Etik İklim ve Prosedür Adalet İlişkisi: Hastane Çalışanlarına Dayalı Bir Kanıt

Year 2024, Volume: 7 Issue: 2, 515 - 535, 31.10.2024

Muhammet Uğur Çakmakcı , Eray Ekin Sezgin

https://doi.org/10.33712/mana.1389721

Abstract

İş yaşamında çalışan tutumları üzerinde etkili olan etik iklim, onlarca yıldır önemli bir örgütsel çalışma iklimi olarak görülmektedir. Hastane çalışanları, örgütlerin etik konuları nasıl ele aldığını algıladıklarında ve örgütlerin yaptıklarını onayladıklarında, daha yüksek düzeyde adalet algısı hissederler. Etik iklimin prosedür adaletin şekillenmesinde önemli bir rol oynamasına rağmen, etik iklimin prosedür adalet ile ilişkisi olup olmadığı hakkında çok az şey bilinmektedir. Bu nedenle, bu çalışma hastane çalışanlarından elde edilen ampirik bulguları kullanarak etik iklim ile prosedür adalet arasındaki ilişkiyi araştırmayı amaçlamaktadır. Bu kesitsel araştırmada, kolayda örnekleme yöntemi kullanılarak 248 hastane çalışanı seçilmiştir. Öz bildirim anketleri ile hastane çalışanlarının prosedür adalet ve etik iklim algıları değerlendirilmiştir. Sonuçlar, etik iklim ile prosedür adalet arasında pozitif yönde güçlü bir anlamlı ilişkinin olduğunu göstermiştir. Öte yandan regresyon modeli, etik iklimin prosedür adaletteki varyansın %71,5’ini açıklamıştır. Ayrıca, hastane çalışanları arasında etik iklim ve prosedür adalet ortalaması orta düzeydedir. Hastane çalışanlarının prosedür adalet algıları artırmak için hastanelerde uygun bir etik iklimin yaratılması önemlidir.

Keywords

Etik İklim, Prosedür Adalet, Hastane Çalışanları

The Relationship between Ethical Climate and Procedural Justice: Evidence Based on Hospital Employees

Abstract

The Ethical climate, which has an impact on employee attitudes in business life, has been seen as an important organizational work climate for decades. When hospital employees perceive how organizations handle ethical issues and approve of what organizations do, they feel higher levels of justice perceptions. Although ethical climate plays an important role in shaping procedural justice, little is known about whether ethical climate is related to procedural justice. Therefore, this study aims to investigate the relationship between ethical climate and procedural justice using empirical findings from hospital employees. In this cross-sectional study, 248 hospital employees were selected using convenience sampling method. Self-report questionnaires were used to assess hospital employees' perceptions of procedural justice and ethical climate. The results showed that there is a strong positive and significant relationship between ethical climate and procedural justice. On the other hand, the regression model revealed that ethical climate explained 71.5% of the variance in procedural justice. Moreover, the average level of ethical climate and procedural justice among hospital employees is moderate. It is important to create an appropriate ethical climate in hospitals to increase hospital employees' perceptions of procedural justice.

