Sınıf Öğretmenlerinin Penceresinden Göçmen Öğrencilerin Sorunlarına Bir Bakış

Year 2022, , 110 - 141, 31.12.2022

Murat Temur , M. Talha Özalp

https://doi.org/10.46762/mamulebd.1210547

Cited By: 3

Abstract

Günümüzde insanlar daha iyi bir iş, sağlık, eğitim gibi isteğe bağlı nedenlerle veya savaş, doğal afet, dini, siyasi ve etnik baskılar gibi zorunlu nedenlerle göç etmektedir. Bu göç hareketleri sonucunda da ülkelerinden, ailelerinden ve/veya arkadaşlarından ayrılmaktadırlar. Göç hareketi insanları, özellikle de savunmasız konumda olan çocukları önemli ölçüde etkilemektedir. Göç hareketine maruz kalan çocuklar beslenme, barınma ve sağlık gibi birçok konuda yeterli desteği alamamaktadır. Öğrencilerin bu ihtiyaçları karşılansa dahi iletişim sorunu, uyum sorunu ve maddi sorunlar yaşamakta, bu sorunlar nedeniyle de eğitimlerini sürdürememektedirler. Eğitim haklarından mahrum kalan bu öğrenciler, gelecekte daha iyi bir iş için diğer insanlarla rekabet edemeyebilirler. Üstelik eğitim almayan bu çocuklar, topluma faydalı birer insan olmak yerine suça yönelebilirler. Bu nedenle herhangi bir sebeple göç ederek Türkiye’ye gelen öğrencilerin eğitim almasına etki eden sorunların belirlenmesi ve çözülmesi gerekmektedir. Ancak bu şekilde öğrencilerin topluma faydalı birer insan olması sağlanabilir. Bu doğrultuda araştırmamızın amacı göçmen öğrencilerin yaşadığı sorunları, diğer paydaşların (öğretmen, diğer öğrenciler ve veliler) bu öğrencilerle ilgili düşüncelerini ve öğretmenlerin göçmen öğrencilere eğitim verme sürecinde bir destek alıp almadığını belirlemektir. Bu amacı gerçekleştirmek için araştırmada, nitel araştırma desenlerinden fenomenoloji kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcıları amaçlı örnekleme türlerinden ölçüt örnekleme tekniği kullanılarak belirlenmiştir. Ölçütler; “En az 5 yıl deneyime sahip olma”, “Sınıfında en az 1 göçmen öğrenci olma” olarak belirlenmiş ve bu doğrultuda 9 sınıf öğretmeni ile görüşme yapılmıştır. Veri toplama aracı olarak ise yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırma sonucunda ulaşılan bulgular betimsel ve içerik analiz teknikleri kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırmada sınıf öğretmenlerinin neredeyse tamamının sınıfında göçmen öğrenci istemediği, göçmen öğrencileri istememelerinin başlıca nedenlerinin seviye farkı, müfredatın göçmen öğrencilere dönük olmaması, göçmen öğrencilerin davranış problemleri sergilemesi, uyum sorunu ve iletişim sorunu yaşamaları olduğu bulgularına ulaşılmıştır. Ayrıca öğretmenler göçmen öğrencilere eğitim verme sürecinde herhangi bir kurumdan, kuruluştan materyal, kitap vb. anlamda destek almadıklarını belirtmişlerdir. Yine öğretmenlerin büyük çoğunluğu göçmen öğrencilerin sorunlarına müdahaleye dönük bir eğitim almadıklarını belirtmişlerdir. Son olarak öğretmenler göçmen öğrencilerin sorunlarının giderilebilmesi için önce dil eğitimi almalılar, hayat şartları iyileştirilmeli, velilerin eğitim sürecine katılmasına dönük çalışmalar yapılmalı, özel alt sınıf açılmalı gibi önerilerde bulunmuşlardır.

