksiyonundaki Büyük İskender Tetradrahmi definesi, Höyük, (4), 75-94. https://hoyuk.gov.tr/tam-metin-pdf/21/tur
• Aydınoğlu, Ü. ve Uygun, Ç. (2023). Early Byzantine jewelry from rough Cilicia” Diocaesarea treasure”. Art-Sanat Dergisi, (20), 27-59. https://doi.org/10.26650/artsanat.2023.20.1291219
• Bilgin, S. (2013). Perge Kazıları’nda bulunmuş damgalı unguentariumlar [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Bosler, D. (2012). Mastering type: The essential guide to typography for print and web design. How Books.
• Buçukoğlu, S. M. (2022). Ayasofya’nın grafik dili: Monogramlar. The Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 12 (3), 870-896. https://dergipark.org.tr/en/pub/tojdac/issue/70236/1105352
• Canko, D. M. (2023). Bizans sanatında monogram. Kültür Araştırmaları Dergisi, (18), 257-281. https://doi.org/10.46250/kulturder.1312339
• Çelikbaş, E. (2018). Tokat müzesi gümüş yüzükleri, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(2), 1051- 1065. https://doi.org/10.17218/hititsosbil.462074
• Coupland, S. (2018). Charlemagne and his coinage, R. Grosse and M. Sot, (eds), 427-451. https://www.academia.edu/41560329/CHARLEMAGNE_AND_HIS_COINAGE
• De Luca, F. (2018). Monograms on Kibyra’s coins: Names or numbers? Revista Numismática OMNI, (12), 1-31. https://dialnet.unirioja.es/descarga/articulo/6537222.pdf
• Ertürk, M. (2023). Sakarya’nın fırça tabela ressamları: Cemalettin Vural ve Piliççi Ailesi, Art and Interpretation, 42(1), 17-23. https://doi.org/10.5152/AI.2023.22071
• Frutiger, A. (1989). Signs and symbols. Their design and meaning, Van Nostrand Reinhold.
• Garipzanov, I. (2008). The symbolic language of authority in the Carolingian world (c.751-877) (16). Brill. https://www.examenapium.it/cs/biblio/Garipzanov2008.pdf
• Garipzanov, I. (2018). Graphic signs of authority in late antiquity and the early middle ages, 300–900. Oxford University Press.
• Garipzanov, I. (2021). Late antique and early medieval monograms. The hidden language of graphic signs: Cryptic writing and meaningful marks. Cambridge University Press, 199-213. https://doi.org/10.1017/9781108886505.013
• Guerro, F. (2015). A study of the development of monograms: from Ancient Greek coins to contemporary logos. University of Reading.
• Karabacak, Y. (2021). İstanbul'un keşfedilmeyi bekleyen sembolleri monogramlar. Gezilla Yayınevi.
• Keleş, R. (2005). Kent ve kültür üzerine. Mülkiye Dergisi, 29 (246), 9-18. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/839
• Laflı, E ve Buora, M. (2012). Inscribed finger rings from late antique and Byzantine Asia minor, Cercetari Arheologice, 28 (1), 233-246. https://doi.org/10.46535/ca.28.1.09
• Mauris, M. (1878). About monograms. The Art Journal (1875-1887), (4), 36-42. https://doi.org/10.2307/20569178
• Manassero, N. (2013). Tamgas, a code of the steppes. Identity marks and writing among the Ancient Iranians. The Silk Road Foundation, (11), 60-69. http://www.silkroadfoundation.org/newsletter/vol11/SilkRoad_11_2013_manassero.pdf
• Onurkan, S. (1994). Perge tuğla damgaları, satır ve monogram. XII. Türk Tarih Kongresi, (1), 161-191. https://ttk.gov.tr/xii-turk-tarih-kongresi-12-16-eylul-1994-ankara-i-cilt/
• Örnek, N. (t.y.). Her umut ortak arar. https://www.herumutortakarar.com
• Price, M. J. (1968). Mithradates VI Eupator, Dionysus, and the coinages of the Black Sea. The Numismatic Chronicle. https://www.numisbids.com/sale/7058/lot/162
• Seibt, W. (2016). The use of monograms on Byzantine seals in the early middle-ages (6th to 9th centuries). Parekbolai, (6), 1-14. https://doi.org/10.26262/par.v6i0.5082
• Sprague, E. ve Sprague, C. (1927). How to design monograms. Bridgman. https://babel.hathitrust.org/cgi/pt? id=wu.89050667997&seq=5
• Tekin, O. (Ed.). (2009). Pierre Willemart sikke koleksiyonu: La collection de monnaie de Pierre Willemar. Suna ve İnan Kıraç Vakıf Yayınları.
• Tuna Ultav, Z., Savasta, D. ve Keskin, G. (2021). Mimari mirası deneyimlemek için etkileşimli dijital sergiler: Ankara balkon korkulukları örneği [1950-1975], Yaşar Üniversitesi BAP086 Bilimsel Araştırma Projesi. https://www.ankarabalkonkorkuluklari.org/index.php
• Voulgaridis, G. (2008). Some thoughts on mints, monograms and monetary magistrates: two case studies: the mints of'Akko-Ptolemais and of Ascalon under the Seleucids. Israel Numismatic Society, (3), 65-79. https://lockwoodonlinejournals.com/index.php/inr/article/view/2600
• Yinesor-Demir, J. S. (2008). Gaziantep arkeoloji müzesinde sergilenen yüzükler ve yüzük taşları, (229206) [Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi], eArşiv@Anadolu. https://hdl.handle.net/11421/7611