Keywords

Ethical Climate, Procedural Justice, Hospital Employees

References

• AKKOÇ, İrfan (2012), “Gelişim Kültürü ve Etik İklimin Yenilikçiliğe Etkisinde Dağıtım Adaletinin Rolü”, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, S.4(3), ss.45-60.
• ALBEJAIDI, Fahad (2021), “The Mediating Role of Ethical Climate between Organizational Justice and Stress: A CB-SEM Analysis”, Amazonia Investiga, S.10(38), ss.82-96.
• ASLAN, Şebnem ve SÜNBÜL, Fatih (2018), “Sağlık Çalışanlarında Personel Güçlendirme, Başarı Güdüsü ve Etik Liderliğin Demografik Açıdan Farklılıkları”, Journal of Healthcare Management and Leadership, S.1, ss.13-26.
• AYDAN, Seda (2017), “Sağlık Sektöründe Etik İklim ve Örgütsel Güvenin İhbarcılık (Whistleblowing) Niyeti Üzerine Etkisi: Bir Üniversite Hastanesi Örneği”, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• BAHÇECİK, Nefise ve ÖZGÜR, Havva (2003), “Hospital Ethical Climate Survey in Turkey”, JONA’S Healthcare Law, Ethics and Regulation, S.5(4), ss.94-99.
• BARNETT, Tim ve SCHUBERT, Elizabeth (2002), “Perceptions of the Ethical Work Climate and CovenantaRelationships”, Journal of Business Ethics, S.36(3), ss.279-290.
• BEUGRE, Constant D. ve BARON, Robert, A. (2001), “Perceptions of Systemic Justice: The Effects of Distributive, Procedural and Interactional Justice”, Journal of Applied Social Psychology, S.31(2), ss.324-339.
• BULUT, Hayati (2012), “Etik Liderliğin ve Etik İklimin Çalışanların Örgütsel Bağlılığına ve İş Performanslarına Etkileri”, Yüksek Lisans Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Gebze.
• BÜTE, Mustafa (2011), “Etik İklim, Örgütsel Güven ve Bireysel Performans Arasindaki İlişki”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, S.25(1), ss.171-192.
• CORNELL, Francis G. (1955), “Socially perceptive administration”, The Phi Delta Kappan, S.36(6), ss.219-223.
• ÇAKAR DEMİRCAN, Nigar (2015) “Toplumsal Cinsiyet Temelinde Örgütsel Adalet Algısı: Etik İklimin Rolü”, KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi, S.1(2), ss.79-93.
• CULLEN, John B., PARBOTEEAH, K. Praveen ve VICTOR, Bart (2003), “The Effects of Ethical Climates on Organizational Commitment: A Two-Study Analysis”, Journal of Business Ethics, S.46(2), ss.127-141.
• DECONINCK, James, JOHNSON, Julie ve BUSBIN, James (2012), “The Effect of Organizational Justice on Salespersons’ Perceived Ethical Climate, Organizational Commitment and Turnover İntentions”, GSTF Journal on Business Review, S.2(2), ss.57-64.
• DEMİR, Özcan, AÇIK TAŞAR, Sezin ve NARLIKAYA, Zülküf (2023), “An Assessment Regarding Business Ethics: A Challenging Concept in Accounting Profession”, Turkish Studies-Economics, Finance, Politics, S.18(3), ss.723-740.
• DEMİRER, Kazım (2018), “Çalışanlarda Güç Mesafesine Bağlı Olarak Prosedür Adaleti Algısı ve Yönetici Tatmini, İş Arkadaşlarından Tatmin, İş Tatminine İlişkin İskenderun’da Öğretmenler Üzerine Yapılan Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Osmaniye.
• DEYNELİ, Fatih (2010), Türkiye’de Adalet Ekonomisinin Karşılaştırmalı Analizi, Umut Ofset Matbaacılık, Ankara.
• DOĞAN, Hulusi (2002), “İşgörenlerin Adalet Algılamalarında Örgüt İçi İletişim ve Prosedürel Bilgilendirmenin Rolü”, Ege Academic Review, S.2(2), ss.71-78.
• DÖNERTAŞ, Can Fuat (2008), “Etik İklimin Kuruma Güven Üzerindeki Etkisi”, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• DÜĞER, Serdar (2015), “Örgütsel Adalet Algısının, İş Tatmini ve Tükenmişlik Üzerine Etkisi: Kamu Hastanesinde Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, Türk Hava Kurumu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• DÜNDAR, Tuğba (2010), “Sağlık Çalışanlarının Yıldırmaya Maruz Kalmalarında Hastane Etik İklimi ile Sosyodemografik Özelliklerinin Rolü: Bolu İli Hastanelerinde Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• DÜŞÜKCAN, Muhammet ve KAYA, Enes (2021), “Sağlık Kurumlarında İşte Var Olma(ma)”, Sağlık Kurumları Penceresinden Negatif Örgütsel Davranış (Ed. Arzu Karaca, Eray Ekin Sezgin), Eğitim Yayınevi, Konya, ss.129-142.