Keywords

Eğitim, göç, sınıf öğretmenleri, ilkokul, göçmen öğrenciler, Education, migration, primary school teachers, primary school, immigrant students

The Challenges Immigrant Students Face and Potential Solutions from The Perspectives of Primary School Teachers

Abstract

The aim of our research is to determine the problems experienced by immigrant students, the opinions of other stakeholders about these students, and whether teachers receive any support during the education process of immigrant students. To achieve this aim, phenomenology, one of the qualitative research designs, was used in the research. The participants of the research were determined by using the criterion sampling technique, which is one of the purposeful sampling types. The inclusion criteria were determined as “Having at least 5 years of experience”, “Being a primary school teacher" and “Having at least 1 immigrant student in their class” and 9 primary school teachers were interviewed accordingly. A semi-structured interview form was used as a data collection tool. The findings obtained as a result of the research were analyzed using descriptive and content analysis techniques. In the study, it was found that almost all the primary school teachers do not want immigrant students in their classes, and the main reasons for not wanting immigrant students are the difference in level, the curriculum is not directed towards immigrant students, immigrant students exhibit behavioral problems, and their adaptation and communication problems. In addition, teachers indicated that they have not receive any materials, books, etc. from any institution, organization in the process of providing education to immigrant students. Again, most teachers stated that they did not receive any training to intervene in the problems of immigrant students. Finally, the teachers suggested that in order to solve the problems of immigrant students, they should receive language education, their living conditions should be improved, studies should be carried out to involve parents in the education process, and a special sub-class should be opened for them.

Keywords

Education, migration, primary school teachers, primary school, immigrant students

