İSTİKLAL MARŞI'NIN AYNASINDA MEHMET AKİF ERSOY VE TÜRK GENÇLİĞİNE BIRAKTIĞI MİRAS*

Year 2025, Issue: 42, 95 - 104, 30.11.2025

Elif Akar

Abstract

Bu makale, İstiklal Marşı'nı, yazıldığı tarihsel buhranın, vatan şairi Mehmet Akif Ersoy'un şahsiyet ve düşünce dünyasının ve Türk Milli Mücadelesi'ni besleyen iman-vatan-hürriyet sacayağının bir yansıması olarak ele almaktadır. Marş'ın metinsel ve sembolik katmanları, özellikle "Hak" kavramının çok boyutlu analizi ve bir "sivil din" kurucu metni olarak işlevi incelenmektedir. Çalışma, Akif'in bu metin ve tüm külliyatı aracılığıyla Türk gençliğine bıraktığı mirasın, pasif bir kaderciliği reddeden, "çalışma" ve "azim" üzerine kurulu faal bir "tevekkül" anlayışı, "Asım'ın Nesli" idealinde somutlaşan ahlaki ve entelektüel donanım ve şehitlerden devralınan bir "emanet" bilinci olduğunu savunmaktadır. Bu çalışmada Marş'ın Cumhuriyet tarihi boyunca farklı ideolojik gruplar tarafından yorumlanma biçimleri ve günümüz gençliği için taşıdığı potansiyel anlamlar da tartışılmaktadır.

Keywords

Mehmet Akif Ersoy , İstiklal Marşı , Milli Mücadele , Asım , Emanet , Tevekkül , Kurucu Metin.

Mehmet Akif Ersoy and the legacy he left to Turkish youth as reflected in the National Anthem

Abstract

This article examines the Turkish National Anthem as a reflection of the historical turmoil in which it was written, the personality and intellectual world of the national poet Mehmet Akif Ersoy, and the triad of faith, homeland, and freedom that nourished the Turkish National Struggle. The textual and symbolic layers of the anthem, particularly the multi-dimensional analysis of the concept of “Hak” (Justice) and its function as a foundational text of a “civil religion,” are examined. The study explores the legacy Akif left for Turkish youth through this text and his entire body of work, rejects passive fatalism and advocates an active understanding of “trust in God” based on ‘work’ and “determination,” an ethical and intellectual foundation embodied in the ideal of “Asım's Generation,” and a sense of “trust” inherited from the martyrs. This study also discusses the ways in which the March has been interpreted by different ideological groups throughout the history of the Republic and the potential meanings it holds for today's youth.

Keywords

Mehmet Akif Ersoy , National Anthem , National Struggle , Asım , Trust , Tawakkul , Founding Text.

References

• Akay, H. ve Andı, M. F. (Eds.). (2010). İstiklâl Marşı-İstikbal Marşı: 41 Dize 41 Yorum. (1. Baskı, ss.167-170). Hat Yayınevi.
• Andı, M. F. (2018). İstiklâl Marşı’nın Şairi Mehmet Âkif Ersoy. DBY Yayınları.
• Arabacı, C. (2022). Vatan Müdafaasında Bir Model Hayat: Millî Mücadelede Akif. M. Bayyiğit (Ed.), Mehmet Akif Ersoy’a Saygı, (1. Baskı, ss. 117-187). Balıkesir Büyükşehir Belediyesi Yayınları.
• Arslan, H. (2014). Mehmet Akif’in Kader ve Tevekkül Anlayışı. Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 13(2), 123-146.
• Banarlı, N. S. (1985). İstiklâl Marşı (1-2). Kültür Köprüsü, Kubbealtı Yayınları.
• Bayraktar, D. (1987). Mehmet Akif Ersoy ve İstiklal Marşı. Servet Yayın-Dağıtım.
• Bellah, R. N. (1967). Civil Religion in America. Daedalus, 96(1), 1-21.
• Bulaç, A. (2004). İslâm’ın Üç Siyaset Tarzı veya İslâmcıların Üç Nesli. Y. Aktay (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: İslamcılık, (1. Baskı, ss. 48-67). İletişim Yayınları.
• Cündioğlu, D. (2010). Âkife Dair. Kapı Yayınları.
• Çantay, H. B. (1966). Âkifname (Mehmed Âkif). Ahmet Sait Matbaası.
• Çetin, N. (2014). İstiklâl Marşı’mızı Anlamak. Turkish Studies, 9(3), 29-49.
• Çevik, S. (Ed.). (2007). Âkiften Âsım’a. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Demirbaş, B. (1985). Mondros Mütarekesi ve Sonrası. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi (C. 4) İletişim Yayınları.
• Ersoy, M. Â. (1987). Safahat (M. E. Düzdağ, Haz.). İz Yayıncılık.
• Göçgün, Ö. (2012). Mehmet Âkif’in Şiirlerindeki “Âsım” Gerçeği ve “Âsım’dan Dinlediklerim BELGİ, 2(4), 422-430.
• Halbwachs, M. (1992). On Collective Memory (L. A. Coser, Ed. & Trans.). University of Chicago Press.
• Kara, İ. (2004). İslâmcı Söylemin Kaynakları ve Gerçeklik Değeri. Y. Aktay (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: İslamcılık. (1. Baskı, ss. 34-42). İletişim Yayınları.
• Kara, İ. (2008). İslamcılık Düşüncesi: Metinler-Kişiler. Dergâh Yayınları.
• Karabulut, M. (2015). İstiklâl Marşı ve Kur’ân-ı Kerîm. Sebilürreşad, (1026), 1,2.
• Karakoç, S. (1987). Mehmet Âkif (Hayatı, İnanç ve Düşünce Oluşumu Savaşı) Diriliş Yayınları. Karaosmanoğlu, Y. K. (2008). Ankara. İletişim Yayınları.
• Kavakcı, Y. Z. (2010). The Political Philosophy of an Intellectual Poet: A Reading of Mehmet Akif Ersoy’s Writings. Southeastern Europe, 34(2), 193-219.
• Kılıç, R. (2001). Ahlakın Dini Temeli. Diyanet Vakfı Yayınları.
• Mardin, Ş. (2014). Jön Türklerin Siyasi Fikirleri, 1895-1908. İletişim Yayınları.
• Okay, M. O. (2011). Mehmet Akif: Bir Karakter Heykelinin Anatomisi. Dergâh Yayınları.
• Okay, O. (1989). Mehmet Akif: Bir Karakter Heykeltıraşı. Akçağ Yayınları.
• Şentop, M. (2021). Kabulünün 100. Yılında İstiklal Marşı ve Mehmet Akif Ersoy. TBMM Yayınları.
• Tunçay, M. (2009). Türkiye Cumhuriyeti’nde Tek-Parti Yönetimi’nin Kurulması (1923-1931). Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Yeniterzi, E. (2000). Mehmet Akif’in Çalışmaya Verdiği Önem. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (7), 383-396.
• Yerinde, A. (2022). İstiklâl Marşı’nda Milli ve Dini Değerler. Manas Din Bilimleri Araştırmaları Dergisi, (1), 1-22.
• Zürcher, E. J. (2017). Turkey: A Modern History. I.B. Tauris.