• EKİZTEPE, Burçak (2011), “Konaklama İşletmelerinde Etik İklimi, Örgütsel Adalet ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi”, Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• ELOVAINIO, Marko, KIVIMAKI, Mika ve VAHTERA, Jussi (2002), “Organizational Justice: Evidence of a New Psychosocial Predictor of Health”, American Journal of Public Health, S.92(1), ss.105-108.
• EMÜL, Eda (2017), “Etik İklim Algısının Hasta Güvenliği Kültürü Üzerine Etkisi: Elazığ Örneği”, Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• EMÜL, Eda ve DEMİREL, Erkan Turan (2018), “Etik İklim Algısının Hasta Güvenliği Kültürü Üzerine Etkisi: Elazığ Örneği”, Turkish Studies, S.13(7), ss.83-122.
• ERDOĞAN, Mustafa, KIRILMAZ, Harun ve ARSLANOĞLU, Ali (2018), “Enformel İletişimin Etik İklim Algısı Üzerine Etkisi: Bir Kamu Hastanesi Örneği”, Sağlık Akademisyenleri Dergisi, S.5(2), ss.109-118.
• ERDOĞAN, Pınar ve ÇELİK, Adnan (2019), “Sağlık Sektöründe Etik İklim Oluşturmanın Hemşirelerin Performansına Etkisi”, Sağlık Akademisyenleri Dergisi, S.6(2), ss.105-113.
• FEIN, Erich C., TZINER, Aharon, LUSKY, Liat ve PALACHY, Ortal (2013), “Relationships between Ethical Climate, Justice Perceptions, and LMX”, Leadership & Organization Development Journal, S.34(2), ss.147-163.
• FIELD, Andy (2000), Discovering Statistics Using SPSS for Windows, Sage Press, London (UK).
• FOLGER, Robert A. ve CROPANZANO, Russell (1998), Organizational Justice and Human Resource Management, Sage Press, London (UK), 7th Edition..
• FOREHAND, Garlie A. ve VON HALLER, Gilmer (1964), “Environmental Variation in Studies of Organizational Behavior”, Psychological Bulletin, S.62(6), ss.361-382.
• GEORGE, Darren ve MALLERY, Paul (2010), SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Refrence. 17.0 Update, Pearson Publisher, Boston (US).
• GEORGE, Jennifer M. ve JONES, Gareth R. (2005), Understanding and Managing Organizational Behavior, Pearcon Prentice Hall Publisher, New Jersey (US), 6th Edition.
• GREENBERG, Jerald (1996), The Quest for Justice on the Job: Essays and Experiments, Sage Publications, Thousand Oaks – California (US).
• GÖLCÜR, Mehmet (2022), “Ortaokullardaki Örgütsel Etik İklim İle Algılanan Örgütsel Adalet İlişkisi”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• GÜL, Hasan (2006), “Etik Dışı Davranışlar ve Ussallaştırılması: Devlet Hastanelerinde Bir Uygulama”, Selçuk Üniversitesi Karaman İİBF Dergisi, S.10(9), ss.65-79.
• GÜR, Emel (2014), “Kamu, Özel ve Üniversite Hastanelerinde Çalışan Hemşirelerde Örgütsel Adalet Algısı ve Tükenmişlik Durumları”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• HART, Sara Elizabeth (2005), “Hospital Ethical Climates and Registered Nurses’ Turnover Intentions”, Journal of Nursing Scholarship, S.37(2), ss.173-177.
• IŞIK, Oğuz, UĞURLUOĞLU, Özgür ve AKBOLAT, Mahmut (2012), “Sağlık Kuruluşlarında Örgütsel Adalet Algılarının Örgütsel Bağlılığa Etkisi”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, S.13(2), ss.1-8.
• JANKINGTHONG, Korkaew ve RURKKHUM, Suthinee (2012), “Factors Affecting Job Performance: A Review of Literature”, Silpakorn University Journal of Social Sciences, Humanities, and Arts, S.12(2), ss.115-127.
• KANTARCI, Zeynep (2007), “İş Etiği ve Ahilik”, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• KARADUT, Gürcan (2014), “Etik İklimin ve Örgütsel Adalet Algılarının Çalışanların İş Tatminine Etkisi: Konaklama İşletmelerinde Amprik Bir Uygulama”, Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• KARAMAN, Mustafa (2021), “Okul Yöneticilerinin Otantik Liderlik Davranışlarının Öğretmenlerin Örgütsel Adalet Algıları Üzerine Etkileri: Karaman İlinde Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karaman.