References

• Ağır, O., & Sezik, M. (2015). Suriye’den Türkiye’ye yaşanan göç dalgasından kaynaklanan güvenlik sorunları. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 95-124.
• Akşit, G., Bozok, M., & Bozok, N. (2015). Zorunlu göç, sorunlu karşılaşmalar: Hisar köyü, Nevşehir’deki Suriyeli göçmenler örneği. Maltepe Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Dergisi, 1(2), 92-116.
• Aktaş Salman, U. (2018). Uzun hikâye: Mülteci öğrencim var. https://www.egitimreformugirisimi.org/uzun-hikaye-multeci-ogrencim-var/
• Ayan Ceyhan, M. (2016). Kapsayıcı eğitim: Okul pratikleri, öğretmen ihtiyaçları. İstanbul: Eğitimde Reform Girişimi (ERG).
• Aydeniz, S. & Sarıkaya, B. (2021). Göçmen çocukların eğitiminde yaşanan sorunlar ve çözüm önerilerine ilişkin öğretmen görüşleri. Millî Eğitim Dergisi, 50(1), 385-404.
• Aydın, H., & Kaya, Y. (2019) Education for Syrian refugees: The new global issue facing teachers and principals in Turkey. Educational Studies, 55(1), 46-71. https://doi.org/10.1080/00131946.2018.1561454
• Aykırı, K. (2017). Sınıf öğretmenlerinin sınıflarındaki suriyeli öğrencilerin eğitim durumlarına ilişkin görüşleri. Turkish Journal of Primary Education, 2(1), 44-56.
• Balkar, B., Şahin, S., & Işıklı Babahan, N. (2016). Geçici eğitim merkezlerinde (GEM) görev yapan Suriyeli öğretmenlerin karşılaştıkları sorunlar. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 12(6), 1290-1310.
• Barenbaum, J., Ruckhin, V., & Schwab-Stone, M. (2004). The psychological aspect of children; attending exposed to war: Practice and policy initiatives. Journal of child Psychological and Psychiatry, 45(1), 41-62.
• Başaran, S. D. (2020). Suriyeli mülteci öğrencilerin öğretmeni olmak: Öğretmenlerin okul deneyimleri. Eğitim ve Bilim, 46(206), 331-354.
• Berry, John W. (2016). Bütünlük ve Çokkültürlülük: Sosyal Dayanışma Yolları, Çev. Şahsinem Bedirbeyoğlu. Sosyal Bilimler. https://www.sosyalbilimler.org/butunluk-cokkulturluluk-sosyal-dayanisma/ Birleşmiş Milletler Mülteci Örgütü [UNHCR]. (2022). UNHCR Türkiye istatistikleri https://www.unhcr.org/tr/unhcr-turkiye-istatistikleri
• Birleşmiş Milletler Mültecilik Yüksek Komiserliği [BMMYKUNCHR]. (2014). Asylum levels and trends in ındustrialized countries, 2014. https://www.unhcr.org/551128679.html
• Boyden, J. (2009). What place the politics of compassion in education surrounding non‐citizen children?. Educational Review, 61(3), 265-276.
• Bozdağ, F. (2015). İç göç yaşamış ve yaşamamış ergenlerin benlik kurguları, uyum sorunları ve başa çıkma tarzları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bozdağ, F., & Bilge, F. (2019). Migration Process and Its Effects on Mental Health. In Erçetin, Ş. and Potas, N. (Eds) Chaos, Complexity and Leadership 2017. ICCLS 2017. Springer Proceedings in Complexity. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-319-89875-9_8
• Börü, N., & Boyacı, A. (2016). Göçmen öğrencilerin eğitim-öğretim ortamlarında karşılaştıkları sorunlar: Eskişehir ili örneği, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 11(14), 123-158.
• Bravo‐Moreno, A. (2009). Transnational mobilities: migrants and education. Comparative Education, 45(3), 419-433.
• Brind, T., Harper, C., & Moore, K. (2008). Education for migrant, minority and marginalised children in Europe. Open Society Institute. https://www.opensocietyfoundations.org/publications/education-migrant-minority-and-marginalised-children-europe
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Chmielewski, A. K. (2014), An international comparison of achievement inequality in within- and between-school tracking systems. American Journal of Education, 3(120), 293-324.
• Coşkun, İ., Ökten, C. E., Dama, N., Barkçin, M., Zahed, S., Fouda, M., ... & Özsarp, H. (2017). Engelleri aşmak: Türkiye’de Suriyeli çocukları okullaştırmak. SETA.
• Creswell, J. W. (2012). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research. Pearson Education.
• De Paola, M., & Brunello, G. (2016). Education as a tool for the economic integration of migrants. IZA Discussion Papers, No. 9836. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2757926
• Emin, M. N. (2016). Türkiye’deki Suriyeli çocukların eğitimi temel eğitim politikaları. SETA.
• Erdem, C. (2017). Sınıfında mülteci bulunan sınıf öğretmenlerinin yaşadıkları öğretimsel sorunlar ve çözüme dair önerileri. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 26-42.
• Erden, Ö. (2020). The effect of local discourses adapted by teachers on Syrian child refugees’ schooling experiences in Turkey. International Journal of Inclusive Education, 1-15. https://doi.org/10.1080/13603116.2020.1839797
• Erdoğan, M. M. (2014). Türkiye’deki Suriyeliler: Toplumsal kabul ve uyum araştırması. Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Araştırmaları Merkezi.
• Ereş, F. (2016). Problems of the immigrant students’ teacher: Are they ready to teach?. International Education Studies, 9(7), 64-71.
• Ersoy, A. F., & Turan, N. (2019). Sığınmacı ve göçmen öğrencilerde sosyal dışlanma ve çeteleşme. Third Sector Social Economic Review, 54(2), 828-840.
• Fansa, M. (2021). Kimim ben? Göçmen, sığınmacı, mülteci, yabancı, vatansız ve geçici koruma: Türkiye’deki Suriyeliler. Antakiyat, 4(2), 289-306.
• Forlin, C., Sharma, U., & Loreman, T. (2013). Predictors of improved teaching efficacy following basic training for inclusion in Hong Kong. International Journal of Inclusive Education, 18(7), 718– 730.
• Gay, G. (2002). Preparing for culturally responsive teaching. Journal of Teacher Education, 53(2), 106-116. Gökmen, H. (2020). Suriyeli göçmen öğrencilerin Türk eğitim sistemine entegrasyon sorunu (Bursa Yıldırım İlçesi Örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Guo, J., Chen, L., Wang, X., Liu, Y., Chiu, C. H., He, H., & Tian, D. (2012). The relationship between internet addiction and depression among migrant children and left-behind children in China. CyberPsychology, Behavior, and Social Networking, 15(11), 585–590. https://doi.org/10.1089/cyber.2012.0261 Guo, L. C., Yao, Y., & Yang, B. Y. (2005). Liudong ertong de chengshi shiyingxing yanjiu [Study of urban-adaptability of migrant children: A case study of one migrant worker’s children school]. Youth Studies, 3, 22–31.
• Güngör, F., & Şenel, A. (2018). Yabancı uyruklu ilkokul öğrencilerinin eğitim öğretiminde yaşanan sorunlara ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 8(2), 124-173. Houston Independent School District (2021). Migrant Education Program, 2020-2021. Research Educational Program Report. https://eric.ed.gov/?q=source%3A%22Houston+Independent+School+District%22&ff1=asmIowa+Tests+of+Basic+Skills&ff2=pubReports+-+Research&id=ED614725
• Işık, M., Bahat, İ., Öncüler, İ. & Özdemir, A. (2021). İstanbul İli Beylikdüzü İlçesinde yaşayan göçmen öğrencilerin deneyimlerinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 50(1), 925-950.
• Jafari Kuzu, K., Tonga, N., & Kışla, H. (2018). Suriyeli öğrencilerin bulunduğu sınıflarda görev yapan sınıf öğretmenlerinin görüşleri ve uygulamaları. Academy Journal of Educational Sciences, 2(2), 134-146. https://doi.org/10.31805/acjes.479232
• Janta, B., & Harte, E. (2016). Education of migrant children: Education policy responses for the inclusion of migrant children in Europe. RAND Corporation. https://doi.org/10.7249/RR1655
• Jensen, B. (2010). Educating teachers for diversity: Meeting the challenge, educational research and innovation. OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/9789264079731en Karaca, S., & Doğan, U. (2014). Suriyeli göçmenlerin sorunları çalıştayı sonuç raporu. Mersin: Mersin Üniversitesi Bölgesel İzleme ve Uygulama Araştırma Merkezi. http://www.madde14.org/images/b/b0/MersinUnivSuriyeCalistay.pdf
• Karasu, M. A. (2016). Şanlıurfa’da yaşayan Suriyeli sığınmacıların kentle uyum sorunu. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(3), 995-1014.
• Karataş, K., & Ayyıldız, A. A. (2021). Bugünün Türkiye'sinde gidişin: Küresel hareketliliğin neresindeyiz. İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 473-500.
• Kardeş, S., & Akman, B. (2018). Suriyeli mültecilerin eğitimine yönelik öğretmen görüşleri. Elementary Education Online, 17(3), 1224-1237. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2018.466333
• Kaypak, Ş., & Bimay, M. (2016). Suriye savaşı nedeniyle yaşanan göçün ekonomik ve sosyo-kültürel etkileri: Batman örneği. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 6(1), 84-110.
• Kirişçi, K. (2014). Misafirliğin ötesine geçerken: Türkiye’nin Suriyeli mülteciler sınavı. (Çev. S. Karaca). Ankara: Brookings Enstitüsü & Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu (USAK). http://www.brookings.edu/~/media/research/files/reports/2014/05/12-turkey-syrian-refugees-kirisci/syrian-refugees-and-turkeys-challenges-kirisci-turkish.pdf
• Küçükkaraca, N. (2001). Göç ve çalışan çocuklar: Diyarbakır’da çalışan çocuklar. Sosyal Hizmet Sempozyumu. 20-22 Ekim Diyarbakır, Ocak-Şubat-Mart 2001.