• KARAMAN, Pınar (2009), “Örgüsel Adalet Algısı İle Tükenmişlik Arasındaki İlişkinin İncelemesine Yönelik Öğretmenler Üzerine Bir Uygulama”, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• KILIÇ, Selim (2016), “Cronbach’ın Alfa Güvenirlik Katsayısı”, Journal of Mood Disorders, S.6(1), ss.47-48.
• KİTAPÇI, Hakan ve ELÇİ, Meral (2005), “Quality Culture, Ethical Climate, Person-Organization Fit and Organizational Commitment: An Empirical Investigation”, International Strategic Management Conference, Çanakkale, ss.142-150.
• KOSKENVUORI, Janika, NUMMINEN, Olivia ve SUHONEN, Riitta (2019), “Ethical Climate in Nursing Environment: A Scoping Review”, Nursing Ethics, S.26(2), ss.327-345.
• KOYUTÜRK, Ayşe (2015), “Sağlık Çalışanlarında Örgütsel Adalet ve İş Doyumu Bir Kamu Hastanesi Örneği”, Yüksek Lisans Tezi, Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• LURIA, Gil ve YAGIL, Dana (2008), “Procedural Justice, Ethical Climate and Service Outcomes in Restaurants”, International Journal of Hospitality Management, S.27(2), ss.276-283.
• LUTHANS, Fred (1981), Organizational Behavior, McGraw Hill Publisher, New York (US), 3th Edition.
• MAMMADOVA, Chinara (2015), “Çalışanların Etik-Dışı Davranışlarını Azaltmada Etik Liderliğin Rolü: Ampirik Bir Çalışma”, Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• MUMCU, Ahmet (2014), “Etik İklim ve Algılanan Örgütsel Adalet İlişkisi: Tokat İli Bankacılık Sektörü Üzerine Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• MUMCU, Ahmet ve DÖVEN, Musa Said (2016), “Etik İklim ve Algılanan Örgütsel Adalet İlişkisi: Tokat İli Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma”, İş Ahlakı Dergisi, S.9(1), ss.113-152.
• NEDKOVSKI, Vojkan, GUERCI, Marco, DE BATTISTI, Francesca ve SILETTI, Elena (2017), “Organizational Ethical Climates and Employee's Trust in Colleagues, the Supervisor, and the Organization”, Journal of Business Research, S.71, ss.19-26.
• NIEHOFF, Brian P. ve MOORMAN, Robert H. (1993), “Justice as a Mediator of the Relationship between Methods of Monitoring and Organizational Citizenship Behavior”, Academy of Management journal, S.36(3), ss.527-556.
• OLSON, Linda L. (1998), “Hospital Nurses’ Perception of Ethical Climate of Their Work Settings”, Journal of Nursing Scholarship, S.30(4), ss.345-349.
• ÖZ, Halil Hakdan (2021), “Örgütsel Adalet ile İş Stresi Arasındaki İlişkide Etik İklimin Aracılık Rolü”, Yüksek Lisans Tezi, Bayburt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bayburt.
• ÖZÇELİK, Kader (2011), “Kişi Örgüt Uyumu ve Etik İklimin Hastaneye Bağlılığa Etkisi: Hemşireler Üzerinde Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• ÖZDEVECİOĞLU, Mahmut (2003), “Algılanan Örgütsel Adaletin Bireylerarası Saldırgan Davranışlar Üzerindeki Etkilerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S.21, ss.77-96.
• ÖZKAN, Nurgül (2017), “İstanbul Çekmece Bölgesi Genel Sekreterliğine Bağlı Hastanelerde Çalışan Doktorlarda ve Hemşirelerde Örgütsel Adalet, İş Doyumu ve Örgütsel Bağlılık Üzerine Bir Çalışma”, Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• POLAT, Mehmet (2021), “Örgütsel Etik İklimin Üretkenlik Karşıtı İş Davranışları Üzerindeki Etkisi: Antalya Sahil Otellerinde Bir Araştırma”, Uluslararası Global Turizm Araştırmaları Dergisi, S.5(1), ss.1-15.
• PREACHER, Kristopher J. ve MACCALLUM, Robert C. (2002), “Exploratory Factor Analysis in Behavioral Genetics Research: Factor Recovery with Small Sample Sizes”, Behavior Genetics, S.32(2), ss.153-161.
• QUALLS, William J. ve PUTO, Cristopher P. (1989), “Organizational Climate and Decision Framing: An Integrated Approach to Analyzing Industrial Buying Decisions”, Journal of Marketing Research, S.26, ss.179-192.
• REICHERS, Arnon R. ve SCHNEIDER, Benjamin (1990), “Climate and Culture: An Evolution of Constructs”, Organizational Climate and Culture (Ed. Benjamin Schneider), Jossey-Bass Publisher, California (US), ss.5-39.