• Leseman, P. (2007). Early education for immigrant children. Migration Policy Institute (MPI) and Bertelsmann Stiftung. https://www.migrationpolicy.org/pubs/LesemanEducation091907.pdf
• Levent, F., & Çayak, S. (2017). Türkiye'de Suriyeli öğrencilerin eğitimine yönelik okul yöneticilerinin görüşleri. HAYEF Journal of Education, 14(1), 21-46.
• Liang, Z. (2016). China’s great migration and the prospects of a more integrated society. Annual Review of Sociology, 42, 451–471. https://doi.org/10.1146/annurev-soc-081715-074435
• Lin, Z., & Weng, Y. Y. (2004). Investigation on the psychological wellbeing of junior middle school student in migrant schools. Chinese Mental Health Journal, 18, 116.
• Mariga, L., McConkey, R., & Myezwa, H. (2014). Inclusive education in low-ıncome countries: A resource book for teacher educators, parent trainers and community development workers. Cape Town: Atlas Alliance and Disability Innovations Africa.
• McAllister, G., & Irvine, J. J. (2002). The role of empathy in teaching culturally diverse students: A qualitative study of teachers’ beliefs. Journal of Teacher Education, 53(5), 433-443.
• Mercan Uzun, E., & Bütün, E. (2016). Okul öncesi eğitim kurumlarındaki Suriyeli sığınmacı çocukların karşılaştıkları sorunlar hakkında öğretmen görüşleri. International Journal of Early Childhood Education Studies, 1(1), 72-83.
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative Research: A guide to design and İmplementation. San Francisco: Jossey-Bass Publications.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2017). Sınıfında yabancı uyruklu öğrenci bulunan öğretmenler için el kitabı. S. Aktekin (Ed.). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme Genel Müdürlüğü.
• Oliveira, G. (2021) Im/migrant children’s stories in elementary school: Caring and making space in the classroom, Diaspora, Indigenous, and Minority Education, 15(4), 224-232, https://doi.org/10.1080/15595692.2021.1944089
• Organisation for Economic Co-Operation and Development [OECD]. (2010). Equal opportunities?: The labour market integration of the children of immigrants. Paris: OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/9789264086395-en
• Orhan, O., & Gündoğar, S. Ş. (2015). Suriyeli sığınmacıların Türkiye’ye etkileri. Ankara: ORSAM-TESEV Raporu. http://www.tesev.org.tr/assets/publications/file/09012015104258.pdf
• Özer, İ. (2004). Kentleşme, kentlileşme ve kentsel değişme. Bursa: Ekim Kitabevi.
• Özer, Y. Y., Komşuoğlu, A., & Ateşok, Z. Ö. (2016). Türkiye’deki Suriyeli çocukların eğitimi: Sorunlar ve çözüm önerileri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(37), 76-110.
• Patton, M. Q. (1990). Qualitative evaluation and research methods (2. edition). Sage Piktes. (2022). Piktes Projesi. https://piktes.gov.tr/cms/
• Ren, Q., & Treiman, D. J. (2016). The consequences of parental labor migration in China for children’s emotional wellbeing. Social Science Research, 58, 46–67. https://doi.org/10.1016/j. ssresearch.2016.03.003 Rowland, K. D., & Davis, T. (2014). Counseling immigrant students in the schools. Georgia School Counselors Association Journal, 21(1), n1.
• Sağlam, H. İ., & İlksen Kanbur, N. (2017). Sınıf öğretmenlerinin mülteci öğrencilere yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 7(2), 310-323.
• Sakız, H. (2016). Göçmen çocuklar ve okul kültürleri: Bir bütünleştirme önerisi. Göç Dergisi, 3(1), 65-81.
• Sarı, İ., & Karadağ, Y. (2021). Türkiye’de Suriyeli öğrencilerin hukuki statüsü, eğitiminde uygulanan politikalar ve uygulamalar. Y. Kılıç ve E. Haytaoğlu (Eds.), Dr. Nevzat Gündağ’a VEFA Tarih, Kültür ve Sanat Yazıları. içinde (s. 543-565). Çizgi.
• Sarıtaş, E., Şahin, Ü., & Çatalbaş, G. (2016). İlkokullarda yabancı uyruklu öğrencilerle ilgili karşılaşılan sorunlar. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(1), 208-229.
• Seydi, A. R. (2014). Türkiye’nin Suriyeli sığınmacıların eğitim sorununun çözümüne yönelik izlediği politikalar. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2014(31), 267-305.
• Sirin, S. R., & Rogers-Sirin, L. (2015). The educational and mental health needs of Syrian refugee children (p. 13). Migration Policy Institute.