• SCHMINKE, Marshall, AMBROSE, Mauren L. ve NEUBAUM, Donald O. (2005), “The Effect of Leader Moral Development on Ethical Climate and Employee Attitudes”, Organizational Behavior and Human Decision Processes, S.97, ss.135-151.
• SCHNEIDER, Benjamin ve RENTSCH, Joan (1988), “Managing Climates and Cultures: A Future Perspective”, Futures of Organizations (Ed. Jurriaan Hage), Lexington Books, Lanham - Mayland (US), ss.181-200.
• SCHWEPKER, Charles H., FERREL, O. Colin ve INGRAM, Thomas N. (1997), “The Influence of Ethical Climate and Ethical Conflict on Role Stress in the Sales Force”, Journal of the Academy of Marketing Science, S.25(2), ss.99-108.
• SERT, Arzu, ELÇİ, Meral, USLU, Tanyeri ve ŞENER, İrge (2014), “The Effects of Organizational Justice and Ethical Climate on Perceived Work Related Stress”, Procedia-Social and Behavioral Sciences, S.150, ss.1187-1198.
• SILEN, Marit, KJELLSTROM, Sofia, CHRISTENSSON, Lennart, SIDENVALL, Birgitta ve SVANTESSON, Mia (2012), “What Actions Promote a Positive Ethical Climate? A Critical Incident Study of Nurses’ Perceptions”, Nurs Ethics, S.19(4), ss.501-512.
• STEFKOVICH, Jacqueline A. ve SHAPIRO, Joan Poliner (2003), “Deconstructing Communities: Educational Leaders and Their Ethical Decision-Making Processes”, The Ethical Dimensions of School Leadership (Eds. Paul T. Begley, Olof Johansson), Springer Publisher, Dordrecht, ss.89-106.
• SURJANTI, Jun, SOEJOTO, Adi ve MUAFI (2018), “The Impact of Procedural Justice (PJ), Distributive Justice (DJ) and Ethical Climate (EC) on Continuous Professional Development (CPD): The Role of Work-Related Stress (WRS) Mediation”, Journal of Entrepreneurship Education, S.21(1), ss.1-9.
• ŞAHİN, Bayram ve DÜNDAR, Tuğba (2011), “Sağlık Sektöründe Etik İklim ve Yıldırma (Mobbing) Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, S.66(01), ss.129-159.
• ŞAHİN, Bayram ve TAŞKAYA, Serap (2010), “Sağlık Çalışanlarının Örgütsel Adalet Algılarını Etkileyen Faktörlerin Yapısal Eşitlik Modeli ile İncelenmesi”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, S.13(2), ss.85-114.
• T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI YÖNETİM HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (2021), “Personel Dağılım Cetveli”, T. C. Sağlık Bakanlığı Kurumsal Web Sitesi (E-Doküman), https://yhgm.saglik.gov.tr/TR-42988/personel-dagilim-cetveli-pdc.html (03.06.2021).
• TABACHNICK, Barbara G. ve FIDELL, Linda S. (2007), Using Multivariate Statistics, Pearson Publisher, Boston (US), Fifth Edition.
• THIBAUT, John ve WALKER, Laurens (1975), Procedural Justice: A Psychological Analysis, Erlbaum Publisher, Hillsdale - New Jersey (US).
• USMANI, Sania ve JAMAL, Siraj (2013), “Impact of Distributive Justice, Procedural Justice, Interactional Justice, Temporal Justice, Spatial Justice on Job Satisfaction of Banking Employees”, Review of Integrative Business and Economics Research, S.2(1), ss.351-383.
• VICTOR, Bart ve CULLEN, John B. (1987), “A Theory and Measure of Ethical Climate in Organizations”, Research in Corporate Social Performance and Policy, S.9, ss.51-71.
• YATKIN, Ahmet (2008), “Etik Düşünce ve Davranışın Yerel Yönetimlerde Hizmet Verimliliğinin Arttırılmasında Rolü ve Önemi (Elazığ Belediyesi Örnek Alan Araştırma)”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.18(1), ss.211- 231.
• YORULMAZ, Murat (2021), “Tersane İşletmelerinde Etik İklimin Örgütsel Güvene Etkisinde Örgütsel Adalet Algısının Aracılık Rolü”, Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, S.13(1), ss.57-84.
• YÜKSEKBİLGİLİ, Zeki ve HATİPOĞLU, Zeynep (2015), “Kuşaklara Göre Örgütsel Adalet Algısı”, Gaziantep University Journal of Social Sciences, S.14(2), ss.403-412.
• YÜRÜR, Şenay (2008), “Örgütsel Adalet ile İş Tatmini ve Çalışanların Bireysel Özellikleri Arasındaki İlişkilerin Analizine Yönelik Bir Araştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S.13(2), ss.295-312.