• Siwatu, K. O., Putman, S. M., Starker-Glass, T. V., & Lewis, C. W. (2017). The culturally responsive classroom management self-efficacy scale: Development and initial validation. Urban Education, 52(7), 862-888. Sönmez, R. (2018). Yönetici ve öğretmen görüşlerine göre geçici eğitim merkezlerinin sorunları ve çözüm önerileri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara/İstanbuL Sebahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Sözer, M. A. ve Işıker, Y. (2021). Suriyeli öğrencilerin eğitim süreçlerinde öğretmenlerin karşılaştıkları sorunlar. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 183-200.
• Szente, J. (2006). Educating the urban child: Special challenges—promising programs: An introduction. Childhood Education, 82(5), 260-262.
• Şeker, B. D., & Aslan, Z. (2015). Refugee children in the educational process: An social psychological assessment. Journal of Theoretical Educational Science, 8(1), 86-105.
• Taşkın, P., & Erdemli, O. (2018). Education for Syrian refugees: Problems faced by teachers in Turkey. Eurasian Journal of Educational Research, 75, 155-178. https://doi.org/10.14689/ejer.2018.75.9
• Temur, M., & Ertem, İ. S. (2019). Çocuk edebiyatında göç ve göçmenlik. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 9(2), 451-466.
• Texas Education Agency [TEA]. (2010). Title I, Part C: Education of migratory children, Texas migrant education program guidance. https://tea.texas.gov/sites/default/files/TexasMEP-PolicyGuidance.pdf
• Toker Poyraz, D. (2022). Göçmen öğrencilerin eğitim sürecinde yaşanan sorunlara ilişkin veli görüşleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Topkaya, Y., & Akdağ, H. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının Suriyeli sığınmacılar hakkındaki görüşleri (Kilis 7 Aralık Üniversitesi örneği). Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 767-786.
• Topsakal, C., Merey, Z., & Keçe, M. (2013). Göçle gelen ailelerin çocuklarının eğitim-öğrenim hakkı ve sorunları üzerine nitel bir çalışma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(27), 546-560.
• Türk Dil Kurumu [TDK]. (2018). Türkçe sözlük (11. Baskı). Türk Dil Kurumu.
• Uğurlu, Z. (2018). Suriyeli sığınmacı öğrencilerin okula uyum sorunlarının çözülmesi ve desteklenmesinde öğretmen etkisi. V. Özpolat (Ed.) Zorunlu Göçler ve Doğurduğu Sosyal Travmalar, içinde (ss.191-262).HEGEM.
• Wang, D. (2004). A survey of educational problems among children of migrant workers. Chinese Population Science, 4, 58–64.
• Wang, L. (2008). The marginality of migrant children in the urban Chinese educational system. British Journal of Sociology of Education, 29(6), 691–703. https://doi.org/10.1080/01425690802423361
• Ware, F. (2006). Warm demander pedagogy culturally responsive teaching that supports a culture of achievement for African American students. Urban Education, 41, 427-456. https://doi.org/10.1177/004208590628971
• Weinstein, C. S., Tomlinson-Clarke, S., & Curran, M. (2004). Toward a conception of culturally responsive classroom management. Journal of Teacher Education. 55(1), 25-38.
• Yang, L. F., Wang, Y. J., Feng, X. F., & Tang, X. (2007). Psychological wellbeing of 270 children of peasant-workers in Soochow. Chinese Journal of Social Medicine, 24, 132–134
• Yang, Z. Y., & Guo, P. J. (2017). Jiating yinsu dui liudong ertong xinli jiankang zhuangkuang de yingxiang yanjiu: Jiyu dui Beijing shi liudong ertong de diaocha [A study on the influence of family factors on the mental health status of migrant children: Based on the survey of migrant children in Beijing]. Zhongguo qingnian shehui kexue, 36(3), 54–60.
• Yavuz, Ö., & Mızrak, S. (2016). Acil durumlarda okul çağındaki çocukların eğitimi: Türkiye’deki Suriyeli mülteciler örneği. Göç Dergisi. 3(2), 175-199.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yoon, H. S., & Templeton, T. N. (2019). The practice of listening to children: The challenges of hearing children out in an adult-regulated world. Harvard Educational Review, 89(1), 55-173.
• Yurdakul, A., & Tok, T. (2018). Öğretmen gözüyle mülteci/göçmen öğrenci. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(2), 46-58.
• Zayimoğlu Öztürk, F. (2018). Mülteci öğrencilere sunulan eğitim-öğretim hizmetinin sosyal bilgiler öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 8(1), 52-79.
• Zhang, H. (2016). Literature review on educational attainment of migrant children in China. Open Journal of Social Sciences, 4(7), 190–206. https://doi.org/10.4236/jss.2016.47029
• Zhou, Z., Xin, T., & Du, L. (2019). Floating childhoods: Psychological and educational adaptations of migrant children in China. International Journal of School & Educational Psychology, 7(2), 72-82. https://doi.org/10.1080/21683603.2019.1570884